Azərbaycan – Türkiyə III Enerji Forumu

Naxçıvanda Azərbaycan–Türkiyə III Enerji Forumu keçirilir. Forum “Naxçıvan –Yaşıl Enerji Zonası” mövzusunda beynəlxalq konfrans ilə start götürüb. Naxçıvan Biznes Mərkəzində təşkil edilən məclisin açılışında Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəsi Fuad Nəcəfli, energetika naziri Pərviz Şahbazov, Türkiyənin energetika və təbii sərvətlər naziri Alparslan Bayraktar, həmçinin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin (BƏƏ) iqlim dəyişikliyi və ətraf mühit naziri Mariam Mohammed Almheiri çıxış ediblər.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndə­si Fuad Nəcəfli iki ölkənin qardaşlıq və müttəfiqlik münasibətlərinin regionda sabitlik və enerji təhlükəsizliyinin təmi­natında əhəmiyyətindən bəhs edərək forum və konfransın Naxçıvanda keçi­rilməsinin muxtar respublikanın “yaşıl enerji zonası”na çevrilməsi prosesinə töhfə verəcəyini qeyd edib. O, daha sonra “yaşıl enerji” layihələrinin real­laşdırılmasının yaxın illərdə Naxçıvanı enerji ixracatçısına çevirəcəyini və qə­dim diyarın strateji əhəmiyyətini daha da artıracağını vurğulayıb. 

Naxçıvanın bütün dövrlərdə Azər­baycan–Türkiyə münasibətlərinin mərkəzində olduğunu bildirən ener­getika naziri Pərviz Şahbazov deyib ki, prezidentlər İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğanın yürütdükləri siyasət, onların liderliyi ilə tarixdə bənzəri olma­yan iki ölkə birliyinin gücü qardaş–dost münasibətlərimizi müttəfiqlik statusuna yüksəldib. 

Bildirilib ki, Naxçıvanın enerji təh­lükəsizliyini möhkəmləndirməyi və onu “yaşıl enerji” zonasına çevirmə­yi hədəfləyən yeni inkişaf mərhələsi Azərbaycan–Türkiyə enerji əməkdaş­lığında yeni səhifədir: “Bu günlərdə illik 500 milyon kubmetr qaz tədarük edəcək İğdır–Naxçıvan qaz kəmərinin təməlinin qoyulması, həmçinin Azər­baycanda və Türkiyədə bərpa olunan enerji mənbələrindən istehsal olunan elektrik enerjisinin ötürülməsi sahəsin­də əməkdaşlıq sənədinin imzalanması mərasimində Azərbaycan–Türkiyə pre­zidentlərinin iştirakı bir daha göstərdi ki, ölkələrimiz yeni strateji kursun birgə həyata keçirilməsində qərarlıdırlar və onların siyasi iradəsi bu prosesdə də həlledicidir”.

Külək və günəş enerjisi üzrə 1500 MVt-lıq istehsal güclərinin yaradılması və onun, ən azı, 1000 MVt-nın ixrac edilməsi planları çərçivəsində bey­nəlxalq enerji şirkətləri ilə əməkdaşlı­ğın Naxçıvanı “yaşıl enerji”nin istehsal – ixracı mənbəyi və marşrutuna çevirə­cəyi qeyd edilib. Bu xüsusda, “TotalE­nergies” və “Nobel Energy” şirkətləri ilə ümumi gücü 650 MVt olan günəş elekt­rik stansiyalarının inşası və istehsal ediləcək elektrik enerjisinin Türkiyəyə ixracı üzrə əməkdaşlıq edildiyi bildiri­lib. “Masdar” şirkəti ilə ilkin mərhələ­də gücü 150 MVt olan günəş elektrik stansiyası, “Czech Engineering” şirkəti ilə günəş elektrik stansiyaları, eləcə də Almaniyanın “Notus” şirkəti ilə “yaşıl enerji” layihələrinin reallaşdırılması ilə bağlı planlar diqqətə çatdırılıb.

Türkiyənin energetika və təbii sər­vətlər naziri Alparslan Bayraktar isə çıxışında bildirib: “Türkiyə və Azər­baycan olaraq Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri, Bakı–Tbilisi–Ərzurum və TANAP təbii qaz boru kəmərləri kimi regionumuzun və Avropanın enerji tə­chizatı təhlükəsizliyinə mühüm töhfələr verən böyük infrastruktur layihələrini yeni dövrdə bərpaolunan enerji, elekt­rik interkonnektor layihələri, mədənçilik kimi müxtəlif sahələrdə də inkişaf etdir­mək istəyirik”.

Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin iqlim dəyişikliyi və ətraf mühit naziri Mariam Mohammed Almheiri çıxışında “Mas­dar” şirkətinin Azərbaycandakı fəaliy­yətinin önəmindən danışıb: “Ölkəmiz qısa zamanda “COP28”də dünya li­derlərini, sənaye öncüllərini və iqlim ekspertlərini qəbul edəcək. “Naxçıvan – Yaşıl Enerji Zonası” Beynəlxalq Kon­fransında aparılan müzakirələr bu ilin sonunda Dubayda keçiriləcək “COP28” müzakirələrinə öz töhfəsini verəcək”.

Forum və konfrans paralel şəkildə işini davam etdirib. Konfrans çərçivə­sində “Enerji keçidi sahəsində dövlət siyasəti”, “Enerji keçidinə şirkətlərin baxışı və töhfəsi”, “Naxçıvan ”yaşıl enerji” zonası kimi: potensial imkanlar və layihələr”, “Naxçıvanın yaşıl ener­ji potensialının Türkiyəyə və Avropa bazarlarına ixracı imkanları”, “Naxçı­vanda bərpa olunan enerji mənbələri sahəsində konseptual yanaşmalar və milli kontentin yaradılması imkanları”, “Naxçıvanda yaşıl enerji layihələrinin maliyyələşdirilməsi imkanları” mövzu­larında plenar sessiyalar keçirilib.

Tədbirlərdə iqtisadiyyat nazirinin müavini Sahib Məmmədov, ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Rauf Hacıyev, Naxçıvan Muxtar Respubli­kasının Baş nazirinin müavini Bəxti­yar Məmmədov, SOCAR-ın prezidenti Rövşən Nəcəf, Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyinin direktoru Cavid Abdullayev, Enerji Məsələlərini Tənzimləmə Agentliyinin idarə heyəti­nin sədri Samir Axundov, “Azərenerji” ASC-nin vitse-prezidenti vəzifəsini icra edən Vüqar Şahmuradov, Naxçıvan MR-in Dövlət Energetika Xidmətinin rəisi Namiq Paşayev, eləcə də BO­TAŞ, TPAO, TEİAŞ, “ACWA Power”, “TotalEnergies”, “bp”, “Masdar”, “Chi­na Gezhouba Group Overseas In­vestment”, “Nobel Energy”, Türkiyə Külək Enerjisi Birliyi, MTA, EPİAŞ, TÜREB, GÜNDER, TEPSCO, Türkiyə Enerji Ticarəti Dərnəyi, “McKinsey & Company”, DTİK, Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası, İslam İnkişaf Bankının İslam Korporasiyası, Dünya Bankı, Asiya İnkişaf Bankının səlahiyyətli nü­mayəndələrinin çıxışları dinlənilib.

Yekunda “Azərbaycan–Türkiyə III Enerji Forumunun Protokolu”, həm­çinin “Naxçıvan üzərindən “Türkiyə–Azərbaycan Qarşılıqlı Əlaqə” layihə­sinin icrası ilə əlaqədar 2023–2025-ci illərdə “TEİAŞ” və “Azərenerji” ASC-nin birgə həyata keçirəcəyi Yol Xəritəsi”, “Azərbaycan Respublikasının Ener­getika Nazirliyi yanında Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi və “A-Z Czech Engineering” MMC ara­sında Azərbaycan Respublikası əra­zisində bərpa olunan enerji mənbələri üzrə layihələrin icrası, həmçinin Nax­çıvan Muxtar Respublikasında gücü 500 MVt-a qədər olan günəş elektrik stansiyasının tikintisi, eləcə də elektrik enerjisinin Türkiyəyə ixracı üçün ötürü­cü şəbəkənin qurulması imkanlarının araşdırılması üzrə əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu” və “Azər­baycan Respublikasının Energetika Nazirliyi yanında Bərpa Olunan Enerji Mənbələri Dövlət Agentliyi və “ACWA Power” şirkəti arasında Batareya Ener­ji Saxlama Sistemi (BESS) layihəsi və 200 MVt quruda külək layihəsi üçün tədbirlər təqvimi (Yol xəritəsi)” imzala­nıb.

Səbuhi HƏSƏNOV
XQ-nin bölgə müxbiri

Naxçıvan