Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bir sıra ölkələrdə COVID–19 virusu­nun mutasiyaya uğramış yeni – “JN.1” ştammının aşkarlanması barədə məlumat yayıb. Bildirilir ki, bu ştamm diqqətə alınacaq dərəcədə təh­lükəli variantdır. Virus əhalisi çox olan Hindistan, Çin və ABŞ-da aşkar edilib, yayılma coğrafiyası isə daha da genişlənə bilər.

ÜST dünya əhalisi üçün yoluxma­nın miqyasının hələlik kiçik olduğunu bildirsə də, insanları peyvənd etdirərək qorunmağa çağırıb. Virusun yayıldığı ABŞ-da isə xəstə sayının artacağı qa­çılmazdır. 

İngiltərənin Səhiyyə Təhlükəsizliyi Agentliyi yeni ştammın bəzi yoluxan­larda aşkarlandığını bildirib. Başqa ştammlara nisbətən daha təhlükəli olub-olmadığı isə hələ ki, araşdırıl­mayıb. Amma dünyada koronavirusa yoluxma hallarının yenidən artmağa başladığı məlumdur. Eyni zamanda, bir çox ölkələrdə donuz qripi və digər res­pirator infeksiyalara yoluxma hallarının çoxaldığı da müşahidə edilir.

Hazırda ABŞ-ın bir sıra ştatların­da, eləcə də İspaniyanın turizm böl­gələrində xəstəxanalarda və digər tibb müəssisələrində məcburi maska rejimi tətbiq edilir. ABŞ Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzinin mə­lumatına görə, son günlər 29 min insan koronavirusdan, 15 min nəfər isə qrip­dən ağırlaşmalar səbəbindən xəstəxa­nalara yerləşdirilib.

Alimlər araşdırmalarla insanın və­ziyyətinin kəskinləşməsinə səbəb olan yoluxucu virusun mutasiya nəticəsində yarandığı fikrini artıq təsdiq ediblər. Xəstəlik qonşu dövlətlərdə də vəziyyəti gərginləşdirib.

Bugünlərdə xəstələrin vəziyyətinin kəskinləşməsi səbəbindən Türkiyə xəstəxanalarının reanimasiya şöbələ­rində də çarpayı çatmazlığı yaranıb. Ölkə mətbuatı yazır ki, xəstələr boş çarpayı tapmaq üçün günlərlə növbə gözləməli olurlar. Xüsusilə, İstanbulda vəziyyət gərgindir.

Türkiyə Anestiozologiya və Reani­masiya Dərnəyinin rəhbərliyi palatalara yerləşdirilən xəstələr üçün reanimasiya tədbirlərinə, təcili və təxirəsalınmaz tibbi yardıma da ciddi tələbat olduğu­nu deyib. Həkimlər bildiriblər ki, CO­VID-19, donuz qripi və digər tənəffüs yolları xəstəlikləri, xüsusən də uşaq­larda “üçlü hücum” artıq epidemiyaya çevrilmək üzrədir. Buna görə də İstan­bul Səhiyyə Palatası ölkənin Səhiyyə Nazirliyinə müraciət edib ki, əhali ara­sında maska taxmağın vacibliyi tövsiyə edilsin. 

İzmir Tibb Universitetinin “Me­dical point” klinikasının təcili yardım mütəxəssisi, professor Ərsin Aksay da epidemiya ilə bağlı xəbərdarlıq edib. O, xüsusilə donuz qripi və qrip virusunun ciddi ağırlaşmalar və fəsadlar törətdi­yinə diqqət çəkib.

Bəs ölkəmizdə vəziyyət necədir? Bu “üçlü hücum”un Azərbaycanda baş verməsi gözləniləndirmi? Sə­hiyyə Nazirliyinin mütəxəssis eks­perti, infeksionist Təyyar Eyvazov bununla bağlı bildirdi:

– Hazırda Azərbaycanda ha­va-damcı yolu ilə yayılan bir sıra vi­rus infeksiyaları müşahidə olunur. Xəstələnənlərin sayı az olsa da, möv­sümi qrip və digər respirator virus in­feksiyaların tez-tez baş verməsi mə­lumdur. Yeni koronavirus infeksiyasına, qızılcaya yoluxma halları var. Vaxtında müalicəyə başlamayanda, bu virus in­feksiyalarının bəziləri pnevmoniyaya səbəb ola bilər.

İnfeksionistin sözlərinə görə, bu halların baş verməsi virusun növü və patogenliyi, yoluxmuş şəxsin yaşı, sağ­lamlıq və immun sisteminin vəziyyəti, ciddi yanaşı gedən xəstəliklərin olması və digər amillərlə bağlıdır. T.Eyvazov risk qrupundan olan insanlara yolux­ma və fəsadların qarşısını almaq üçün peyvənd etməyi, həmçinin xəstəliyin əlamətləri görünəndə dərhal həkimə müraciət etməyi məsləhət görüb. O qeyd edib ki, həkim təyinatı olmadan antibiotiklərin istifadəsi və özünü müa­licə etmək cəhdləri yolverilməzdir və sonrakı fəsadlara səbəb ola bilər.

Mütəxəssis ABŞ-da qeydə alınan yeni COVID-19 ştammının Azərbay­canda yayılması ilə bağlı rəsmi mə­lumatın olmamasını da diqqətə çat­dırdı:

– Buna baxmayaraq, biz ictima­iyyəti qarşıdakı aylarda daha diqqətli olmağa çağırırıq. Tənəffüs yoluxucu xəstəlik əlamətləri olan şəxslər müm­kün qədər özlərini təcrid etməli, in­sanların çox olduğu yerlərdən uzaq durmalı, ictimai nəqliyyatda maskadan istifadə etməlidirlər. Qeyd edək ki, bu cür tədbirlər universal olmaqla təkcə koronavirusdan deyil, həm də qripdən və digər kəskin respirator virus infek­siyalarından qorunmağa kömək edir. Ümumilikdə, ölkədə epidemioloji vəziy­yət sabitdir və narahatlığa əsas yoxdur.

Pediatr Vaqif Qarayev isə bildirib ki, uşaqlar arasında qızılca, göy ös­kürək, suçiçəyi və mövsümi tənəffüs yolları xəstəlikləri yayılmaqda davam edir. Yoluxanlar, əsasən, peyvənd olunmamış uşaqlardır. Bir xəstə uşa­ğın məktəbə, yaxud bağçaya getməsi kifayətdir ki, digər uşaqlar da yoluxsun. Virus hava-damcı yolu ilə yayıldığın­dan yoluxmanın sürəti və əhatə dairəsi istənilən halda xəstələnənlərin sayını artıra bilər. Buna görə də uşaqlara cid­di nəzarət etmək, hərarətlərinə, burun axıntısına, öskürəyinə ciddi yanaşmaq lazımdır.

Zərifə BƏŞİRQIZI 
XQ