İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə bərpa və yenidənqurma işləri sürətlə davam edir. Ərazilər minalardan təmizlənir, yaşayış üçün vacib olan infrastrukturlar qurulur. Eyni zamanda, kənd təsərrüfatı ilə əlaqədar yeni fəaliyyət sahələri yaradılır. 

İndiyədək region üçün xüsusi əhə­miyyət kəsb edən Tərtər‒Çaylı‒Suqo­vuşan‒Talış, Əhmədbəyli‒Füzuli‒Şuşa avtomobil yollarının (Zəfər yolu) və Laçın şəhərinə daxil olmadan yeni alternativ avtomobil yolunun tikintisi başa çatdırılıb. 2023-cü il ərzində Qarabağ və Şərqi Zən­gəzurda daha 12 yol layihəsinin yekunlaş­dırılacağı nəzərdə tutulub. 

Hazırda Qarabağ və Şərqi Zəngəzur­da ümumi uzunluğu 66 kilometrə yaxın olan 39 avtomobil tunelinin inşası həya­ta keçirilir. Ümumilikdə isə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə 2026-cı ilə qədər 2 min 300 kilometrə yaxın 20 avtomobil yolu la­yihəsının icrası nəzərdə tutulur.

Qarabağda bərpa-quruculuq tədbirlə­rinin başlandığı ilk vaxtlardan torpaqların su ilə təmin olunması da diqqətdə saxlanı­lıb. Artıq bir çox su anbarları, suvarma və paylayıcı su kanalları istifadəyə verilib. Di­gər su təsərrüfatı obyektlərinin mərhələli şəkildə təmiri, bərpası və yenilərinin tikin­tisinin 2026-cı ilin sonunadək yekunlaşdı­rılması planlaşdırılıb. 

Bərpa-quruculuq tədbirlərini həyata keçirən sahibkarlar üçün investisiya qoyu­luşu üçün əlverişli şərait– vergi güzəştləri də hazırlanıb. 

Şərqi Zəngəzur və Qarabağ iqtisadi rayonlarında görülən işlər mərhələli şə­kildə həyata keçirildiyindən məskunlaşma da mərhələli şəkildə gerçəkləşir. Zəngilan rayonunun Ağalı, Tərtər rayonunun Talış kəndlərində, Füzuli və Laçın şəhərlərində keçmiş məcburi köçkünlər yaşayırlar. La­çın rayonunun Zabux kəndində də məs­kunlaşma başlanıb. 

Təbii ki, yalnız köçürülmə ilə iş bitmir. Azad olunan ərazilərdə yaşayan ailələrin təhlükəsizliyi, məşğulluğu da təmin olun­malıdır. Qarabağ iqtisadi rayonuna daxil olan işğaldan azad edilmiş ərazilərdə (Şuşa rayonu istisna olmaqla) Prezidentin xüsusi nümayəndəsi Emin Hüseynov bu barədə dedi:

– Məşğulluq çox ciddi problemdir, burada fərdi yanaşma tələb edilir. Bu məsələyə hər bir ailə üçün detallı şəkil­də baxırıq. Məktəbdə, səhiyyə ocağında və digər qurumlarda işləyəcək insan­lar müəyyənləşdirilir. Ailələrin məşğul­luq məsələsi həll olunduqdan sonra köç məsələsi təmin edilir. 

Buvaxtadək Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə köçən əhalinin 70 faizinin məşğulluğu təmin edilib. Bu proses davam edəcək. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Dövlət Məşğulluq Agentliyi də işğaldan azad etdiyi ərazilərdən olan vətəndaşların kiçik bizneslərinin qurulması üçün özü­nüməşğulluq proqramı çərçivəsində aktiv­lərlə təminatını davam etdirir.

İqtisadçı ekspert Pərviz Heydərov isə bildirdi ki, işğaldan azad edilən ərazilərdə vacib məsələlərdən biri məşğulluğun tə­min olunmasıdır: 

– Hökumətin siyasətinin əsas xətlərin­dən biri “Böyük Qayıdış” proqramının hə­yata keçirilməsidir. 30 illik işğaldan sonra ordumuz, xalqımız Ali Baş Komandanın ətrafında birləşərək torpaqları azad etdi. Köç üçün əlverişli şərait yandı. Sakinlə­rin işlə təmin olunması üçün Qarabağda yeni layihələrin icrası üçün həm əlverişli coğrafi mühit, həm də sürətli yenidənqur­ma–bərpa işləri nəticəsində yaradılan inf­rastruktur mövcuddur. Qarşımızda duran missiya həmin əraziləri Azərbaycanın ən gözəl, inkişaf edən, çiçəklənən guşəsinə çevirməkdir. 

Beləliklə, yaxın gələcəkdə işğaldan azad edilmiş ərazilər Azərbaycanın ən inkişaf etmiş regionuna çevriləcək. Əha­liyə təklif olunan işlərin sferası daha geniş sahələri əhatə edəcək. 

Pünhan ƏFƏNDİYEV
XQ