Deyəsən, qaçıb gizlənmiş canilər Bakıda “çay içməli” olacaqlar

Tarixin arxivinə göndərilmiş qondarma rejimin Ermənistanda sığınacaq tapmış revanşist-xuntaçıları indi də Qərbdə özlərinə dəstək axtarışına çıxıblar. 30 ildən artıq separatizm problemindən əziyyət çəkən Azərbaycan 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanatın şərtinə uyğun olaraq, torpağımızı tərk etməyə tələsməyən Xankəndidəki xunta rejimini özü təmizləməyə məcbur oldu. Onların Qarabağdan çıxmaq istəməməklərinin səbəbini rəsmi Bakı çox yaxşı bilirdi. 

Axı, Azərbaycanın Qarabağ bölgə­sində məskunlaşan və orada qondarma rejim yaradan erməni separatçıları xarici havadarlarından – Fransa, Rusiya və Er­mənistandan dəstək alırdılar. Hətta, o za­man bəzi siyasi ekspertlər Azərbaycana qarşı təhdidlərin arxasında separatçılarla birlikdə Qarabağ iqtisadi rayonumuzda müvəqqəti yerləşdirilmiş Rusiya sülh­məramlılarının da dayandığını güman edirdilər. Məhz onlara arxalanan, “bəlkə də qaytardılar” xəyalı ilə yaşayan xunta rejimi nə silahı yerə qoyub təslim olurdu, nə də könüllü şəkildə bölgəni tərk edirdi. 

Qarabağdakı erməni icmasını təzyiq altında saxlayan, saxta aclıq böhranı yaradan, hər cür humanitar yardımdan imtina edən, “türk çörəyini yeməyi özünə sığışdırmayan” separatçılar bu gün av­ropalı təəssübkeşlərinin qapılarını döy­məyə cəhdlər edirlər. Fəqət, altı ay bun­dan əvvələ kimi vəziyyət yazdığımız kimi idi. İndi reallıq tamam başqadır. 

Özünü buraxmış, “de-fakto” və “de-yure” mövcud olmayan Qarabağdakı qondarma rejimin tör-töküntüləri ara-sıra Ermənistanda baş qaldırmağa cəhd edir­lər. Kənardan görünən odur ki, Paşinyan hakimiyyəti özünün də başağrısına çev­rilmiş bu daşnak-revanşist dəstənin fəa­liyyətinə gizli dəstək verir, ona hətta xa­ricdə də “tribunalar” təşkil etməyə girişir. Yəni, keçmiş “dqr”ın həmişəlik ehtiyata göndərilmiş separatçıları onlara “züytu­tanların” fitvası ilə fəaliyyət dairələrini ge­nişləndirmək, Qərbin rəsmi, qeyri-rəsmi qurumları ilə görüşlər keçirmək barədə düşünürlər. Başlanğıcda “gorbagor ol­muş” statusu ilə birlikdə ləğv edilmiş re­jimin Ermənistanda fəaliyyətinin davam etdirilməsinə imkan verməyən, aksiya keçirmələrini qadağan edən Paşinyan iqtidarı doğrudanmı yenidən “Qarabağ kartı”nı işə salmaqla sülh danışıqlarında Bakıdan hansısa güzəşti qoparmağa nail olacağını düşünür? 

Erməni mediasının yaydığı məlu­matlara görə, Ermənistan hakimiyyəti separatçılardan ibarət “xüsusi komitə” yaradaraq, onun beynəlxalq müstəvi­də fəaliyyətini genişləndirməyə, Qərb təmsilçiləri ilə təmaslar qurmağa çalışır. “Hraparak” nəşrinin məlumatına görə, Vardan Oskanyan və komitənin bəzi baş­bilənləri Avropada səfərdədirlər. 

“Onlar Avropanın müxtəlif siyasi xadimləri, beynəlxalq təşkilatların nü­mayəndələri ilə görüşlər keçirir. İndi “artsax deputatları” Oskanyanın Ermə­nistana qayıtmasını və onlarla keçirilən görüşlərlə bağlı məlumat verməsini göz­ləyir. İntəhası, onlar artıq bilirlər ki, Os­kanyan xarici işlər naziri olduğu dövrdə Avropada qazandığı əlaqələri bərpa edə bilib, əsas fiqurlarla görüşüb. Onlardan biri Avropa İttifaqının Cənubi Qafqaz üzrə xüsusi nümayəndəsi Tovio Klaar­dır”, – “Hraparak” yazıb.

