Rusiya-Moldova münasibətləri gərginləşir. Moskva Rusiyanın Moldovadakı səfirliyinin əməkdaşlarından birinin Kişinyovun persona non qrata bəyanatını cavabsız qoymayacağına söz verir. Kişinyov isə respublikada Rusiya təsirinin zəifləməsi kursunu dayandırmaq niyyətində deyil və onu, indi həssas mərhələdə olan Qaqauz istiqamətində dayandırmağa çalışır.
"Kommersant" qəzetinin yazdığına görə, Kişinyovla Moskva arasında münasibətlər o qədər gərginləşib ki, istənilən vəziyyət mübahisəyə səbəb ola bilər. Aprelin 20-də belə bir hadisə MDB-nin baş katibi Sergey Lebedevin TASS-a müsahibəsi olub. S.Lebedevin sözlərinə görə, “Onu sevindirir və qane edir ki, indiyədək Moldovanın Müstəqil Dövlətlər Birliyindən çıxarılması üçün heç bir əməli addım atılmayıb".
S.Lebedevin sözlərinə görə, Kişinyovdan MDB çərçivəsində bir sıra sazişləri denonsasiya etmək planları ilə bağlı bəyanatlara baxmayaraq, “hələlik biz belə faktları da gündəmə gətirə bilmərik”. “Bəli, Moldovanın hazırkı rəhbərliyinin Avropa yönümünü nəzərə alaraq Birlikdə qalmağın məntiqli olub-olmadığını düşünməyə dəyər olduğu barədə bəyanatlar verildi. Amma təcrübə göstərir ki, MDB çərçivəsində əməkdaşlıq Moldova üçün faydalı olaraq qalır. Bu, əlverişli şərtlərlə ticarətə, malların daşınmasına imkan verir. Birlikdə bir çox başqa elementlər var ki, onlar hazırda Moldova Respublikası üçün faydalı və sərfəlidir”, - deyə Sergey Lebedev bildirib.
Moldovanın Xarici İşlər və Avropaya İnteqrasiya Nazirliyi (XİN) müsahibəyə dərhal cavab verib. Onlar ölkənin prioritetinin Avrointeqrasiya prosesi olduğunu qeyd edərək, həmçinin MDB çərçivəsində bağlanmış sazişlərin bazasını təhlil etdikdən sonra Moldova tərəfinin bir sıra sənədlərdə iştirakının məqsədəuyğun olmadığı barədə qərarın qəbul edildiyini vurğulayıblar. “Artıq denonsasiya prosesi başlayıb. Bu, asan proses deyil, vaxt aparır və aylar çəkəcək”, - XİN-in sözçüsü İqor Zaxarov “Kommersant”a müsahibəsində bildirib.
İ.Zaxarov hansı sənədlərdən danışdığını dəqiqləşdirməyib, lakin bildirib ki, Moldova hökuməti artıq "MİR" dövlətlərarası teleradio şirkətinin Moldova filialının maliyyələşdirilməsini dayandırmaq barədə qərar qəbul edib. "Kommersant" yazır ki, Moldova hökuməti aprelin 19-da keçirilən iclasda ölkənin bu dövlətlərarası teleradio şirkətinin işində iştirakına xitam verilməsi haqqında qanun layihəsini təsdiqləyib. Bundan sonra, "NewsMaker" portalının məlumatına görə, şirkətin Kişinyovdakı nümayəndəliyi hüquqi şəxs kimi Dövlət Qeydiyyat Palatasının reyestrindən çıxarılmalıdır.
Qeyd edilir ki, ötən il Moldova hakimiyyəti Rusiyanın NTV, "Birinci kanal", "Rossiya" telekanalının və digərlərinin yayımını dayandırıb. Moldova İnformasiya və Təhlükəsizlik Xidməti bloklanmış Rusiya və ya Rusiya ilə əlaqəli informasiya resurslarının siyahısını vaxtaşırı yeniləyir. İlk bloklananlardan biri “Rossiya Seqodnya” DİN-in tərkibinə daxil olan "Sputnik Moldova" informasiya resursunun saytı olub.
Demək lazımdır ki, Rusiyada Moldovanın informasiya resursları da bloklanır. Xüsusilə, VPN olmadan məlumat və analitik portal saytları açılmır.
