Azərbaycan–Türkiyə qardaşlığının çox dərin bir tarixi təməllərinin olduğu məlumdur. Hər zaman istər Azərbaycanda, istərsə də Türkiyədə bir çətinlik yarandıqda, sınaqlarla qarşı-qarşıya qaldıqda qardaş ölkələrin bir-birinə yardım etmə ənənəsi var. 

Türkiyədə dağıdıcı zəlzələ baş ver­diyi gündən dövlət başçımız İlham Əliyevin birbaşa göstərişi ilə Azərbay­can mütəşəkkil qaydada qardaş ölkəyə kömək əlini uzatmaqdadır. XX əsrin əv­vəllərində Anadoluya yardım fəaliyyətləri “Qardaş köməyi” devizi altında həyata keçirilmişdi ki, hazırda da Azərbaycan bu ənənəyə sadiq qalaraq öz dəstəyini da­vam etdirir.

“Qardaş köməyi” platforması çər­çivəsində Türkiyəyə göndərilən yar­dımlara ictimai nəzarəti həyata keçirən qruplar arasında tarixçi alim, Türkiyə Məzunu İş adamları və Ziyalılar Platfor­masının təmsilçisi, tarix elmləri dokto­ru Telman Nüsrətoğlu da var.

Hazırda zəlzələ bölgəsində olan Tel­man Nüsrətoğlu “Xalq qəzeti”nin Türkiyə­dəki əməkdaşına bildirib ki, qardaş ölkəyə onun səfəri “Bir millət, iki dövlət” prinsipi ilə həyata keçirilir: “Təsadüfi deyil ki, hələ iyirminci əsrin əvvəllərindən etibarən Ba­kıda, Tiflisdə, Gəncədə qurulan milli cə­miyyətlər Anadolu, Balkan, Trabulsgarp (Türkiyə–İtaliya müharibəsi-red) savaşla­rı, Birinici Dünya müharibəsi, onun ardın­ca da qurtuluş müharibəsi dönəmlərində iki qardaş xalq bir-birinə əllərindən gələn yardımı ediblər. 

Eyni zamanda Qafqaz İslam Or­dusu Osmanlı dövləti ən ağır şəraitdə, özü ölüm-qalım savaşında olarkən ordu təşəkkül edərək Azərbaycanı xilas edib. Bilirsiniz ki, o dövrdə Azərbaycanın bü­tün şəhərləri işğal altında idi. Osmanlı si­lahlı yardımına böyük ehtiyac var idi. Bu mənada Osmanlı dövləti Azərbaycanın xilası üçün əlindən gələni edib. Yəni, iki xalqın, tək millətin qardaşlığı tarixi dərin­liyin üzərində inşa olunub. 

Təsadüfi deyil ki, həm 44 günlük mü­haribə dövründə, həm də indiki zəlzələdə Azərbaycan xalqı ilə Anadolu türkləri tam bir qardaşlıq və həmrəylik içərisində ol­dular. 

Bilirsiniz ki, zəlzələnin baş verdiyi ilk gündən etibarən Azərbaycan Preziden­ti dərhal dövlətimizi səfərbər edərək, Türkiyədə zərərçəkənlərin ehtiyacı olan bütün materialları yolladı. Ard-arda təy­yarələrimiz, yük daşıyan “Tır”larımız qar­daş ölkəyə istiqamət aldı. Təbii ki, Tür­kiyədə baş verən zəlzələ Azərbaycanı da dərindən sarsıdıb. 7-dən 77-yə qədər hər kəsin böyük bir üzüntü içərisində olduğu­nu görməmək mümkün deyildi. Təbii ki, ona görə də dövlətlə bərabər cəmiyyətin də səfərbərliyi başladı”. 

