Qazaxıstan və Azərbaycan arasında son illərdə yüksək səviyyədə olan siyasi münasibətlər ticari-iqtisadi tərəfdaşlığın inkişafı ilə daha da möhkəmləndirilir. Prezidentlər İlham Əliyev və Kasım-Jomart Tokayevin siyasi iradəsi sayəsində ölkələrimiz əlaqələrini uğurla inkişaf etdirirlər. İki ölkə arasında strateji münasibətlərin möhkəmləndirilməsi və müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyətinin dərinləşdirilməsi haqqında bəyannamənin imzalanması bunun parlaq təzahürüdür.
Bütün bunlar haqqında aprelin 10-da Astanada prezidentlər İlham Əliyevin Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev ilə görüşlərində ətraflı bəhs edilib. Həmçinin 2022-ci ildə qarşılıqlı ticarət dövriyyəsinin həcminin 2021-ci illə müqayisədə 4,4 dəfə artaraq 598 milyon 400 min ABŞ dollara çatdığı, bu göstəricilərin 2022-2026-cı illər üzrə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi haqqında kompleks proqramın icrası ilə daha da yüksələcəyinə inam ifadə olunub.
Dövlət başçımızın dost ölkəyə səfəri çərçivəsində keçirilən görüşlərdə energetika sahəsində əməkdaşlığın inkişafından da danışılıb. Ötən il “SOCAR” və “KazMunayQaz” şirkətləri arasında ildə 1,5 milyon ton Qazaxıstan mənşəli neftin nəqlinə dair imzalanmış 5 illik müqavilə enerji əməkdaşlığında irəliləyiş kimi dəyərləndirilib. Cari ilin martından Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) neft kəməri ilə Qazaxıstanın “Tengiz” yatağından hasil edilən neftin nəqlinə başlanılıb. Aprel ayında isə BTC ilə 125 min ton Qazaxıstan neftinin nəqli planlaşdırılıb.
Görüşlərdə hər iki ölkənin “yaşıl enerji”yə keçid sahəsində ciddi səylər göstərdiyi də vurğulanaraq bərpaolunan enerji və enerji səmərəliliyi kimi sahələrdə Qazaxıstan şirkətləri ilə əməkdaşlıq niyyətləri ifadə edilib. Həmçinin nəqliyyat-logistika əlaqələrinin inkişafı, Çin və Mərkəzi Asiya ölkələrindən Avropaya və əks istiqamətdə yük axınları məqsədilə ölkələrimizin tranzit potensialının artırılması üçün birgə fəaliyyətin əhəmiyyətindən söhbət açılıb.
Yeri gəlmişkən, son dövrdə iki ölkə arasında Orta Dəhlizin inkişafı məsələsinin müzakirəsi də önəmli yer tutur. Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev bundan əvvəl qazax həmkarı ilə söhbətində bu mövzuya münasibət bildirərək, Orta Dəhlizin inkişafı ilə bağlı məsələlərin zamanın hökmü olduğunu, bunun həm Qazaxıstan, həm də Azərbaycan üçün böyük əhəmiyyət daşıdığını qeyd edib, eyni zamanda, belə bir müasir nəqliyyat infrastrukturunun yaradılmasının təsadüfdən irəli gəlmədiyini bildirib: “Orta Dəhliz nəqliyat-logistika sistemi çox böyük həcmdə yükləri artıq bu gün daşımağa imkan verir. Lakin düşünürəm ki, gələcək infrastruktur planlarımızın əlaqələndirilməsi zamanı biz Transxəzər marşrutunun buraxılış qabiliyyətinin genişləndirilməsi üzrə bundan sonrakı işləri sinxronlaşdıra bilərik. Bu, bizim ölkələrin və xalqların marağında, uzunmüddətli maraqlarda, qonşuluğumuzdakı ölkələrin maraqlarında olacaq. Yəni, bu mövzunun çox ciddi davamı olacaq”.
Onu da diqqətə çatdıraq ki, respublikamızın nəqliyyat sektorunun bütün sahələrində xidmət infrastrukturları modernləşdirilib, yol təsərrüfatının yenidən qurulması ilə bağlı layihələr həyata keçirilib, çoxsaylı yol ötürücüləri, körpülər, tunellər, yeraltı və yerüstü piyada keçidləri inşa olunub. Şərq-Qərb və Şimal-Cənub kimi iri nəqliyyat dəhlizlərinin reallaşdırılması istiqamətində nəhəng infrastruktur layihələri gerçəkləşdirilib.
Mirağa ƏHMƏDOV,
iqtisadçı-ekspert
Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilən genişmiqyaslı nəqliyyat infrastrukturu layihələri ölkəmizi ən mühüm beynəlxalq nəqliyyat və logistika mərkəzlərindən birinə çevirib. Bunun nəticəsidir ki, 2022-ci ildə Azərbaycan ərazisindən keçən tranzit təxminən 65 faiz artıb.
Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafına mühüm töhfələr verir. Azərbaycan Orta Dəhlizin önəmli hissəsini təşkil edəcək Zəngəzur dəhlizinin yaradılmasını da fəal şəkildə təşviq edir.
Ölkəmizin tərəfdaşları tərəfindən ötən müddətdə bu nəqliyyat dəhlizlərindən səmərəli istifadə edilib. Respublikamızın ərazisindən keçən yolların çoxşaxəli olması Azərbaycanın imkanlarını böyük dərəcədə artırıb. Pandemiya dövründə bütövlükdə bütün dünyada iqtisadiyyatın tənəzzülə uğramasına baxmayaraq, Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ilə daşınan yüklərin həcmi təxminən 20 faiz yüksəlib.
Prezident İlham Əliyevin iqtisadi şaxələndirmə siyasətində əlverişli coğrafi mövqeyi olan ölkəmizin tranzit potensialının reallaşdırılması mühüm önəm daşıyır. Bununla bərabər beynəlxalq və regional nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı da iqtisadiyyatımızın səmərəliliyinin artırılmasına müsbət təsir göstərir. Eyni zamanda, nəqliyyat, infrastruktur və logistika sahələrində birgə layihələr dövlətimizin iqtisadi imkanlarını genişləndirir, əhəmiyyətini artırır.
Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, son 10 il ərzində nəqliyyat sektorunda orta illik artım tempi 3,5 faiz təşkil edib, yeni infrastruktur qurulub, özəl investisiyalar artıb. Ölkə regional əhəmiyyətli nəqliyyat-logistika və ticarət qovşağına çevrilib və əsas ticarət marşrutlarından bəhrələnməyin əsası qoyulub.
Vaqif BAYRAMOV, “Xalq qəzeti”