Rusiyalı politoloq Ermənistan baş nazirini siyasi fırıldaqçılıqda ittiham edib

Ermənistan Azərbaycanla sülh müqaviləsini hansı formada imzalamağa hazırlaşır? Bakının irəli sürdüyü şərtlərin mətnində öz əksini tapmış tam sa­zişi, yoxsa “çərçivə sənədi” adlandırdığı, əsas məsələlərin sonrakı mərhələyə saxlamağa çalışdığı yarımçız müqaviləni? 

Bu suallar iki ölkə arasında münasibət­lərin normallaşdırılmasına xidmət edəcək razılaşmanın preambulasını deyil, mahiy­yətini təşkil edir. Belə təsəvvür yaranır ki, rəsmi İrəvanın sülh sazişinə sonuncu – 10-cu təkliflər paketini rəhbər tutaraq, onu optimal variant sayması Ermənistan baş nazirinin metodologiyada yanlışlığa yol verməsidir. Onun Qərbin və Şərqin müxtə­lif dövlətlərinə səfərləri zamanı Azərbay­canla sülh müaqaviləsini özünə sərfəli variantda imzalamağa hazır olması barədə rəy yaratmağa çalışması Bakının müttəfiqi və dostu sayılmayan həmin ölkələri məm­nun etmək məqsədi daşıyır. Paşinyanın hə­min görüşlərdə təzadlı, bir-birinə tamamilə zidd bəyanatlar verməsi, fərqli mövqedən çıxışlar etməsi bəzən danışdığının özünə də aydın olmamasından xəbər verir. 

Ermənistan baş nazirinin təkcə sülh müqaviləsi ilə deyil, həmçinin Rusiya ilə münasibətlərə dair ikibaşlı açıqlamala­rının orada da birmənalı qarşılanmadığı məlumdur. İrəvanın dezinformasiyaya söykənən riyakar diplomatik ritorikası hayların tarixini yaxşı bilən və ədalət his­sini itirməyən rusiyalı siyasi ekspertləri də narahat etməyə başlayıb. Onlardan biri si­yasi elmlər doktoru Tatyana Poloskovadır. O, mövzu ilə bağlı telekanallardan birinə müsahibəsində olduqca maraqlı nüanslara toxunub. 

Nikol Paşinyanın açıqlamalarında kobud səhvlərə, təhriflərə yol verməsi­ni onun, bir növ, altsaymer xəstəliyindən əziyyət çəkməsi ilə izah edən tanınmış politoloq bu məsələyə vaxtilə Diplomatik Akademiyada tələbə yoldaşı olmuş, hazır­da Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyində ça­lışan erməni dostunun daha dəqiq qiymət verdiyini açıqlayıb. Həmin erməni rusiyalı həmkarına öz millətinin ən xoşagəlməz cəhətinın lovğalıq olduğunu bildirib. 

Ermənistan rəhbərliyinin son vaxtlar bütün diplomatik norma və protokol etiket­lərini, eləcə də beynəlxalq norma və qay­daları kobud şəkildə pozduğunu və faktiki olaraq, xırda siyasi fırıldaqçılıqla məşğul olduğunu açıq mətnlə bildirən Poloskova hayların baş nazirinin konstitusiyaya dair referendumu 2027-ci ildə keçiriləcəyi ilə bağlı açıqlamasını qeyri-ciddi adlandırıb. Politoloq İrəvana xitabən “bəlkə bu səsver­məni min il sonraya saxlayasınız?”– kimi ritorik sualını ünvanlayır.

Oxuculara xagtırladaq ki, Paşinyan yeni konstitusiyanı hazırlayacaq işçi qru­punun yaradıldığını və onun bu məsələyə erməni ictimaiyyətində maraqlı tərəflərin, qrupların, əhalinin bütün təbəqələrinin rəyini öyrənməsi, detalları dəqiqləşdir­məsi üçün 2027-ci ilə qədər çalıışacağını bəyan edib. Hayların baş nazirinin belə ucuz və primitiv diplomatik addımla sülh müqaviləsinin imzalanmasını ləngitmək məqsədi güddüyü kənar müşahidəçilərə də aydındır. 

Rusiyalı politiloq müsahibəsində refe­rendum mövzusundan danışarkən onu da bildirib ki, Ermənistan kimi balaca, azsaylı əhaliyə malik ölkədə hansısa dinləmələ­rin, müzakirələrin olduqca qısa müddətdə aparılması çox asandır. Məsələ ondadır ki, Paşinyan və onun tərəfdaşları birmənalı şə­kildə Bakının tələb etdiyi referendum pla­nının iflasa uğramasına çalışır. İrəvanın 70 gün ərzində sülh sazişinin layihəsi üzərin­də baş sındırdığına diqqəti çəkən rusiyalı politoloq sonda özlərinə sərf edən müddəa­ları irəli sürməsini hüquqi nonsens sayıb: “İkitərəfli müqavilələr belə imzalanmır. Ya ortada İrəvanın tamam diplomatik səriştə­sizliyi var, ya da çirkin bir oyun gedir. Pa­şinyan bu oyunda qərar verən tərəf deyil. Mən artıq bu qənaətə gəlməyə başlamışam ki, Ermənistan baş naziri “marionetka­ya” çevrilib. Həm də eyni vaxtda bir neçə oyunçunun “marionetkası” rolunda çıxış edir. Özü heç nəyi həll etmək iqtidarında deyil. Bunun nəticəsi də göz qabağında­dır”. T.Poloskova İrəvanın yürütdüyü bu siyasəti erməni xalqına qarşı işləyəcəyinə əmin olduğunu deyib. 

