Paytaxt Bakıda nəqliyyatın par­kinqi ilə bağlı problemlər uzun illər həm sürücüləri, həm də sakinləri ciddi narahat edən məsələlərdən olub. Üstəlik, avtomobillərin park edilməsi üçün müvafiq yerlərin olmaması ucbatından sürücülər idarə etdikləri nəqliyyat vasitələri­ni, kobud qayda pozuntusu hesa­bına olsa da, haradasa saxlamaq məcburiyyəti qarşısında qalıblar. Bu isə inzibati xəta olmaqla yana­şı, həm də tıxacların yaranmasına rəvac verib. 

Ölkə Prezidenti İlham Əliyev paytaxt əhalisini ən çox narahat edən məsələlər­dən biri olan parkinq problemi ilə bağlı dəfələrlə narahatlığını ifadə edib. Dövlət başçısı bununla bağlı deyib: “Biz bura­da da hər şeyə ədalətli yanaşmalıyıq. Parkinq imkanları olmalıdır ki, sonra biz vətəndaşlardan bu qaydalara riayət et­mələrini tələb edək. Ona görə, bəzi hal­larda sürücülər bu qaydaları kobudcası­na pozurlar. Parkinq olan yerdə maşınları münasib olmayan yerlərdə saxlayıb, həm piyadalara maneə törədirlər, həm də nəq­liyyata problem yaradırlar. Ancaq kifayət qədər böyük imkanlar, yəni, parkinq yer­ləri olmalıdır ki, biz sürücülərə bu tələb­ləri irəli sürək. Burada da heç bir qanun pozuntusu olmamalıdır. Qanun qarşısın­da hamı bərabərdir”.

Eyni zamanda, ölkəmizdə bu sahə uzun illər nəzarətsiz qaldığından bəzi mərkəzi küçə və prospektlərdə ayrı-ayrı şəxslərin qazanc mənbəyi kimi açdıqları qeyri-qanuni parklanma yerləri də tıxac­ların yaranmasına və vətəndaşların haqlı narazlığına səbəb olurdu. Çox təəssüf ki, bəzi dövlət qurumlarının əməkdaşla­rı belə özbaşınalıqların qarşısını almaq əvəzinə, bu qanunsuz əməllərlə məşğul olan şəxsləri himayə edib, hətta müəy­yən sövdələşmələrə gedərək onlara şə­rait də yaradıblar. 

Elə bu yaxınlarda Baş prokuror ya­nında Korrupsiyaya qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən “Bakı Nəqliyyat Agent­liyi”nin vəzifəli şəxslərinin qanunsuz əməllərinin üstünün açılması da bunu təsdiqləyir. İstintaqla müəyyən olunub ki, agentliyin yol hərəkətinin təşkili şöbə­sinin müdir müavini Vüqar Hüseynovun həmin vəzifədə işləyərkən qeyd olunan strukturun məsləhətçisi Hikmət Vəlizadə ilə əlbir olaraq 2023-cü ilin iyun-iyul ay­ları ərzində Bakı şəhəri ərazisində park­lanma sahələrinin təşkil olunması üçün müvafiq prosedurların həyata keçirilməsi müqabilində müxtəlif şəxslərdən, ümumi­likdə, 16 min 500 manat məbləğində pul vəsaitini rüşvət qismində almasına əsaslı şübhələr müəyyən edilib. Məhkəmənin qərarı ilə həmin şəxslər barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib. 

Avtomobillərin parklanmasına görə vahid ödəniş sisteminin olmaması və yığılan vəsaitlərin büdcədən yayınması kimi problemlər də ciddi narahatlıq yara­dırdı. Artıq Prezident İlham Əliyevin təs­diqlədiyi “Nəqliyyat vasitələrinin ödənişli parklanmasından daxil olan vəsaitdən istifadə Qaydası”nda respublikada dövlət parklanma yerlərindən daxil olan vəsait­ləri toplayan qurumlar müəyyənləşdirilib. Yeni qaydaya əsasən, Bakı şəhərində parklanma vəsaitləri Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyi, regionlarda isə Daxili İşlər Nazirliyinin Dövlət Yol Polisi tərəfin­dən yığılacaq. 

Yeri gəlmişkən, iyul ayının 25-dən eti­barən Nazirlər Kabinetinin “Nəqliyyat va­sitələrinin parklanmasına görə ödənişin məbləği” barədə qərarı qüvvəyə minib. Qərara əsasən, Bakı şəhəri üzrə 4 park­lanma zonası müəyyən edilib və ödəniş­lər hər zonaya uyğun tətbiq edilir. Belə ki, parkinq qiymətləri Bakının mərkəzin­də 1 saata görə 1 manatdan başlayaraq mərkəzdən kənar zonalara keçdikcə, 70, 40 və 30 qəpik müəyyənləşdirilib. Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin mərkəzi his­sələrində parklanmanın 1 saatı üçün 40 qəpik, digər ərazilər üçün isə 20 qəpik ödəniş edilməsi nəzərdə tutulub. Xatırla­daq ki, yeni qərar yalnız dövlət avtomobil yollarında təşkil edilmiş parklanma yerlə­rinə şamil edilir. 

