Yaddaşımızda ömrün gündoğanından boy göstərən və heç vaxt silinməyəcək bir oyun yaşayır: əl-ələ tutuşmuş uşaqlar dəstəsi qarşı tərəfdə bir qədər aralıda eynən həmin qayda ilə dayanmış yaşıdlarına səslənir: “Bənövşə, bəndə düşə, sizdən bizə kim düşə?”
Elə həmin illərdə yaşayan bənövşə tək kövrək daha bir xatirə: kolların, çəpərlərin dibindən boy göstərən titrək və ərirli bənövşəni yığıb ən doğma və istəkli adamlara bağışlamağımız...
Yazağzı təbiət qış yorğanını başından atmamış qar üstünə gümüşü işıq kimi səpələnən bənövşə topaları... Baharın ilk muştuluqçu çiçəklərindən olan bənövşənin məhzun və hüznlü duruşu çətin ki, kimisə biganə qoysun. Böynubükük bənövşə ilə əlaqədar nə qədər əfsanə və həqiqətlər söylənilir. Neçə-neçə şair qələmindən çıxan qanadlı misralar var...
Ürkək bənövşələr...
Utancaq görkəmi, məftunedici ətri ilə könülləri oxşayan yaz çiçəkləri...
Molla Cümənin, Qurbaninin, neçə-neçə şair qəlbinin ovsunçusu...
Bu da ona həsr olunan qanadlı misralardan daha biri:
Yazın soyuq nəfəsindən yayınıb
Dərələrə çəkilirsən, bənövşə.
Həmcins söz tək cərgələnən kolların
Arasının vergülüsən, bənövşə!
Doyulmaz ətri, füsünkar rəngi və qənirsiz gözəlliyi olan bənövşə tibbi cəhətdən də əhəmiyyətlidir. Bənövşə çiçəyini yığıb qurutduqdan sonra spirtlə onun qarışığından hazırlanan cövhərdən soyuqdəymə və sətəlcəmə qarşı istifadə olunur. Çiçəyindən çəkilən yağdan bir-iki damcı südün içinə qatıb uşağa verəndə körpəyə rahat yuxu gətirir.
Məftunedici və xoş rahiyəsi ilə seçilən bənövşədən alınan ətir, dezodarant və hava təravətləndiricilər var. Amma yazın əvvəlində qar altından, kol dibindən boy göstərən bənövşəni təbii halda qoxulamağın ləzzəti başqadır. Heyf ki, bu fürsət ildə bir dəfə ələ düşür və ömrü çox qısa olur.
Bahar təkcə qaranquş nəğmələri ilə gəlmir! Baharı ilk olaraq təkcə qardələn, nərgiz gülünün sarı çiçəkləri salamlamır! Baharın pişvazına çıxan həm də bənövşə çiçəkləri olur.
Düz bir il – yazın bu başından gələn ilin yazbaşına qədər bənövşənin yolunu gözləyirik. Onun gəlişi düz-dünyanın, ana təbiətin durulduğu, təzələndiyi, yenidən doğulduğu vaxta düşür. Təzəliyi, ilkinliyi görmək həmişə can atılandır. Ona görə də bu gəlişi gözləməyə dəyər...
Süleyman QARADAĞLI
.jpeg)