Müsahibəsində bizim üçün maraq kəsb edən daha bir məsələyə toxunan tanınmış icmalçı rusiyalı siyasi ekspertlər cameəsi­nin fəallaşmasının vacibliyindən danışıb. Bunu zərurətə çevirən səbəblərə toxunan Poloskova Rusiya KİV-də və müxtəlif yerli forumlarda ermənilərin tarixi saxtalaşdır­masının, Ermənistanın Cənubi Qafqazda təxribatçı siyasətinin ifşa olunmasına cid­di ehtiyac yarandığını deyib. O, bu zaman vurğunu Rusiyadakı bəzi erməni ictimai təşkilatlarının belə təxribatçı fəaliyyətlə məşğul olduğunu və bu fəaliyyətin güc­ləndiyinə yönəldib. Bu barədə əvvəllər də həyəcan təbili çaldığını, ermənilərin Ru­siyada “beşinci kolon” formalaşdırmağa çalışdıqlarını qeyd edən politoloq bu təma­yülün Moskvaya yaxşı heç nə vəd etmədiyi qənaətindədir. 

Ermənilərin dominantlıq etdiyi Rusiya mediasında bəzi qüvvələri anti-Rusiya fəa­liyyəti apardığını da açıqlayan T.Poloskova yenidən sülh müqaviləsi mövzusuna qayı­daraq, Paşinyanın ən müxtəlif bəhanələrlə bu sənədi imzalamaq istəmədiyini bildirib. Onun hazırda hakimiyyətdə qalmağa çalış­dığını, kürsüdən düşəndən sonra isə özünə, ailəsinə və pularına toxunulmayacağına təminat istədiyini vurğulayann rusiyalı si­yasi ekspert yerdə qalan məsələlərin Paşin­yanı maraqlandırmadığını qeyd edib. Ona qarşı bəzi qabaqlayıcı tədbirlərin görülmə­sinin yetişdiyini də diqqətə çatdıtan poli­toloq sülh müqaviləsinin imzalanmasının vacibliyində danışıb. “Amma sülh müqa­viləsinin Bakını təmin edəcək redaksiyada imzalanmasının əsas şərt olduğunu” da deməyi unutmayan siyasi icmalçı müha­ribədə məğlub olmuş tərəf kimi İrəvanın, üstəlik, öz şərtlərini irəli sürməsini qəbulo­lunmaz sayıb: “Bu, ümumiyyətlə, hüquqi nonsensdir”. 

Siyasi elmlər doktoru Tatyana Po­loskovanın müsahibəsində toxunduğu erməni ictimai təşkilatların Rusiyada “5-ci kolon” yaratmaq məsələsinə mü­nasibət bildirən politoloq Rasim Musa­bəyov XQ-yə açıqlamasında Paşinyanın qərbpərəst düşərgənin Rusiyanın daxilinə təsir göstərmək iqtidarında olduğuna şü­bhə etdiyini vurğuladı: “Amma erməni diasporunun tərkibində Rusiyanın imperi­yapərəst siyasətini dəstəkləyən qruplar var. Onlar digərləri ilə müqayisədə çoxluq təş­kil edirlər. Bu qruplar nəinki Qərbi, Ukray­nanı, hətta Nikol Paşinyanın hakimiyyətini də yıxıb-sürüyürlər. Marqarita Simonyan, Keosyan, Miqranyan, Balayan kimiləri Rusiya telekenallarında İrəvanın ünvanına etikadan kənar ifadələr işlədirlər. Bununla yanaşı, xeyli sayda erməni də var ki, on­lar Qərbin Rusiyaya qarşı “müharibəsini” dəstəkləyirlər. Rusiyadan qaçıb gedən və Qərbdə Moskvaya qarşı fəal iş aparanlar da az deyil. Belələri konkret olaraq, Krem­lin siyasətinə qarşı çıxışlar edirlər. Əslin­də, bu, ənənəvi erməni siyasətidir ki, hər yerdə olsunlar. Onlar, bir qayda olaraq, öz­lərini Rusiyanın tərəfdarları kimi, – amma onun əlehdarları güclü çıxanda –həm də Moskvaya qarşı mübarizə aparır və hər iki cəbhədə Ermənistana dəstək axtarırlar. Pa­şinyan hakimiyyətinin Qərbdən real dəstək aldığı indiki məqamda xaricdəki erməni qruplaşmaları anti-Rusiya çıxışlarını daha da kəskinləşdiriblər”.

İrəvanın bu ikibaşlı oyununun Moskva üçün hər hansı problem yaratmayacağını düşünən politoloq ermənilərin Rusiyanın daxilində hökumətə qarşı “beşinci kolon” yaratmaları üçün imkanlarının və cürətləri­nin olmadığını da bildirdi. 

ARAYIŞ: Ermənistandan kənarda etnik ermənilərin ən çox yaşadığı ölkə Rusiyadır. 2018-ci ilin statistikasına əsasən, Rusiya­da 2,5 milyon erməni yaşayır. Onlar say etibarilə Krasnodar diyarı (274.566 nəfər), Stavropol diyarı (149.249 nəfər), Moskva şəhəri (124.425 nəfər) və Rostov vilayətin­də (109.994 nəfər) üstünlük təşkil edirlər. 

İmran BƏDİRXANLI
XQ