Bir müddət əvvəl Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan Rusiya Prezidenti Vladimir Putinə zəng etmişdi. O vaxt erməni mediası bu zəngin Qarabağdakı separatçı rejimin rəhbəri Arayik Arutyunyanın xahişi ilə gerçəkləşdiyini yazmışdı. Eyni zamanda, Arayikin Putinə məktub göndərdiyinə dair xəbərlər də dolaşmaqda idi.

Əlbəttə, baş separatçının naməsində nələrin əksini tapdığı açıqlanmasa da, ehti­mal irəli sürmək mümkün idi ki, o, Rusiya­nın bəzi dairələrinin Qarabağ sevdasından irəli gələn pozuculuğu üzərində manipulya­siya edərək, özünü şirin satmağa, beləliklə Kreml rəhbərini bölgə ilə bağlı hərəkətə keçməyə həvəsləndirməyə çalışır. Yeri gəl­mişkən, vurğulayaq ki, Şimal qonşumuzun bəzi politoloqları belə bir cəfəng fikir irəli sürmüşdülər ki, guya, Qərbpərəst Ermə­nistan hakimiyyəti Rusiyaya pislik etmək üçün rusmeyilli Qarabağı Azərbaycana peşkəş etmək fikrindədir. Ancaq...

Dünən baş nazir Nikol Paşinyan Azər­baycan-Ermənistan münasibətlərinin tən­zimlənməsi üzrə Qərb formatının Brüssel raundu çərçivəsində Belçikanın paytaxtında olarkən, vasitəçi qismində çıxış edən Avropa İttifaqı Şurasının prezidenti Şarl Mişelə də separatçıbaşı Arayikin məktubunu təqdim edib. Erməni mediası isə həmin təqdimat anının əksini tapdığı şəkli paylaşıb. 

Şəkli siz, dəyərli oxucularımız da gö­rürsünüz. Onu da görürsünüz ki, Paşinyanın təqdimatı qeyri-formal şəraitdədir. Buna ayaqüstü təqdimat da demək mümkündür. Yəni, məktub söhbət zamanı çatdırılmayıb. Belə təəssürat yaranır ki, Arayik Paşinyana inanmır və ondan məktubun Mişelə verdi­yi anı, belə demək mümkünsə, öz gözü ilə görmək istəyib. Çox güman ki, Nikol bunu cənab Mişelə də deyib və ona görə hər iki tərəf mənasız işlə məşğuliyyətin gətirdiyi gülüşü gizlədə bilmir. 

Elə bu şəkildən də görmək mümkündür ki, Brüssel masasında Qarabağ məsələsinə yer yoxdur. Yer o qədər yoxdur ki, Paşin­yan Arayikin məktubunu protokol qayda­sında vermir, birbaşa Mişelin özünə çatdı­rır. Yəqin, namənin “it-bata” düşməsindən qorxub. Əlbəttə, bu, əslində, Nikolun deyil, Arutyunyanın qorxusudur. Görünür, Ara­yik yalvarış edib və deyib ki, məktub bir­başa Mişelin özünə çatsın. 

Arutyunyanın Putinə məktubunun məzmunu tam şəkildə açıqlanmadığı kimi, onun Aİ Şurasının prezidentinə naməsinin də mətnindən xəbər-ətər yoxdur. Əlbəttə, mənasız söz yığınını ictimai rəyə yük et­mək mənasızdır. Həm də nəzərə alaq ki, Putindən fərqli olaraq, Mişelin administra­siyası Arayikin məktubunu heç cür ictima­iləşdirə bilməz. Çox güman, orada ağlına gələn cəfəng fikirləri sıralayıb ki, həmin cəfəngiyyatın dünyanın ictimai rəyinə çıx­ması Brüssel gündəliyinə zidd təmayüldür. Bu, həm də Azərbaycanın mövqeyinə qarşı demarş kimi qəbul edilə bilər ki, belə bir hal nəinki Mişelə, onun təmsil etdiyi tən­zimləmə xəttinə də xeyir gətirməz.

