Erməni lobbisi beynəlxalq hüquq dələduzunu yenidən ortaya salıb

Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin keçmiş prokuroru, ekspert və vəkil Luis Moreno Okampo yenidən peyda olub. Daha doğrusu, dünya erməniliyi yenidən onun “xid­mətlərinə” baş vurmaq qərarına gəlib. Bu, həmin Morenodur ki, ötən il çox “aktiv” idi və xüsusən də Laçın yolu ilə bağlı məsələni qabardaraq, Qarabağın erməni əha­lisinə qarşı, guya, soyqırımı reallaşdırıldığını iddia edirdi. Ancaq bütün bunların heç bir faydası olmadı. Ortada argentinalı vəkilin korrupsioner, hüquq dələduzu obrazı canlandı. Görünür, o, hazırda öz obrazındakı mənfi çalarları bir qədər də zənginləş­dirmək fikrindədir. 

Beləliklə, L.M.Okampo rəsmi Bakını “soyqırımı”na görə beynəlxalq məsuliy­yətə cəlb etmək məqsədi ilə 28 səhifəlik yol xəritəsi hazırlayıb. Əlbəttə, dələduzun erməni lobbi və diaspor təşkilatlarından aldığı maliyyəni doğrultmaq üçün nələrsə gerçəkləşdirməli olduğunu anlamaq müm­kündür. Ancaq belə yox. Məsələ ondadır ki, onun göstərdiyi mexanizmlərin heç bi­rinin təcrübədə tətbiqi imkanları yoxdur. Ümumən, argentinalı vəkilin irəli sürdük­ləri bir daha onu göstərir ki, beynəlxalq hüququn köməyi ilə Azərbaycana qarşı mübarizə aparmaq fayda verməyəcək.

Bir məqamı da vurğulamağa ehtiyac var. Hazırda Okamponun açıqladığı Azər­baycanın “soyqırımı”na görə məsuliyyətə cəlbi mexanizmlərindəki ayrı-ayrı bəndlər Bakı – İrəvan münasibətlərinin tənzim­ləməsinə də mənfi təsir qazandırmaq po­tensialındadır. Nə qədər olmasa, xüsusən son vaxtlar sərhədlərin delimitasiyası prosesində müəyyən müsbət dinamika müşahidə olunmaqdadır. Mövcud məqam həm Ermənistan rəhbərliyi, həm də bey­nəlxalq ictimaiyyət tərəfindən vurğulanır və pozitiv qiymətləndirilir. Pozitivlik isə va­hid təbiətə malik olmalıdır.

Yeri gəlmişkən, Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan bir müddət əvvəl sülh pro­sesindən danışarkən, onun hər iki ölkənin beynəlxalq miqyasda bir-birinə qarşı iddi­alardan geri çəkilməsinə şərait yaradaca­ğına inandığını dilə gətirmişdi. Belə olan halda okampolara ehtiyac varmı? Ancaq, görünür, kimlərsə, daha doğrusu, hansısa beynəlxalq qüvvələr ehtiyacın olduğu qə­naətindədirlər. İstər-istəməz şübhə yara­nır ki, Paşinyan və komandası da onlarla işbirliyi içərisindədir. Hər halda, Okampo ortaya elə-belədən düşmür. 

Bəli, BCM-nin keçmiş prokuroru hüquq adına tam cəfəng məsələləri gün­dəmə gətirir. Beynəlxalq ekspertlər də vəkilin Azərbaycanı məsuliyyətə cəlb etmək üçün irəli sürdüyü tezislərin han­sısa əhəmiyyətinin olmadığını, sifarişlə, əvvəlcədən göndərilmiş təlimata uyğun hazırlandığını bildirirlər. Onlar vurğulayır­lar ki, Okamponun işlətdiyi ifadələr erməni media orqanlarının redaksiya məqalələ­rindəki fikirlərdən o yana keçmir, faktlara deyil, fərziyyə və fantaziyalara əsaslanır. Məsələn, argentinalı dələduz “davam edən erməni soyqırımı” tezisini ortaya atır. Aydındır ki, bunun təsdiqi baxımından heç bir dəlil-sübut yoxdur, belə deyimlər yalnız təbliğat vasitəsidir. Başqa heç nə və peşə­kar hüquqşünas bu cür sərsəm ritorikaya üstünlük verməməlidir. 