Əgər rəsmi İrəvanın dəstək verdiyi separatçılıq prosesi belə davam edərsə onun ağır nəticələrini Paşinyan iqtidarı özü yaşamalı olacaq. Buna nə avantü­rist hayların, nə də onların irəvanlı və qərbli dəstəkçilərinin heç şübhələri ol­masın. 

İndi seçim Ermənistanın öz əlindədir. Paşinyan ya Qarabağda məzara gömül­müş separatizm kartından yararlanmaqla Ermənistanın dövlət kimi mövcudluğuna son qoyacaq, ya da revanşist-daşnak separatçıları özü sıradan çıxaracaq. Əks–təqdirdə, Bakı Qərbi Azərbaycan məsələsini rəsmi şəkildə bəyan edə, azərbaycanlıların öz tarixi yurdlarına qayıtmasını icmanın istəyindən dövlətin rəsmi mövqeyinə çevirə bilər. Bu isə yüz altı il bundan əvvəl tarixi torpaqlarımız­da qurulan Ermənistan dövlətinin ərazi baxımdan xəritədən silinməsi demək ola­caq.

Asif NƏRİMANLI,
siyasi şərhçi

– Qarabağda yaşayan ermənilər Hayastana köçəndə belə görünürdü ki, rəsmi İrəvan separatçıların Ermənis­tanda baş qaldırmasına qarşıdır. Bunu müəyyən qədər nümayiş etdirdi. Amma sonradan məlum oldu ki, bu addımlar separatizmin Ermənistanda davam etdirilməsinin qarşısının alınmasına yox, konkret məqsədlərə hesablanıb. Bu, separatçıların “Qarabağ kartı”ndan hakimiyyətə qarşı istifadə etməsinin qarşısını almaq, onları daxildən parça­lamaq, “artsax” ideyasını tamamilə nə­zarətə götürmək, hakimiyyətə təhdidi aradan qaldırmaq, eyni zamanda, se­paratizm kartından Azərbaycana qarşı təzyiq aləti kimi istifadə etmək idi. Yəni, Ermənistan hakimiyyəti separatizm üzərində oyun oynayır. Bir tərəfdən Şahramanyanın dəstəsinə qarşı çıxır, digər tərəfdən Babayan üzərindən se­paratizm kartını nəzarətə götürür. Bu­rada iki məqama xüsusi diqqət yetirək: Birincisi, Şahramanyan-Babayan amili­dir. Paşinyan iqtidarı separatçı rejimin ləğvi ilə bağlı qərardan imtina edən Şahramanyana qarşı çıxır, bu qərarın qüvvədə olmadığını dilə gətirən Sam­vel Babayana isə toxunmur. Əksinə, ona “qucaq” açır. Görünən budur ki, Ermənistan hakimiyyətinin Qarabağ məsələsi üzərindən daxili təhdidləri aradan qaldırmağa, əvəzində nəzarətə götürdüyü qondarma “artsax” ideyası­nı Bakıya qarşı mümkün kart kimi də əlində saxlamağa çalışır. İkincisi, qon­darma “artsax”la bağlı beynəlxalq ko­mitənin yaradılmasıdır. 

Bu ilin yanvar ayında yaradılan “komitə”nin ideya müəllifi keçmiş xa­rici işlər naziri Vardan Oskanyandır. O, hazırda “komitə”nin koordinatoru kimi fəaliyyət göstərir. Komitə İrəva­na qaçan separatçıların qondarma “parlamenti” tərəfindən yaradılıb, əsas “missiyası” Qarabağda ləğv edil­miş separatizmi yenidən körükləmək üçün kənardan dəstək əldə etməkdir. “Komitə”nin hazırki hədəfi beynəlxalq mandat almaqdır. Bu prosesi hüquq­şünaslar həyata keçirirlər. Ən sürətli variant QHT kimi qeydiyyatdan keç­məkdir. Amma komitə üzvləri hesab edirlər ki, QHT aşağı statusdur, on­lar beynəlxalq mandat əldə etməyə çalışırlar”, – “Hraparak” nəşri yazır. Faktlar “Qarabağda separatizm” kar­tının rəsmi İrəvan tərəfindən işə sa­lındığını deməyə əsas verir. İstisna deyil ki, bu prosesi körükləyən əsas qüvvələrdən biri də hazırda Ermə­nistanı vassalına çevirməyə çalışan Fransadır. Görünür, Parisin separa­tizm kartından Azərbaycana qarşı isti­fadə etmək niyyəti var. Fəqət, bu, İrə­vana ağır perspektiv vəd edir. Çünki Azərbaycan əz ərazisində məhv etdiyi separatizmin nə Ermənistanda, nə də digər bir ölkədə yenidən “cücərməsi” ilə barışmayacaq.

İmran BƏDİRXANLI
XQ