Onu da nəzərə alaq ki, Qarabağ separat­çısının məktubunun məzmununun açıqlan­ması elə Ermənistanın özünə də zərərlidir. Paşinyan zərərin bir addımlığından qayıdır. Axı, gördüyünüz təqdimat anının ictima­iləşdirilməsinin özü də sülh gündəminə zidd təmayüldür və heç şübhəsiz ki, bu, Azərbaycan tərəfindən qıcıqlandırıcı mo­tiv, danışıqlara yeni “ovqat” gətirmək cəh­di olaraq qiymətləndiriləcəkdir. Hər halda, ziyanın yarısından qayıtmaq da xeyirdir. Sonrası isə məlumdur...

Digər tərəfdən, A.Arutyunyanın əvvəl Putinə, indi isə Ş.Mişelə məktubu başqa mətləblərdən də xəbər verir. Tam mümkün­dür ki, separatçıbaşı özünün təhlükəsizliyi­ni təmin etmək barədə düşünür. Yəni, bö­yük ehtimalla burada söhbət heç də pafoslu bəyanatlardakı kimi deyil. 

Diqqət yetirək, sosial şəbəkələrdə A.Arutyunyanın Xankəndidəki villasını satışa çıxardığına dair məlumatlar dolaş­maqdadır. Villa üçün qoyulan məbləğ də açıqlanır – 1 milyon dollar. Ola bilər, villa satılmadığından, Arayik onun pulunu Mi­şeldən, yaxud Avropdan, kollektiv Qərbdən almaq istəyir. Hər halda, ermənidir, ondan nə desən çıxar. Onu da düşünək ki, ağlı ba­şında olan kimsə hazırda gedib Xankəndi­də villaya 1 milyon dollar verməz. 

...Belə qənaətə də gəlmək mümkündür ki, Arayik əvvəl Rusiyadan özü üçün təh­lükəsizlik qarantiyası və belə demək müm­künsə, separatçı mühacirət üçün təminat istəyib, amma alınmayıb. Ona görə indi eyni “istəklə” Ş.Mişelə üz tutub. Mişelin də təbəssümündən görünür ki, məktub qey­ri-ciddidir. 

Sual yaranır: nə üçün Paşinyan özü Ara­yikə sahib çıxmaq istəmir? Nikol yaxşı bilir ki, dünya ictimaiyyəti Qarabağ kontekstində baş verən prosesləri Azərbaycan-Ermənis­tan münasibətləri müstəvisində görür. Hətta, hazırda bölgənin erməni əhalisinin hüquq və təhlükəsizliyi ilə bağlı məsələ qaldıranlar da duruma eyni müstəvidən yanaşırlar. Elə həm də bu səbəbdən Arayikin məktubunun daha çox şəxsi xarakterli olduğuna dair qənaətə gəlmək mümkündür. 

Bilavasitə suala cavaba gəldikdə isə Er­mənistan Azərbaycanın Qarabağ da daxil olmaqla, 86,6 min kvadratkilometr ərazidə suveren haqlarını tanıyırsa, Bakı-Xankən­di kimi dialoq məntiqi keçərsizdirsə və bu fonda hər iki ölkə sülhə gəlirsə, o zaman Arayik kimi separatçının Ermənistanda qalması da mümkünsüzləşdir. Deməli...

... Arayik villasını kiməsə sırıyıb aradan çıxmalıdır. Yeri gəlmişkən, Arutyunyanın öz ailə üzvlərini artıq Qarabağdan çıxardı­ğı bildirilir. Ailə üzvlərini özü bilər, ancaq onun villasını tövlə kimi almaq istəyənlər Azərbaycanda çoxdur. Zəhmət çəkib buna görə ora-bura məktub yazmasa da olar. 

Ə.RÜSTƏMOV, “Xalq qəzeti”