BMT-nin müxtəlif təsisatları ilə daimi təmasdayıq. Bizə eks­pert biliyi və məsləhətlər nöqteyi-nəzərindən geniş beynəlxalq iştirak və yardım lazım olacaq. Çünki indi bizim bərpa etdiyimiz ərazi on minlərlə kilometrdən çoxdur... Buna görə də Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və qurumları ilə əsas məqsədimiz bir-birimizə etimad göstərərək və tərəfdaş olaraq azad edilmiş torpaqları­mızın bərpa edilməsinə nail olmaqdır.

İlham ƏLİYEV, 
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bəlkə də bu faktın təsadüf olmadığını söyləyənlər də tapılacaq. Qoy olsun! Mənim fikrimcə isə bu, sadəcə xoş təsadüfdür. Azərbaycanın Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvlüyünə qəbul edilməsinin növbəti ildönümü günü – martın 2-də bu qurumun Baş Assambleyasının 77-ci sessiyasının prezidenti Ksaba Korosi Qoşulmama Hərəkatının COVID-19-dan sonrakı bərpaya həsr olunan Zirvə görüşündə iştirak etmək üçün Azərbaycana rəsmi səfər edəcək. BMT-nin Azərbaycan Nümayəndəliyindən verilən məlumatda bildirilir ki, Ksaba Korosi dünyanın COVID-19 pandemiyasının təsirlərini aradan qaldırdığı bir vaxtda elmə, innovasiyaya, texnologiyaya və rəqəmsallaşmaya əsaslanan “yeni reallığa” ehtiyacın olduğunu vurğulayacaq.

Bəli, Azərbaycan həmişə BMT-nin fəal üzvü olmuşdur. Belə olmasaydı, biz 155 ölkənin səsi ilə Təhlükəsizlik Şurası­nın qeyri-daimi üzvü seçilməzdik. Dünya ictimaiyyəti bizim BMT-dəki fəallığımızın şahidinə çevrilməsəydi, bu qurumun rəh­bərliyi Azərbaycanın təşəbbüsü ilə xüsusi sessiyanın çağırılmasına razılıq verməz­di. Bakı əvvəlki illərdə öz fəallığını nüma­yiş etdirməsəydi, Prezident İlham Əliyev məhz BMT tribunasından “bu qurumun fəaliyyətində və strukturunda islahat apa­rılmalıdır” tezisini israrla deməzdi. Bizim fəallığımız nəzərə çarpmasaydı, BMT rəsmiləri Şuşada və Bakıda keçirilən beynəlxalq tədbirlərdə məmnuniyyətlə iştirak etməzdilər. Bütün bunlar dünya ictimaiyyətinə məlum olan Azərbaycan reallıqlarının tərkib hissələridir. 

Azərbaycanın təkcə BMT-nin deyil, bütün beynəlxalq və regional təşkilatların fəaliyyətində özünəməxsus şəkildə işti­rak etməsi də təsadüfi deyil. Çünki dün­yanın super güclərinin hamısı üçün ma­raqlı olan geosiyasi məkana və zəngin təbii sərvətlərə, xüsusən, karbohidrogen ehtiyatlarına malik olan ölkəmizdə güc­lü və müstəqil siyasət yeridə bilən döv­lətin qurulması qarşımızda duran əsas vəzifələrdən biridir. Güclü dövlətin əsas dayaqlarından biri isə beynəlxalq alə­min dəstəyidir. Heydər Əliyev xarici si­yasəti bizə bu dəstəyi qazandırıb. Həmin dəstəyə nail olmasaydıq, Azərbaycanın ikinci dəfə nail olduğu dövlət müstəqilli­yinin taleyi də ötən əsrin əvvəllərindəki suverenliyimizin taleyi kimi olardı. Yəni müstəqilliyin ilk illərində Azərbaycanın BMT kimi nüfuzlu beynəlxalq təşkilat­la əməkdaşlığa çox böyük ehtiyacı var idi. Təbii ki, həmin əməkdaşlığın əsas məqsədi Ermənistanın Azərbaycana qar­şı təcavüzünün genişləndiyi bir vaxtda beynəlxalq birliyin diqqətinin münaqişə bölgəsində baş verən hadisələrə cəlb edilməsi və dünya ictimaiyyətində obyek­tiv rəy formalaşdırılması idi.

Xarici İşlər Nazirliyinin elektron resurs­larında oxuyuruq ki, ölkəmiz müstəqilliyin ilk illərində BMT Nizamnaməsinin 39-cu maddəsinə uyğun olaraq və Ermənista­nın açıq-aşkar təcavüzünün genişlən­məsi ilə əlaqədar Azərbaycan BMT-nin Baş katibinə, Təhlükəsizlik Şurasının sədrinə müraciət edərək bu təcavüzün dərhal dayandırılmasında, beynəlxalq hüquq normaları və BMT Nizamnaməsi­nin açıq-aşkar pozulmasının qarşısının alınmasında, münaqişənin dinc, siyasi yolla nizama salınmasında onları kömək göstərməyə çağırmışdı. BMT-nin Baş katibi münaqişə bölgəsində vəziyyəti öy­rənmək üçün 1992-ci il martın ortalarında BMT Baş katibinin xüsusi nümayəndəsi, ABŞ-ın keçmiş dövlət katibi Sayrus Ven­sin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini Bakıya, Dağlıq Qarabağa və Yerevana göndərmiş, səfərin yekunları barədə BMT Təhlükəsizlik Şurasına məlumat vermişdi.

