Söhbət “Qarabağ” mahnısı ilə bağlı oğurluqdan gedir

Daha bir erməni yalanı: bu dəfə Azərbaycan bəstəkarı Bəhram Nəsibovun məşhur “Qarabağ” (“Anadır arzulara hər zaman Qarabağ”) mahnısını erməni ifaçı Gor Yep­remyan mənimsəyərək “Sirun jan” adı altında ifa edib və “YouTube” platformasında yayıb. Oğurluq mahnıya 2 ayda 1,1 milyon dinləmə olub. 

Faktı araşdıran Əqli Mül­kiyyət Agentliyinin verdiyi mə­lumatda qeyd olunur ki, ilk növbədə, Azərbaycanın Xalq artistləri, bəstəkarlar Faiq Sücəddinov və Eldar Man­surov növbəti erməni oğurlu­ğuna dərhal reaksiya veriblər. Agentliyin ekspertlərinin təh­lilinə əsasən müəyyən edilib ki, Bəhram Nəsibovun “Qa­rabağ” əsəri muğamın çahar­gah ladında yazılıb və erməni ifaçının səsləndirdiyi “Sirun jan” adlı mahnı Bəhram Nəsi­bovun “Qarabağ” əsəri ilə tam üst-üstə düşür. 

Ermənilər qədim türk yurdu Qarabağı öz adlarına çıxmaq istədikləri kimi, özün­dənbəy ifaçı da “Qarabağ” mahnısını özününküləşdir­məyə çalışır. Əgər Qarabağ sənin idisə, o torpağa həqiqi sevgin, mənəvi bağlılığın ol­malı idi və ürəkdən gələn bir bəstə ortaya qoymalı idin. Daha, ekspertlərin də təsdiq etdiyi kimi, Bəhram Nəsibo­vun “Qarabağ”ının adını də­yişdirib “Sirun jan” qoymaqla müəllif hüququnu pozmazdın. Ən azı, atası Azərbaycan əsilli Məhəmməd, anası isə erməni əsilli Toto olan məşhur Anado­lu rok ifaçısı Cem Qaraca kimi babat bir “Qarabağ” yazmağa qabiliyyətin çatardı. 

Əslində, bu, nankor qon­şuların köhnə şakəridir. Xa­tırladaq ki, ötən il “XQ”-də analoji mövzuda verdiyimiz yazıda “Koçəri” Azərbaycan rəqsi barədə bəstəkarımız, Xalq artisti Eldar Mansurovun fikirlərini misal gətirmişdik. O haqlı olaraq demişdi ki, oğru və yalançı toplum olan ermə­nilərin musiqiçiləri keçmiş­də də, yaxın XIX əsrdə, XX əsrin əvvəllərində də bizdən çox şey çırpışdırdıqları üçün dişlərində şirə qalıb. Dolma­dan, küftə-bozbaşdan, başqa xörəklərimizdən tutmuş, “Sarı gəlin”, “Köçəri” kimi xalq mahnılarımıza, rəqslərimizə, bəstəkarlıq əsərlərimizə qə­dər hər şeyə sahib çıxmaq istəyir, ya da başqa ad altında sırımağa çalışırlar. Həyasızlıq o həddədir ki, hətta sırf Azər­baycan yallısının bir növü olan “Köçəri” UNESCO-nun Bəşə­riyyətin qeyri-maddi mədəni irsinin Reprezentativ Siyahı­sına daxil edildikdən sonra da bu havaya əsassız iddialı olan ermənilər saxtakarlıqlarından əl çəkməyiblər. 

Qayıdaq “Qarabağ”a. Əqli Mülkiyyət Agentliyi bildirib ki, bu əsər Bəhram Nəsibovun mətn və musiqi müəllifi oldu­ğu və ilk dəfə Arif Babaye­vin 1972-ci ildə Qarabağda konsertdə ifa etdiyi mahnıdır. Məhz həmin il iyunun 2-də “Qarabağ” mahnısı ovaxtkı Müəllif Hüquqları Agentliyin­də qeydiyyata alınıb və Azər­baycan musiqisi kimi tanınıb. Bununla yanaşı, Bəhram Nə­sibovun vərəsələri bəstəkarın bir çox mahnılarını, o cüm­lədən “Qarabağ”ı 2004-cü il iyulun 21-də Əqli Mülkiyyət Agentliyində qeydiyyatdan keçirib və onlara əsərin qey­diyyatı haqqında 662 nömrəli şəhadətnamə verilib.

“Qarabağ” mahnısı 2009-cu ildə TRT-nin təşəbbüsü ilə “Türk dünyasında savaşların musiqidəki izləri” adlı alboma Əhməd Cavadın sözlərinə Üzeyir Hacıbəylinin musiqi yazdığı “Çırpınırdı Qara də­niz”lə bərabər daxil edilib. Albomda mahnını Ali Haydar Gül oxuyub. Yəni bütün arxiv sənədləri “Qarabağ” mah­nısının, şəksiz, Azərbaycan müəlliflinə məxsus olduğunu göstərir. Aygün Bəylər, Aygün Kazımova, Könül Xasıyeva, Brilliant Dadaşova, Mənsum İbrahimov və digər məşhur ifaçılar televiziya və radiolar­da, xarici ölkələrdə qastrol səfərlərində olarkən bu mah­nını dəfələrlə ifa ediblər.

