“Bütün dünya müharibələri blokların yaranmasından əvvəl olub, bu gün biz bu mərhələni yaşayırıq. 1990-cı illərdə yaradılmış dünya nizamı dağılıb, oyun qaydaları pozulub, əvvəllər əhəmiyyətsiz rol oynayan beynəlxalq təşkilatlar indi, ümumiyyətlə, faktor olmaqdan çıxıblar. Hazırda yeni qütblərin və birliklərin formalaşması mərhələsidir. ABŞ və bütövlükdə, Qərb bir qütbdür, Çin ikincidir, Rusiyanın təmsil etdiyi üçüncü zəif qütb də var. Belə blokların yaranması həm Birinci, həm də İkinci dünya müharibəsindən əvvəl də olub. Yəni, əslində, indi biz 1910-cu və ya 1930-cu ili yenidən yaşayırıq...” Bu fikirlər Stenford Universitetinin siyasi elmlər doktoru, politoloq Artur Xaçikyana məxsusdur.

Erməni alim bildirib ki, hazırkı pro­seslər fonunda Qərb blokunun maraq­ları Ermənistanla deyil, onun rəqibləri ilə üst-üstə düşür və bu, getdikcə daha aydın görünür. “Son dövr ərzində bizim üçün çox təhlükəli olan bir sıra proseslə­rin şahidi olduq”, – deyən Xaçikyan fikrini əsaslandırmaq üçün Azərbaycan və Tür­kiyənin hərbi inteqrasiyasını, Türk Döv­lətləri Təşkilatının fəallaşmasını, Azər­baycan və İsrail arasında yaxınlaşmanı önə çəkib. “Blinkenin bəyanatları, Azər­baycan və ABŞ-ın yüksək rütbəli hərbi rəsmilərinin son görüşləri göstərir ki, ABŞ orada öz strateji maraqlarını güdür. Yəni, Azərbaycan–Türkiyə–İsrail–ABŞ strateji birliyi yaranır. Yəni, Qərb hər gün bizə öz maraqlarını rəqibimizdə gördüyünü çox aydın və praktiki şəkildə nümayiş etdi­rir”, – deyə erməni alim vurğulayıb. Onun fikrincə, hazırkı situasiyada müstəqil Er­mənistan dövlətinin varlığı ilə yoxluğunun heç bir əhəmiyyəti qalmayıb. 

Qeyd edək ki, Xaçikyan bu ilin yanva­rında da oxşar fikirlərlə gündəmə gəlmiş­di. O bildirmişdi ki, erməni cəmiyyətinin hazırkı şəraitdəki davranışını izah etmək çətindir: “Biz yeni müharibə təhlükəsi, yeni qurbanlar, vətənimizin bir hissəsini, hətta bütün Ermənistanı itirmək təhlükəsi ilə üz-üzəyik. Amma insanlar elə davra­nırlar ki, elə bil, bunun onlara dəxli yox­dur. Düşünürəm ki, burada güclü və yax­şı maliyyələşən bir piar qrupu işləyir, o, cəmiyyəti manipulyasiya ilə aldatmaqda­dır. Bu qrup keçmişdə olanlar və korrup­siya əməlləri haqqında danışır, insanlar­da ağrılı xatirələr oyadır, onlara Qarabağ və Sünik (Zəngəzur) itkisindən sonra nə yaşayacaqlarını təklif edir”.

Politoloq Artur Xaçikyan bu ilin fevra­lında “Sputnik Armeniya”ya müsahibəsi ilə də diqqət mərkəzində olmuşdu. Tür­kiyə–Ermənistan normallaşması ilə bağlı məsələlərdən bəhs edən politoloq bildir­mişdi ki, İrəvanla münasibətlərin yaxşı­laşması belə, Ankaranı Zəngəzur dəhli­zi ideyasından kənarlaşdırmayacaqdır. Çünki bu ideya Böyük Turan ideyasının vacib tərkib hissəsidir. 

Onu da bildirək ki, həmin müsahibə­sində A.Xaçikyan Paşinyanın bir neçə gün öncəki açıqlamasında səslənmiş məqamlara da bir növ aydınlıq gətirməsi ilə yadda qalmışdır. Erməni baş nazirin mövqeyinə gəlincə, o, Ermənistanın öz qoşunlarının 1991-ci il sərhədlərinədək geri çəkməyə hazır olduğunu vurğula­mışdı. Təbii, Azərbaycan da buna ra­zılıq verəcəyi təqdirdə. Bu, o deməkdir ki, Paşinyan, bilavasitə adını çəkməsə də, 1991-ci ilin Alma-Ata Bəyannaməsi üzərində dayanır. Xaçikyan isə haqqında söz açdığımız fevral müsahibəsində bil­dirmişdi ki, Ermənistan Alma-Ata Bəyan­naməsini qeyd-şərtlə imzalayıb. “Abxa­ziya və Cənubi Osetiya artıq Gürcüstan olmadığı halda, SSRİ-nin daxili sərhəd­lərini beynəlxalq kimi tanıyan 1991-ci il sənədindən danışmaq nə dərəcədə düz­gündür. Bəyannamə artıq pozulub. Həm də ona görə ki, hazırda Krım və Donbas Rusiyanın bir hissəsidir. O zaman bu də­yişiklikləri necə izah etmək olar?” – deyə Xaçikyan fikrinə aydınlıq gətirmişdi. 

R.AMİN