XX əsrin əvvəllərində Anadoluya yar­dım fəaliyyətimizin “Qardaş köməyi” de­vizi altında həyata keçirildiyini xatırladan Telman Nüsrətoğlu dedi ki, bir neçə iş adamı, qeyri-hökumət təşkilatları topla­şaraq, bu ənənəni yenidən bərpa etmək haqqında qərar verdilər: “Qardaş kömə­yi” platforması yenidən formalaşdırıldı: “Platforma qurulduğu gündən Türkiyəyə ehtiyac duyulan yardımları göndərməyə başladı. Bu günlərdə isə həmin plat­formanı formalaşdıranlardan ibarət bir heyət təşkil edərək zəlzələ bölgəsinə gəldik. Burada birinci zəlzələnin ocağı olan Kahramanmaraş, Bazarcıqda olduq. Burada güclü dağıntılar var, fəlakətin ən güclü yaşandığı yerlərdən biri də Hatay­dır. Tarixi, mədəni abidələri ilə zəngin olan şəhərin, haradasa, yüzdə səksəni yerlə-yeksan olub. Zəlzələ bölgəsində di­gər şəhərlər də bu şəkildə dağılıb”.

T.Nüsrətoğlu Türkiyə dövlətinin bu faciədə ilk gündən səfərbərliyini, dövlət, cəmiyyət, millət olaraq əl-ələ verdiyini, zəlzələ nəticəsində vurulan yaraların sağalması üçün elbirliyi ilə əllərindən gələn köməyi gösətərdik­lərini təqdir edərək söylədi ki, bu ağır günlərdə bütün dünyadan edilən huma­nitar yardımlar humanizmin, mərhəmətin təcəssümüdür: “Təbii ki, dünyanın böyük yardımına da ehtiyac vardı. Beynəlxalq yardım çağırışı elan olundu. Çünki fə­lakətin miqyası böyük idi. Ona görə də hər yerdən yardım gəldi. Təbii ki, Azər­baycanın yardımı çox özəl idi. Qardaşlıq yardımına ilk yetişən Azərbaycan oldu. Hadisə yerində ən çox xilasedici qrupuna sahib də Azərbaycandır. Səhra xəstəxa­nası açıldı. Könüllülər qrupu gəldi. Və təbii ki, “Qardaş köməyi” platformasını da təmsil edən heyətimiz zəlzələ bölgə­sindəki vəziyyətlə həm yerində tanış olur, həm də göndərilən yardımların koordina­siyasını həyata keçirir”. 

Müsahibimiz Türkiyə dövlət adam­ları ilə görüşlərinin olduğunu vurğula­dı. Qeyd etdi ki, ilk görüş Türkiyənin Daxili işlər naziri Süleyman Soylu ilə , Türkiyə­nin Fövqəladə Halların İdarə Olunması Agentliyinin (AFAD) səlahiyyətli şəxsləri ilə oldu. Vali və bələdiyyə başçıları ilə də görüşdük. Bu görüşlərdə Süleyman Soyluvə digər rəsmilər Azərbaycan xalqının göstərmiş olduğu yardımlaşma dəstəyinə görə təşəkkür etdilər. Azərbaycan xalqı­nın qardaşlıq yardımlarından güc aldıqla­rını, onları duyğulandırdığını ifadə etdilər. 

Ölkəmizin göstərdiyi yardım həm də ona görə də xüsusi dəyər daşıyır ki, bizim müttəfiqliyimiz tarixi ənənənin üzərində formalaşıb. Biz “Qardaş köməyi” platfor­ması ilə həm tarixi ənənəni bərpa etmək, həm də soydaşlarımızın ehtiyaclarını öyrənmək baxımından buradayıq. Ürək sızladıcı mənzərələr, böyük dağıntılar var. İnsanlar soyuq qış şəraitində çadır­larda gecələmək məcburiyyətindədirlər. Su kəmərləri, elektrik xətləri partlayıb, infrastruktur sıradan çıxıb, yollar dağılıb. Dövlət bunların hamısını bərpa etməli, bu qədər insana sığınacaq verməli, həyatla­rını normallaşdırmalıdır. Və bu istiqamət­də də ciddi işlər görülür. Demək olar ki, xilasetmə prosesi artıq yekunlaşıb. Əksəriyyət xilas edilib. Fəlakət qurban­larının ehtiyacları bitib tükəmək bilmir. İl boyu bu ehtiyacların qarşılanma prosesi davam edəcək ki, bütün bunları da dövlət öz nəzarətinə götürüb. 

Müsahibim Azərbaycanın dövlət, qeyri-hökumət təşkilatları və iş adamla­rının qardaş ölkəyə humanitar yardım fəaliyyətlərini bundan sonra da davam etdirəcəklərini əminliklə bildirdi. 

M.SULTANOVA,

Ankara