Gor Yepremyan isə “Qara­bağ”ı mənimsəyərək, sözlə­rini dəyişib və erməni dilində oxuyub. “YouTube” kanalın­da yerləşdirilmiş “Sirun jan” haqqında verilən məlumat da başdan-başa müəllif hüquqla­rının pozulmasına xidmət edir. Guya bu, erməni xalq kompo­zisiyasıdır. 

Bu hal milli qanunverici­liyin müddəaları ilə yanaşı, Azərbaycan və Ermənistanın üzvü olduğu Ümumdünya Əqli Mülkiyyət Təşkilatını (ÜƏMT) təsis edən Konvensiyanın 3-cü maddəsinin tələbinin də pozulmasıdır. Belə ki, ÜƏMT-nin məqsədi “dövlətlərlə və istənilən digər təşkilatla əmək­daşlıq yolu ilə bütün dünyada əqli mülkiyyətin qorunmasına yardım etməkdən ibarətdir”. Həmçinin Azərbaycan və Er­mənistanın iştirakçısı olduq­ları “Ədəbi və bədii əsərlərin qorunması haqqında” Bern Konvensiyasının, ÜƏMT-nin Müəlliflik Hüququna dair Müqaviləsinin və İfalar və Fo­noqramlara dair Müqaviləsinin müddəalarının pozulmasıdır.

Məsələ ilə bağlı mərhum bəstəkarın oğlu “Bəhram Nə­sibov yaradıcılığının təbliği” İctimai Birliyinin sədri Adil Nə­sibovla əlaqə saxladıq. Onun dedikləri:

– Əqli Mülkiyyət Agentli­yi daim Azərbaycan xalqına məxsus olan müəllif əsərlə­rini, folklor nümunələrini və digər qeyri-maddi mədəni irs nümunələrini ermənilərin za­man-zaman oğurlaması, mə­nimsəməsi və hay nümunələri kimi təqdim etməsi hallarına qarşı mübarizə aparır, hər bir faktı araşdıraraq, tarixi əsas­lara söykənən və həmin əsərlərin Azərbaycan xalqı­na məxsusluğunu danılmaz faktlarla sübut edən arayışlar hazırlayıb, mətbuatda yayır. “Qarabağ” mahnısının oğur­lanmasına da çevik reaksiya verildiyinə görə minnətdaram. Onu da deyim ki, bu mahnını atam hələ 60-cı illərdə, tələbə vaxtı yazıb. 

Arif Babayevə qədər “Qa­rabağ” toylarda oxunub və po­pulyarlaşıb. Bu musiqi əsərinə ermənilərin təsir cəhdi də ilk dəfə elə o vaxt olub. Deməli, atamın qaldığı yataqxananın erməni komendantı həyasız­casına mahnıda erməni “qəh­rəmanlar”ının adlarının çəkil­məsini istəyib. Amma atam bundan imtina etdiyi üçün ya­taqxanadan qovulub. 

Fəxr edirəm ki, ölməz mahnılardan sayılan “Qara­bağ” Vətən müharibəsi za­manı səngərlərdə oxunurdu. Əsgərlərimiz bir-birini bu mahnı ilə ruhlandırır, yarala­rının ağrısı azalsın deyə, onu oxuyub-dinləyirdilər. Hətta Şuşa alınanda orada azan vermək üçün salamat məscid olmadığına görə ilk olaraq bu mahnını avtomat atəşləri ilə ritm tutaraq səsləndiriblər. Azad olunmuş ərazilərimiz­də hazırda bərpa-quruculuq işləri görən tikinti ustaları da “Qarabağ”ı zümzümə etmək­dən zövq alırlar. Bərpa edilən “Xarıbülbül” musiqi festivalla­rında isə bu mahnı dəfələrlə oxunub, hətta türkdilli xalq­ların milli geyimlərində olan musiqiçilər xorla ifa ediblər. Bəlkə də fürsətcil erməni Gor Yepremyan mahnını o zaman dinləyib və mənimsəmək qə­rarına gəlib. Üstəlik, onun klipindəki rəqs səhnəsində Bəhram Nəsibovun “Sənsiz yaşaya bilmirəm” mahnısının musiqisindən də cüzi dəyişik­liklə istifadə olunub. Bəlkə də bütün bunlar revanşistlərin qısqanclığının təzahürüdür.

Mən bu gün Əqli Mülkiyyət Agentliyinə erməninin oğur­luq ifasının “YouTube”dən silinməsi ilə bağlı ərizə ilə müraciət etdim. İnanıram ki, o eybəcər klip tezliklə “YouTu­be”dən çıxarılacaq. 

Biz də ümidvarıq ki, mə­dəniyyət və incəsənətimizdən erməni oğurluqlarına qarşı daha barışmaz mübarizə apa­rılacaq. 

Ə.DOSTƏLİ
XQ