Ancaq həmin illərdə dünyanın müxtəlif qütblərindəki ikili standartlardan əl çəkə bilməyən qüvvələrin və erməni lobbisinin səyləri nəticəsində BMT-nin 1992-1993-cü illər ərzində Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün geniş­lənməsi ilə əlaqədar qəbul etdiyi sənəd­lərin heç biri icra olunmadı. Təhlükəsizlik Şurası sədrinin 6 bəyanatında, eləcə də Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874 və 884 saylı qətnamələrində Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, suverenliyi və sərhədlə­rinin toxunulmazlığının zəruriliyi bildirilir, işğalçı ölkənin qüvvələrinin zəbt olunmuş Azərbaycan ərazilərindən dərhal çıxa­rılması, atəşkəsin əldə edilməsi və mü­naqişənin danışıqlar yolu ilə həlli tələb olunurdu. Amma... bütün bunlar ədalətli və prinsipial şəkildə hazırlanmış sənəd olsa da, az qala, otuz il kağız üzərində qaldı. 

Ümummilli lider Heydər Əliyevin ölkə­də siyasi hakimiyyətə qayıdışından son­ra isə Azərbaycan BMT-nin Baş katibi Butros-Butros Qalinin Bakıya gəlməsinə nail oldu. O da məlumdur ki, Heydər Əli­yevin səyləri nəticəsində BMT Təhlükə­sizlik Şurasının sədri və BMT-nin Baş katibi Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü, suverenliyini təsdiqləyən və münaqişənin sülh yolu ilə həll olunmasına yönəlmiş bir sıra bəyanatlarla çıxış etmişdilər. An­caq Azərbaycanın BMT ilə əməkdaşlığı­nın dərinləşməsində BMT-nin Baş katibi B.Qalinin 1994-cü ilin oktyabrında Bakı­ya səfəri mühüm rol oynamışdır. 

Sonra isə ulu öndər Heydər Əliyev 1994-cü ilin sentyabr ayında BMT Baş Assambleyasının 49-cu sessiyasında iştirak edərək, bu universal beynəlxalq təşkilatın tribunasından ölkəmizlə bağlı, xüsusilə Ermənistanın Azərbaycana hər­bi təcavüzü haqqında həqiqətləri dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırmışdır. 

Yeni əsrin üçüncü ilinin payızından etibarən isə həmin ənənəni Prezident İlham Əliyev daha böyük təşəbbüskar­lıq və qətiyyətlə davam etdirir. İlham Əliyev BMT-nin, demək olar ki, bütün tədbirlərində Azərbaycanın haqq səsinin eşitdirilməsinə çalışmışdır. O da faktdır ki, Azərbaycan BMT-nin seçkili orqanla­rında iştirak etməklə BMT Nizamnamə­sinin məqsəd və prinsiplərinin yerinə yetirilməsinə öz töhfəsini verir. Ölkəmiz UNİCEF-in İcra Heyətinə, Qadınların vəziyyəti haqqında Komissiyaya, BMT-nin Davamlı İnkişaf üzrə Komissiyası­na, BMT-nin İqtisadi və Sosial Şurasına, İnsan Hüquqları Komissiyasına, İnsan Hüquqları Şurasına, Dünya Səhiyyə Təşkilatı İcraedici Şurasına, Atom Ener­jisi üzrə Beynəlxalq Agentliyin Heyətinə, BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına və BMT Ümumdünya Turizm Təşkilatının İcra Şu­rasına üzv seçilmişdir. Son olaraq, ölkə­miz 2016-cı ilin iyun ayında 2017-2019-cu illər üzrə ECOSOC-un üzvü olmuşdur.

Sonda yada salaq ki, Prezident İlham Əliyev 2021-ci ilin avqustunda BMT-nin ölkəmizdə yeni təyin olunmuş rezident əlaqələndiricisi xanım Vladanka Andre­yevanı qəbul edərkən əməkdaşlığımızın tarixçəsini dəqiqliklə xatırlatmışdır: “Biz təqribən on il bundan əvvəl beynəlxalq birliyin böyük dəstəyi ilə hətta Təhlükə­sizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçil­mişdik. 155 ölkə bizim namizədliyimizi dəstəkləmişdir və bu da Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunu və fəal xarici si­yasətini nümayiş etdirirdi. İkiillik sədrlik dövründə biz mühüm məsələlərlə bağlı təşəbbüslər irəli sürdük və beynəlxalq birliyin gündəliyində duran vacib qlobal məsələlərə toxunduq. İndi isə BMT-dən sonra ən böyük beynəlxalq təşkilat olan Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi biz beynəlxalq münasibətlər sistemində mü­hüm rol oynayırıq və BMT Baş katibinin təşəbbüslərinə dəstək oluruq...”

Bəli, Azərbaycan öz imkanları və po­tensialı daxilində sülhə və təhlükəsizliyə töhfə verməyə çalışır. 44 günlük müha­ribədən cəmi bir neçə gün əvvəl Azər­baycan Prezidenti Baş Assambleyada çıxış edərkən beynəlxalq birliyi xəbərdar etmişdi ki, Ermənistan müharibəyə hazır­laşır. Ancaq dünya ictimaiyyəti həmin ça­ğırışı “eşitmədi” və nəticədə Ermənistan ordusu darmadağın edildi. 

Dövlət başçımız BMT təmsilçisinə xa­tırladır ki, indi müharibə bitib, münaqişə həll olunub, baş verənlər haqqında da­nışılası heç bir məsələ qalmayıb: “Biz artıq gələcəyə baxmalıyıq və hazırda bizim əsas narahatlığımız dağıdılmış, tamamilə viran qoyulmuş ərazilərin bər­pasıdır. Əlbəttə ki, biz Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilə bu məsələlərdə, humanitar vəziyyətlə bağlı məsələlərdə, işğaldan azad olunmuş ərazilərin bərpasına dair planlarımızla bağlı gələcək əməkdaşlığa ümid edirik”. 

İttifaq MİRZƏBƏYLİ, “Xalq qəzeti”