Laçın yolunun son nöqtəsində – Ermənistan–Azərbaycan sərhədində Azərbaycanın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin qurulması artıq labüddür.

İlham ƏLİYEV,
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Prezident İlham Əliyev 2023-cü il martın 14-də Almaniya­da səfərdə olarkən AFR Pre­zidenti Frank-Valter Ştaynmayerlə görüşündə Laçın yolunun son nöqtəsində – Ermənistan-Azər­baycan sərhədində nəzarət-bu­raxılış məntəqəsinin qurulması məsələsinin anonsunu vermişdi. Yuxarıda sitat kimi verdiyimiz fikri də Prezident məhz həmin görüşdə səsləndirmişdi.

Təxminən ay yarım bundan əvvəl anonsu verilmiş konkret addımın belə tezliklə atılacağını bəlkə də çoxları gözləmirdi. Amma nəyi və nə zaman edəcəyini zərgər dəqiqliyi ilə düzgün hesablayan təcrübəli diplomat, regi­onal və beynəlxalq müstəvidə aparı­cı aktor kimi çıxış edən siyasi strateq İlham Əliyevin dediyi sözə əməl etdiyi­ni, verdiyi vədlərə sadiq qaldığını böl­gəyə birbaşa, yaxud dolayısı ilə dəxli olan bütün oyunçular yaxşı bilirlər. Axı, regionun liderinə, aparıcı dövlətinə çevrilmiş Azərbaycan həm də avropalı tərəfdaşları ilə gerçəkləşdirdiyi trans­milli layihələrdə də özünü güvənilən, etimad olunan partnyor kimi təsdiqlə­yib. 

Deyilibsə, əməl edilməlidir

İndi hər şey o qədər rahat və asan görünür ki... Amma o zaman, 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanatın imzalanması ərəfəsində Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan arasında danı­şıqlar, İrəvanın Laçın dəhlizinin eninin 20 kilometr olması və Ermənistanın nə­zarətinə verilməsi kimi təxribatçı cəhd­lərinin qarşısını Prezident İlham Əliyev sərt və birmənalı mövqeyi ilə aldı. Üstə­lik, yeni yolun inşası, Laçın rayonunun mərkəzinin Azərbaycana qaytarılması ilə bağlı prinsipial müddəalar sənəddə öz əksini tapdı. Bəli, 2022-ci ilin sent­yabrında bir güllə belə atılmadan Laçın Azərbaycanın nəzarətinə keçdi. Sent­yabrın 21-də Prezident İlham Əliyev Laçına səfər etdi, şəhərin mərkəzində üçrəngli Azərbaycan Bayrağını şəxsən özü qaldırdı. Hər bir azərbaycanlının qürur duyduğu həmin epizodda cə­nab Prezidentin dediyi sözlər indi də qulağımızdadır: “Cəmi bir il 8 aydan sonra alternativ yol hazır idi. Biz rəs­mi qaydada bildiriş göndərmişdik ki, avqustun 2-də yol hazırdır, avqustun 5-də Azərbaycan Laçın şəhərinə və o cümlədən köhnə yola daxil olur və Laçın şəhərinə qayıdır. Ondan sonra bizə Qarabağda yaşayan ermənilər müraciət göndərərək xahiş etmişdilər ki, onlara avqustun 25-nə qədər əlavə vaxt verilsin. Baxmayaraq ki, burada qanunsuz məskunlaşma olub, biz yenə də humanistlik göstərərək, onlara bu imkanı verdik. Beləliklə, avqustun 26-da Azərbaycan Ordusu Laçın şəhərinə daxil oldu və biz Laçın şəhərini qaytar­dıq. Bu, tarixi hadisədir. Laçın şəhəri­nin azad edilməsi həmişə tarixdə qala­caq. Bu gün Laçın şəhərində, şəhərin mərkəzində, mərkəzi küçədə Azərbay­can Bayrağını qaldırmışam. Bu bayraq burada əbədi dalğalanacaqdır”.

