Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan odla oynamaqda davam edir. Hakimiyyətə gəldiyi gündən o, ölkəsinin Rusiyadan qopmasına çalışır. Bunu isə erməni hökumətinin başçısı, təbii ki, özünün iradəsi ilə deyil, Qərbdəki “ağa”larının tapşırığı ilə edir. Onun Fransaya son səfəri də bir daha təsdiq etdi ki, Paşinyan Rusiyaya arxalanmaq fikrindən uzaqdır, özünün və ölkəsinin təhlükəsizliyi ilə bağlı təminatı Qərbə, xüsusən də Fransaya həvalə etməkdə qərarlıdır. Amma bu, alınacaqmı?
Görünən budur ki, İkinci Qarabağ müharibəsindən, eləcə də 2023-cü ilin sentyabrındakı antiterror tədbirlərindən sonra da Ermənistan təhlükəsizliyini yaşadığı regionda deyil, uzaq xaricdə axtarmaqda davam edir. Amma bunun əbəs olduğunu Ermənistanda da, Rusiyada da, elə regionun digər ölkələrində də başa düşənlər az deyil. Təəssüf ki, Paşinyan hələ də regional əməkdaşlıq və təhlükəsizliyin İrəvan üçün ən yaxşı çıxış yolu olduğunu başa düşmür, yaxud buna imkan vermirlər. Əlbəttə, bu istiqamətdə Parisin ona birbaşa təzyiqini unutmamalıyıq.
Ermənistan baş naziri bugünlərdə Parisdə prezident Makron tərəfindən yüksək səviyyədə qəbul edildi, o ki, var tərifləndi və sonda isə erməni və fransız xalqları arasında “dərin emosional bağlar” haqqında bəyanat verdi. Bununla yanaşı, Rusiyanı çox qıcıqlandırmaq istəməsə də, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı ilə münasibətlərindəki soyuqluğu gizlətməyərək bildirdi ki, Ermənistan daha bu quruma etibar etmir. Ona görə də KTMT-də iştirakını “dondurub”. Onun dediyinə görə, KTMT xüsusilə 2021–2022-ci illərdə İrəvana münasibətdə öz funksiyalarını yerinə yetirməyib. Amma Paşinyan hələ təşkilatdan çıxmaq fikrində deyil. Çünki KTMT sıralarını tərk etmək Ermənistanın maraqlarına cavab vermir. Eyni zamanda, Paşinyan Gümrüdəki 102-ci Rusiya hərbi bazasını da hələ ölkədən çıxarmağa tələsmir. Təbii ki, bütün bu bəyanatlar Rusiyanın qəzəblənməsinə yol verməmək üçündür. Amma əslində, Ermənistan addım-addım Rusiyadan uzaqlaşaraq Fransanın ağuşuna atılmaqdadır.
Bunu Rusiyada da yaxşı başa düşürlər. Moskvada isə hələ məsələləri şişirtmək istəmirlər. Bununla belə, İrəvana müəyyən xəbərdarlıqlar edilir. Prezident Vladimir Putin yumşaq şəkildə bildirib ki, KTMT-dən çıxmaq Ermənistanın maraqlarına cavab vermir.
RF XİN başçısı Sergey Lavrov diplomatik tərzdə bildirib ki, “İrəvana kimin məsləhət verdiyini deyə bilmirəm. Amma biz Rusiya–Ermənistan–Azərbaycan prosesinin həm marşrutların açılması, həm sərhədin delimitasiyası, həm də sülh sazişinin hazırlanması üzrə nəticələr verdiyini görən Avropa İttifaqı, Fransa, Almaniya və ABŞ-nin dərhal, həm də dəvətsiz şəkildə bu proseslərə müdaxilə etdiyinin, pozucu rol oynadığının şahidi olduq”.
Dünən Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının Katibliyindən də Paşinyanın Fransa bəyanatı ilə əlaqədar deyilib ki, KTMT Katibliyi İrəvandan üzvlüyün dayandırılması ilə bağlı heç bir açıqlama almayıb, Ermənistan baş nazirinin tezisi, görünür, respublikanın təşkilatın bir sıra tədbirlərində iştirak etməməsinə aiddir: “Bu günə kimi KTMT Katibliyinə İrəvandan KTMT-də üzvlüyün dayandırılması ilə bağlı heç bir bəyanat daxil olmayıb. İştirakın dondurulması tezisinə gəlincə, görünür, söhbət Ermənistan Respublikasının son vaxtlar təşkilatın həyata keçirdiyi bir sıra tədbirlərdə iştirak etməməsindən gedir”.
Təbii ki, Paşinyan gözüyumulu şəkildə Fransanın felinə uyub. Amma Fransa heç də bu ölkənin təhlükəsizliyi qeydinə qalmaq fikrində deyil, özünün siyasi ambisiyalarını həyata keçirmək, Cənubi Qafqazda mövqeyini möhkəmlətmək niyyətindədir. Elə Ermənistana bəzi köhnə-köşkül silahların, hərbi texnikaların verilməsi də bunu göstərir. Ağlı başında olan bəzi ermənilər də bunu başa düşürlər. Məsələn, erməni poliotoloq Aleksandr İskəndəryan da etiraf edib ki, Ermənistanda çoxları bu ölkənin təhlükəsizliyini təmin etmək funksiyalarını yerinə yetirən Rusiyanı başqası ilə əvəz etmək istəyirlər. Bu isə ciddi səhvdir: “Rusiya bu funksiyaları yerinə yetirməyib, hələ də yerinə yetirmir və yerinə yetirmək niyyətində də deyil. Onlar məşğuldurlar, öz qayğıları çoxdur. Bu xəyali Rusiyanı başqası, o cümlədən Qərb əvəz edə bilərmi? Əlbəttə yox. Gec-tez özümüz işləməli olacağıq, yoxsa işlər daha da pisləşəcək”.
Doğrudan da, sabah Paşinyan Fransanın təhriki ilə yenidən müharibəyə başlasa, döyüş meydanında, təbii ki, fransız deyil, erməni əsgəri öləcək. Axı Fransanın Cənubi Qafqazda Rusiyanı sıxışdırıb onun yerində yerləşməsi üçün, İkinci Qarabağ müharibəsindəki kimi, daha 10 minə qədər erməni gəncinin qurban verilməsi Paşinyana çoxmu lazımdır?! Yəqin ki, yox. Hələ “dərin emosional bağlar”a Rusiya tərəfindən veriləcək reaksiya haqqında danışmırıq. Yəqin ki, Ukraynaya baxanda fəlakətin miqyasını təsəvvür etmək mümkündür.
Ona görə də hesab edirik ki, Azərbaycanın uzatdığı sülh əlini tutmaq lazımdır. Bu, həm sülh, həm əmin-amanlıq, həm əməkdaşlıq, həm sosial-iqtisadi tərəqqi, ən nəhayət, həm də təhlükəsizlik deməkdir. Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da əbəs yerə demir ki, Ermənistan təhlükəsizliyini uzaqlarda deyil, regionda axtarmalıdır. Bu, ən düzgün addım olardı…
Paşa ƏMİRCANOV
XQ
.jfif)
