Alman hərbçilərinin səs yazısı NATO-da böyük narahatlıq doğurub

Almaniya Müdafiə Nazirliyi etiraf edib ki, yüksək rütbəli alman zabitlərinin Ukraynaya “Taurus” uzaqmənzilli qanadlı raketlərin tədarükü perspektivlərini müzakirə etdikləri səs yazısı həqiqidir. Həmin səs yazısında Krım körpüsünün partladılması ehtimalından da danışırlar. Almaniya kansleri Olaf Şolts belə həssas məlumatların sızmasını “hərtərəfli, intensiv və qısa zamanda” araşdırmağa söz verib. Rusiya isə Almaniyadan izahat tələb edib. Moskva israr edir ki, Bundesver zabitləri arasındakı söhbətin məzmunu “kansler Şoltsun Almaniya Federativ Respublikasının münaqişədə əsaslı şəkildə iştirak etməməsi ilə bağlı bəyanatlarını tamamilə təkzib edir”. 

Məlum səs yazısı Almaniyada siyasi zəlzələyə səbəb olub. Vəziyyət o həd­də gəlib çatıb ki, kansler Olaf Şolts da məsələyə münasibət bildirib. O, hadisəni “çox ciddi problem” adlandırıb. Bunun­la yanaşı, cənab Şolts məsələni “çox diqqətlə, çox intensiv şəkildə və qısa za­manda” araşdıracağına söz verib. Bazar günü axşam saatlarında Almaniyanın müdafiə naziri Boris Pistorius hadisə ilə bağlı danışıb. O, insidenti “Putinin infor­masiya müharibəsinin bir hissəsi” adlan­dıraraq qeyd edib ki, hərbçilər “müxtəlif ssenariləri müzakirə ediblər” və onların sözləri “Taurus” raketlərinin Ukraynaya çatdırılmasına yaşıl işıq yandırıldığı an­lamına gəlmir. 

Bundan əvvəl də Almaniya Müdafiə Nazirliyi jurnalistlərə “hava qüvvələrin­dəki söhbətin ələ keçirildiyini” və onlayn yayımlanan audio yazının həqiqi olduğu­nu təsdiqləyib. Federal Hərbi Əks-Kəş­fiyyat İdarəsi hadisə ilə bağlı araşdır­malara başlayıb. Eyni zamanda alman mətbuatının məlumatına görə, yoxlama təkcə Hərbi Hava Qüvvələrində deyil, bütün Müdafiə Nazirliyində, eləcə də Al­maniya Federativ Respublikasının digər hüquq-mühafizə orqanlarında aparıla­caq. Alman hərbi əks-kəşfiyyatı ehtiyat edir ki, Rusiya kəşfiyyat xidmətləri sada­lanan qurumları da dinləyə bilər. 

Bundestaq insidentin araşdırılma­sı üçün xüsusi komitənin yaradılmasını tələb edir. Deputatları iki əsas məsələ narahat edir. Birincisi, həm hakim koali­siyadakı partiyaların siyasətçilərini, həm də müxalifəti narahat edir: Almaniyanın yüksək rütbəli hərbçiləri arasında son dərəcə həssas məsələlərlə bağlı söhbət Rusiya tərəfindən necə ələ keçirilə bilər və bunun bir daha baş verməməsi üçün nə edilməlidir? Bundestaqın kəşfiyyat xidmətlərinin fəaliyyətinə nəzarət ko­mitəsinin sədri Konstantin fon Notz sual verib ki, bu, təcrid olunmuş insidentdir, yoxsa struktur təhlükəsizlik problemidir?” O, problemin dərhal aydınlaşdırılmasını gözlədiyini açıqlayıb. Bundestaqın mü­dafiə komitəsinin rəhbəri Mari-Agnes Strack-Zimmermann isə vurğulayıb ki, Almaniya təcili olaraq təhlükəsizliyini və əks-kəşfiyyatını gücləndirməlidir. Müxa­lifət kansleri Bundestaqa bu məsələ ilə bağlı izahat verməyə çağırıb.

Parlament müxalifəti də hadisənin baş vermə şəraitinin hərtərəfli araşdırıl­masında israrlıdır. Xristian Demokratlar İttifaqının xarici siyasət sözçüsü Norbert Röttgen “Funke” media qrupuna deyib ki, söhbətin sızması zamanı hansı təhlükə­sizlik tədbirlərinə əməl edilib-edilmədi­yini mümkün qədər tez aydınlaşdırmaq lazımdır. Alman mətbuatının yazdığına görə, söhbət zamanı Almaniya Hərbi Hava Qüvvələrinin zabitləri qapalı rabitə­dən deyil, “Cisco WebEx” konfrans zəng­ləri üçün kommersiya platformasından istifadə ediblər. Eyni zamanda söhbətdə iştirak edənlərdən biri Sinqapurdan adi mobil telefon vasitəsilə qoşularaq görüş­də iştirak edib. 

“The Wall Street Journal” (WSJ) yazır ki, səs yazısının ictimailəşməsi Almaniya və NATO arasında münasibətlərdə gər­ginlik yarada bilər. Danışıqdan belə nə­ticə çıxır ki, Böyük Britaniya, Fransa və ABŞ hərbçiləri Ukraynadadır və Kiyevə müasir Qərb texnikasını saxlamaqda kömək edirlər. Lakin sadalanan ölkələr Ukraynada öz ordusunun olmasını inkar edir. WSJ-nin fikrincə, bu, Almaniya ilə NATO arasında münasibətləri çətinləş­dirə bilər. Qəzetə müsahibə verən eks­pertlər hesab edirlər ki, söhbətin yayılma­sı ilə bağlı insident “Taurus” raketlərinin Kiyevə çatdırılma ehtimalını daha da aşağı salıb. Almaniya kansleri Olaf Şolts daha əvvəl Ukraynaya raket tədarükün­dən imtinanı onunla izah etmişdi ki, mər­miləri proqramlaşdırmaq və onları hədəfə almaq üçün alman mütəxəssislərə ehti­yac olacaq. “Focus” yazır ki, səs yazısı Ukraynanın silahları təkbaşına idarə edə biləcəyini göstərir. 

Səs yazısının yayılmasından son­ra Qərbdə raketlərin Ukraynaya çatdı­rılması mövzusunda narahat olmağa başlayıblar. Böyük Britaniyanın “Times” qəzeti yazır ki, Rusiya kəşfiyyatı SCALP və “Storm Shadow”un Ukraynaya gön­dərilməsini izləyə bilər. Qəzet qeyd edib ki, Britaniya və NATO-nun digər üzvlə­ri mühüm məlumatların açıqlanmasına səbəb olan təhlükəsizlik pozuntusundan çox narahat olmalıdırlar. Məqalədə xə­bərdarlıq edilir ki, alman hərbçilərinin səs yazısındakı məlumatlar Rusiya kəşfiyya­tına onları izləməyə və lokallaşdırmağa kömək edəcək, potensial olaraq Avropa və Ukraynada bu cür avtomobilləri hə­dəf alacaq. Səs yazısının stenoqramına görə, Fransa “Audi Q7” krossoverlərin­də SCALP göndərir, Britaniya tərəfi isə “Storm Shadow” raketlərinin daşınması üçün “Ridgeback” zirehli maşınlarından istifadə edir. 

S.ELAY
XQ