Məlumdur ki, Okamponun, daha doğrusu, erməni lobbi və diaspor təşki­latlarının, elə Ermənistan hakimiyyətinin özünün də istədiyi Azərbaycana qarşı beynəlxalq miqyasda təzyiqlərin artma­sı, sanksiyaların tətbiqidir. “Soyqırımı” məntiqi isə hazırda qondarma iddianın ildönümü baxımından tutarlı görünə bilər. Yəni, ümumi ab-havanın əlverişliliyi nöq­teyi-nəzərindən. Ancaq hüquq bu sayaq isti yanaşmaları, sentimentallığı qəbul et­mir, onun sərt və soyuq sifəti var. Demə­li, erməni diasporunun “təşəbbüskarlığı” faydasızdır. Prinsipcə, indiki məqamda erməni lobbi və diaspor təşkilatları yalnız Ermənistan hakimiyyətinin bəyan etdiyi məsələlər üzrə hərəkət etməlidirlər. An­caq birincilər tam mənasız yerə Okampo­nu dövriyyəyə atırlar.

Paşinyan iqtidarının xaricdəki erməni lobbisi ilə əlaqəsi kəsilmiş durumdadır. Daha doğrusu, tərəflər arasında müştərək fəaliyyət elementləri bir o qədər nəzərə çarpmır. Diaspor müəyyən mənada keçmişin qalığı kimi çıxış edir, erməni iqtidarı isə belə demək mümkünsə, yenilikçidir. Əlbəttə, demək olmaz ki, Paşinyan və komandasının yenilikçiliyində avantü­rizm elementləri istisnadır. Ancaq birincilər məsələni daha dramatik qoyurlar və müqayisəli yanaşsaq, er­məni iqtidarına nisbətdə reallıqdan daha uzaqdırlar. Uzaqlığın, bütövlükdə, Ermənistana ziyan vurması da var. Məsələn, 2020-ci ilin iyul hadisələri və 44 günlük müharibə zamanı erməni diasporunun kütlə­vi isterikasını yada salaq. Səs-küy, aqressiya, müza­kirələr, qınaqlar baş alıb getdi, amma nəticə olmadı. İndi də durum aşağı-yuxarı eynidir. Amma yenidən bildirək ki, Azərbaycana qarşı beynəlxalq miqyas­dakı istənilən əks davranışın Bakı – İrəvan münasi­bətlərinin nizamlamasına mənfi təsir yükü aktualdır. Yəni, bütün hallarda durumdan zərərli çıxacaq tərəf Ermənistandır. Ötən müddətdə baş verənlər də fikri­mizin təsdiqidir. Deməli, Okamponun hazırkı canfə­şanlığına ehtiyac yoxdur. 

Qeyd edək ki, çox yaxın keçmişdə Ermənistan Azərbaycanla danışıqlar prosesini saxta “erməni soyqırımı” iddiası ilə pozmağa çalışıb və yenə ön planda Okampo olub. O, ötən ilin avqustunda “Eks­pert rəyi: 2023-cü ildə ermənilərə qarşı soyqırımı” adlı saxta və sifarişli hesabat hazırlamışdı. O zaman Okamponu erməni əsilli amerikalı pornoulduz Kim Kardaşyan və amerikalı klinik professor Erik İsra­elyan gündəmə gətirmişdi. Birincinin hazırladığı sənəd Qərb nəşrlərində geniş yayılmışdı. Hətta, “Va­şinqton post” kimi hesabatın üzərində xüsusi dayan­mış media orqanları da meydana atılmışdılar. 

Əlqərəz, Okampo həmin vaxt təfəkkürünün mü­cərrəd guşəsində bəslədiyi “keyfiyyətlərini” işə sala­raq bildirmiş və xəbərdarlıq etmişdi ki, Azərbaycan, guya, Qarabağ ermənilərinin soyqırımına hazırlaşır. Karyerası ərzində qalmaqallarla yadda qalmış Luis Morenonun hazırladığı saxta sənədə istinad edən “Vaşinqton post” BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına müraciətin ünvanlanmasını və “erməni soyqırımı” məsələsinin beynəlxalq platformalarda müzakirə mövzusuna çevirməyin zəruriliyini açıqlamışdı. ABŞ nəşri, həmçinin Okamponun beynəlxalq kon­vensiyalarda soyqırımının digər məsələlərlə yanaşı, “yaşayış şəraitinin qəsdən dəyişdirilməsi” kimi təza­hürünün mövcudluğu tezisinə söykənərək, “soyqırı­mının həyata keçirildiyini güman etmək üçün ciddi əsaslar var” deyə “həyəcan təbili” çalmışdı. Qəzetin “aclıq soyqırımının görünməz silahıdır. Təcili kəs­kin dəyişikliklər edilməsə, bu erməni qrupu yaxın həftələrdə məhv ediləcək” sayaq fikirlərin yer aldığı məqaləsində Qarabağ münaqişəsinin tarixindən qısa şəkildə bəhs edilməklə bərabər, Ermənistanın Laçın – Xankəndi yolunun üzərində qurduğumuz Həkəri sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinə yaxın zonada hazırladığı “tır şousu”na da yer verilmişdi.

