XIX əsrin ortalarına qədər şahmat oyununun müddəti məhdud deyildi. Bu, çox narahatçılığa səbəb olurdu, rəqiblər növbəti gediş haqqında saatlarla düşünür və bəzən oyun günlərlə davam edirdi. Məsələn, 1851-ci ildə beynəlxalq turnirlərdən birində hər iki şahmatçının yuxuya getməsi səbəbindən oyun yarımçıq qalmışdı. İki il sonra bir gedişi düşünmək üçün limit tətbiq olundu - 10 dəqiqə. Vaxt, adətən, qum saatı ilə ölçülürdü. 

Bu, mövcud vəziyyətdən ən yaxşı çıxış yolu deyildi, çünki qum saatı yal­nız bir hərəkət üçün nəzərdə tutulmuş­du. 1867-ci ildə Parisdə keçirilən turnir­də hər bir oyunçuya 10 hərəkət üçün bir saat vaxt verildi, reqlamenti pozan isə cərimə ödəməli oldu. Qəribədir ki, turnirin qalibi İqnaz Koliş ən çox cərimə ödəmişdi. 

Şahmatda əsl inqilab 1883-cü ildə 2 siferblatalı xüsusi saat hazırlayan ingilis Tomas Brayton Uilson tərəfindən edildi. İştirakçılar və hakimlər uzun saatlıq oyunlardan yorulmuşdular, buna görə də elə həmin il Londonda keçirilən bey­nəlxalq turnirdə yenilik sınaqdan keçiril­di. Amma bəzi şahmatçılar oyun zama­nı saatın onları çox əsəbiləşdirdiyindən şikayətlənirdilər, hətta onları “dünyanın ən sürətli saatı” adlandırırdılar. 

Qrossmeyster və ustalara 40 gediş üçün 2,5 saat verilir. Neçə-neçə qiymət­li görüşlərin seytnotun qurbanı oldu­ğuna baxmayaraq, şahmat yarışlarını saatlar olmadan təsəvvür etmək olmaz. 

P.ƏFƏNDİ, “Xalq qəzeti”