Eldəniz CƏFƏROV, 

avtomobil nəqliyyatı üzrə ekspert

Məlum olduğu kimi, parklanma özü-özlüyündə əhalinin şəhərdə mo­billiyinin təmin edən əsas amillərdən biridir. Nəhayət, ölkəmizdə bu məsələ öz həllini tapır.

Artıq parklanma tarifləri də məlum­dur. Düşünürəm ki, fərqli qiymətlərin müəyyən edilməsi olduqca liberal bir addımdır. Özü də qiymətlər çox əlça­tandır. Məndə olan məlumata görə, bir neçə il əvvəl müvafiq qurumların parklanmanın tarifləri ilə bağlı dövlətə verdikləri təklifdə qiymətlər indikindən, təqribən, iki dəfə baha olub. Eyni za­manda, Nazirlər Kabinetinin təklif etdiyi güzəştlər isə, demək olar ki, mövcud deyildi. Amma göründüyü kimi, döv­lət özünün sosial yönümlü siyasətini nəzərə alaraq parklanma qiymətləri­ni çox ucuz edib, hətta güzəştlər də müəyyənləşdirib. Belə ki, həftənin şənbə və bazar günlərində, eləcə də gecənin müəyyən saatlarında dövlətin balansında olan parklanma yerləri pul­suz olacaq. Eyni zamanda, hökumətin yeni qərarında o qeyd edilir ki, istər özəl, istərsə dövlətin balansında olan bütün parklanma yerlərində avtomo­billərin saxlanmasının ilk 15 dəqiqəsi pulsuz olacaq.

Parklanma tariflərinin müəyyən edilməsi həm də sahibkarlara im­kan yaradır ki, onlar paytaxtın, eləcə də Sumqayıt və Gəncə şəhərlərinin müxtəlif ərazilərində pulsuz parklanma yerləri yaradaraq qazanc əldə etsinlər. Bu isə ölkəmizdə dövlət-biznes dia­loqunun daha bir bariz nümunəsidir. 

Vətəndaşların rahatlığını və ma­liyyə şəffaflığını təmin etmək üçün parklanma ödənişləri nağdsız həya­ta keçiriləcək. Burda sistem elədir ki, vətəndaş mobil tətbiq vasitəsilə ödəniş edə biləcək. Bundan əlavə, ödəmə ter­minallarının yaradılması təklif olunur. Düşünürəm ki, bunlar parklanmanın xarakterindən asılı olaraq tətbiq edilə bilər.

Yer gəlmişkən, vətəndaşlar maraq­lanırlar ku, bəs, parklanma nəzarətçilə­ri necə olacaq. Düşünürəm ki, onlar müəyyən müddət öz işlərinə davam edəcəklər. Həm də əvvəlkindən fərqli olaraq onların fəaliyyəti leqallaşdırıla­caq, sosial təminatları olacaq. Parklan­ma nəzarətçilərinin sayı azalsa da, bu fəaliyyət növü tam avtomatlaşdırılana­dək onlara ehtiyac olacaq. Parklanma ilə bağlı mobil tətbiqinin müsbət cəhəti ondan ibarət olacaq ki, artıq vətəndaş­lar dövlətin balansında olan parklanma yerlərinin ünvanlarını da biləcəklər. 

Ölkə Prezidentinin bununla bağlı imzaladığı sərəncamda o da qeyd olu­nur ki, parklanmadan yığılan vəsaitlər infrastrukturun və bu sahədə çalışan insanların sosial rifahının yaxşılaşdırıl­masına yönəldiləcək. Bu da əlavə bir resurs deməkdir. Yeri gəlmişkən, par­kinq dövlət büdcəsi üçün çox yaxşı gə­lir mənbəyidir. 2-3 il bundan əvvəl Bakı şəhəri üzrə parkinqlərlə bağlı araşdır­ma aparmışdıq. Həmin araşdırma nə­ticəsində hər il il avtomobil parkinqin­dən, təqribən, 50 milyon manatadək vəsaitin dövlət büdcəsindən yayındı­rıldığı aşkar olunmuşdu. Artıq dövlətin nəzarətində olan parklanma yerlərini zəbt edib orada müəyyən qazanc əldə etmək məsələsi keçmişdə qalacaq.

Mirbağır YAQUBZADƏ, “Xalq qəzeti”