Yeri gəlmişkən, Luis Moreno Okampo həyata ke­çirdiyi cəfəng işə ictimai məzmun qazandırmaq cəhdi ilə K.Kardaşyanı və E.İsraelyanı “Qarabağ xalqının” səsini ABŞ Dövlət katibi Antoni Blinkenə çatdırmağa çağırmışdı. O bildirmişdi ki, Blinken vəziyyəti də­yişdirə və bölgə ermənilərinin soyqırımını dayandıra bilən insanlardandır. 

Argentinalı vəkilin belə bir “dəst-xətt” seçməsi Birləşmiş Ştatlardakı erməni lobbi və diaspor təş­kilatlarının ölkə rəhbərliyini şantaj etmək cəhdidir. Belə çıxırdı ki, əgər qaldırılan məsələ reallaşmasa, Blinken soyqırımın gerçəkləşməsinə göz yuman şəxsə çevriləcək. Əslində, eyni “yol” bu gün üçün də aktualdır. Bildirdiyimiz kimi, Morenonun hazırkı aktivliyi “soyqırımı” mövzusunu əldə bayraq edərək sülh prosesinə maneçilik törətmək istəyidir. 

Sırf Okampoya gəldikdə isə o, pul üçün hər cür vicdansızlığa hazırdır. Dünyanın müxtəlif media orqanları onun karyerasındakı qaranlıq məqamla­ra kifayət qədər çox toxunublar. Bu baxımdan ilk növbədə 2017-ci ildə Fransanın rəqəmsal “Media­part” nəşri naməlum mənbələrdən Morenonun bütün elektron poçt yazışmalarının surətini əldə etməyə müvəffəq olmasını vurğulaya bilərik. Almaniya­nın “Der Spiegel” nəşri isə bu materiallar əsasında müəyyənləşdirmişdi ki, ekspert 2003-cü ildən bəri Argentinada vergi vermir. 

Məsələ ondadır ki, alman nəşri Moreno Okam­ponun ofşorlarda hesab və kampaniyalarının möv­cudluğunu da üzə çıxarmışdı. Vəkilin özü həmin qeyri-leqal zonalarda “işlədiyini” etiraf etmək məc­buriyyətində qalmış və demişdi ki, Argentinada ya­şamadığı üçün vergi ödəmir. 

Elə sözügedən tədqiqat əsasında Avropanın jur­nalist şəbəkəsi olan EIC xəbər vermişdi ki, Moreno Okamponun Hasan Tatanaki adlı müştərisi olub. Tatanaki liviyalı maqnat idi və ölkəsindəki hərbi ci­nayətlərdə ittiham edilirdi. Necə alındısa, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi heç vaxt maqnatı qeyri-insani əməllərdə şübhəli bilmədi. Əlbəttə, bu, argentinalı hüquq dələduzunun 2012-ci ilədək çalışdığı qurum­dakı baş prokuror “fəaliyyətinin” nəticəsi idi. 

Qaranlıq hüquq fəaliyyəti ilə ad çıxarmış Luis Moreno Okamponun daha bir kriminal dələduzluq əməlini isə “Sunday Times” nəşri üzə çıxarmışdı. Nəşr müəyyənləşdirmişdi ki, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsindən çıxan elektron məktublarda More­no məhşur kino ulduzu Ancelina Coli və çox güman, onun o zamankı həyat yoldaşı, tanınmış aktyor Bred Pittin köməyi ilə uqandalı hərbi rəhbər Cozef Konini nahara dəvət etmək, onun həbsinə nail olmaq və irəli düşmək istəmişdi. 

Bəli, Okampo müxtəlif cinayətkar kriminal da­irələrin, belə demək mümkünsə, haqlı çıxarılması, cəzadan uzaq tutulması üzrə dünyanın say-seçmə hüquq mütəxəssislərindəndir. O, saxta hesabat mən­tiqinə baş vuraraq, Azərbaycanın Qarabağ ermənilə­rinə qarşı, guya, soyqırımı həyata keçirməsi ilə bağlı iddianın beynəlxalq hüquq müstəvisinə özünə yer tapmasına çalışır. Əlbəttə, istəyinə çatmağı bacarma­yacağı tam aydındır. 

Ə.CAHANGİROĞLU
XQ