Yeri gəlmişkən, Qaqauziya son vaxtlar Moldova ilə Rusiya arasında münasibətlərdə qalmaqallara səbəb olur. "Kommersant"ın yazdığına görə, Moldova hakimiyyəti bu həftənin əvvəlində Qaqauziyanın rəhbəri vəzifəsinə namizədlərdən biri Viktor Petrov və Qaqauz muxtariyyətinin dəvəti ilə Qaqauz muxtariyyətinə səfər etmək niyyətində olan Tatarıstan rəhbəri Rüstəm Minnixanovu ölkəyə buraxmayıb. Moldova hakimiyyəti Tatarıstan rəhbərinin ölkəyə daxil olmamasına münasibət bildirərək, Rusiya rəsmilərini ölkənin daxili işlərinə qarışmaqdan çəkinməyə çağırıb.
Lakin bununla da məsələ bitməyib. "Kommersant" vurğulayır ki, aprelin 19-da hökumətin iclasında Moldovanın baş naziri Dorin Recean Rüstəm Minnixanovla bağlı insidenti sərt şəkildə şərh edib. “Moldovaya təcavüzkarları çağıranlara, deputat olub-olmamasından asılı olmayaraq, mən bunu etməməyi tövsiyə edirəm, çünki buna nail olmayacaqlar”, - deyə baş nazir bildirib.
Bundan əlavə, Kişinyov Moldova paytaxtının hava limanında Moldova hakimiyyətinin dediyi kimi, “nalayiq olmayan” davranan Rusiyanın Moldovadakı səfirliyinin əməkdaşlarından birini persona non-qrata elan etmək qərarına gəlib. Belə hallarda adət olduğu kimi diplomatın adı açıqlanmayıb. Amma söhbət Rusiya səfirliyinin əməkdaşlarından birindən gedir, o, Rüstəm Minnixanovu orada qarşılamaq üçün Kişinyov hava limanına gəlib. “Kommersant”ın Moldova dövlət qurumlarında olan həmsöhbətinin sözlərinə görə, diplomat R.Minnixanovu ölkəyə buraxmamaq qərarına gələn sərhəd polisinin əməkdaşlarına təzyiq göstərməyə çalışıb. Bundan əlavə, gələn və gedən rəsmi nümayəndə heyətlərinin işini asanlaşdırmaq üçün onlara hava limanının qapalı ərazilərində qalmağa imkan verən daha iki rusiyalı diplomatın hava limanına xüsusi girişi qadağan edilib.
Rusiya tərəfi diplomatına qarşı bütün ittihamları rədd edib. “Biz Rusiya diplomatının persona non qrata elanını əsassız, siyasi qərəzli və ikitərəfli münasibətlərə xələl gətirən kimi qiymətləndiririk. Biz bu qərara bəhanə kimi seçilmiş diplomatlarımızın Kişinyov beynəlxalq hava limanında “layiq olmayan davranış”la bağlı əsassız ittihamlarını qəti şəkildə rədd edirik. Üstəlik, gözlənildiyi kimi, XİN-in nümayəndələrindən bu məsələ ilə bağlı heç bir başa düşülən izahat verilmədi "deyə Rusiyanın Kişinyovdakı səfirliyinin şərhində deyilir.
Moldova tərəfinin “istisnasız bütün qeyri-dost hərəkətlərini” cavabsız qoymayacağına söz verən Rusiya səfirliyi qeyd edib ki, “Kişinyov bir sıra qeyri-dost hücumlarını davam etdirir. "Kommersant" yazır ki, rusiyalı diplomatlar Qaqauziyada aprelin 30-na təyin edilmiş seçkiləri müşahidə etmək hüququndan məhrum edilib. Moldova MSK-da “Kommersant”a bildiriblər ki, müşahidəçi qismində akkreditə olunanlar arasında Rusiya nümayəndələri yoxdur. XİN-in nümayəndəsi İqor Zaxarov bu mövzunu şərh edərkən qəzetə bildirib ki, müşahidəçilərin dəvət edilməsi Moldova tərəfinin suveren hüququdur.
Beləliklə, "Kommersant" yazır ki, Rusiya səfirliyinin nümayəndələri Kişinyovla qarşıdurma fonunda Rusiya üçün vacib olan seçkiləri müşahidə etmək imkanına malik olmayacaqlar. Qəzetin yazdığına görə, "Qaqauziya Rusiyayönümlü əhval-ruhiyyənin güclü olduğu bölgədir. Moskva ilə güclü əlaqələri olan namizədin hakimiyyətə gəlməsi onun ən azı Moldovanın bu hissəsində təsirini artırmağa imkan verəcək".
S.ELAY,
"Xalq qəzeti"