Separatizmə uyanların burnu ovulur 

Bəs, bunun ardınca Qarabağ iqti­sadi rayonumuzda yaşayan ermənilər nələrə əl atdılar? Torpağımızda qal­mış Ermənistan ordusunun qalıqları, revanşist-daşnak təxribatçıları aranı sakit, bizi isə üzüyumşaq görüb, gizli yollarla Hayastandan Qarabağa si­lah-sursat, mina daşımağa başladılar. Ermənilərin Azərbaycandan taladıqları təbii sərvətləri Laçın yolu ilə Ermənis­tana çıxarmaları, yerli hərbi kontingent formalaşdırmaq cəhdləri artıq Bakının səbir kasasını doldurmaqda idi. 2022-ci ilin dekabrında ermənilərin aşkar gö­rünən qanunsuz əməllərinin qarşısına sədd çəkməkdən ötrü Laçın-Xankəndi yolunun üstündə ekofəalların, QHT nü­mayəndələrinin, gənc vətənpərvərlərin dinc etiraz aksiyasına start verildi. Əgər dünyanın milli-azadlıq hərəkatlarının tarixinə nəzər yetirsək, bu aksiyanı iş­ğalçılara qarşı dinc müqavimətin zirvə­sini kəşf etmiş və bununla da Birləşmiş Krallıqdan istədiyini almağı bacarmış dahi Mahatma Qandi təcrübəsindən az da olsa bəhrələndiyimizi söyləyə bilərik. Belə humanist xarakterli etiraz üsullarından çox-çox uzaq olan daş­nak separatçıları Azərbaycana qarşı əməlli-başlı “diplomatik savaş kampa­niyası” açır, beynəlxalq məhkəmələrə müraciət ünvanlayır, xarici mediada ölkəmizə qarşı qara piar aparır, Qara­bağda “etnik təmizləmə siyasəti həyata keçirilməsi”ni car çəkirdilər. Belə ba­ğırtı, haray-həşirlə müşayiət olunan və bəzi xarici dairələrin züy tutduqları təz­yiqlər Prezident İlham Əliyevi qətiyyətli mövqeyindən geri döndərə bilməzdi. Və Bakı öz haqqını israrla tələb etdi. Cənab Prezident yenə humanistlik nümunəsi göstərərək, Qarabağ ermə­nilərinə reinteqrasiya və mövcud prob­lemlərin həlli ilə bağlı müraciət ünvan­ladı, onları Bakıya dəvət etdi. Amma Azərbaycanın xoşməramlı çağırışları cavabsız qaldı. 

Erməni əhalinin təhlükəsizliyinə təminat verilir 

Azərbaycan Laçın-Xankəndi yo­lunda nəzarət-buraxılış məntəqəsini yaratmaqla, yalnız revanşist-daşnak­ların növbəti təxribatlarının qarşısını almadı, eyni zamanda, özünün ərazi bütövlüyünü tam bərpa etdi, bölgənin dinc erməni əhalisinin təhlükəsizliyinə təminat veriləcəyini təsdiqlədi. Son səkkiz ayda Qarabağda cərəyan edən hadisələr, daşnakların şərti sərhəddə, gizli yollarda törətdiyi silahlı insidentlər Bakının qəti tədbirlərə əl atacağını zə­ruriləşir və bununla bağlı konkret çağı­rışlar səslənirdi. 

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan bey­nəlxalq müstəvidə antiterror koalisiya­sının üzvüdür. Həm də bu səbəbdən sivil dünya bu məsələdə ölkəmizə müt­ləq dəstək nümayiş etdirməlidir. Ayrıca regionun təhlükəsizliyi baxımından da bunun alternativi yoxdur. Ermənistanla sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqəsi­nin yaradılması ilə dövlət başçısı sadə şəkildə izah etmiş oldu ki, bu, qanun­çuluğun təminatı, həm də antiterror fəaliyyətinin bir qoludur. 

Əslində, Laçın yolunun üstündəki sərhəd postumuz elə şərti sərhədlə bağlı müzakirələrə, Hayastanın çeşidli dirənişlərə son nöqtəni, dəqiq desək, nida işarəsini qoymuş oldu. Necə ki, Prezident İlham Əliyev “Qarabağ Azər­baycandır və nida!”,- demişdi, indi də sərhəddə nəzarət-buraxılış məntəqə­si məsələsinə də eyni durğu işarəsini qoyduğunu söyləyə bilərik. Vəssalam! 

İmran BƏDİRXANLI, “Xalq qəzeti”