O, İkinci Qarabağ müharibəsin­də xalqının başını ucaldanlardandır. Vətən müharibəsinin əfsanəvi qəh­rəmanlarından sayılır. Sinəsini “Qa­rabağ”, həmçinin çox sayda digər orden və medallar bəzəyir. Hörmətli oxucu! Redaksiyamızın budəfəki qo­nağı Daxili Qoşunların xüsusi təyinat­lısı, Vətən müharibəsi qazisi, kapitan Vüsal Həsənovdur. Onunla “Xalq TV”-də yayımlanan müsahibədən bəzi məqamları diqqətinizə çatdırırıq. 

Onu redaksiyanın dəhlizində qarşıla­dıq. Uca boyu, məğrur yerişi var. El ara­sında bir ifadə var: lay divar! Qonağımız da belə əzəmətli idi. Əvvəlcə Kəmalə xa­nım heyrətlə dilləndi:

– Maşallah olsun! Vətənin belə qamətli, qürurlu igidləri var! 

O isə gülümsəyərək sakitcə cavab verdi: 

– Maşallah gününüz olsun! Təki, xalqımız, milətimiz daim başı uca ya­şasın! 

Beləcə, hörmətli qonaqla geniş söh­bətə başladıq. 

–Sizə cəngavərmi, qəhrəmanmı deyək, redaksiyamıza təşrif buyurdu­ğunuzdan şərəf duyuruq. Oxucuları­mız çox istərdilər ki, sizi daha yaxın­dan tanısınlar... 

–Mən 1982-ci ildə Qarabağda, Fü­zulinin Mahmudlu kəndində həyata göz açmışam. 1993-cü ilin avqustunda Fü­zuli rayonu işğal olunanda 4-cü sinifdə oxuyurdum. Yadımdadır, Birinci Qarabağ müharibəsinin ağır günlərində kəndimizə qara tabutlarda şəhidlər gəlirdi. Analar, gəlin və bacılarımız gözü yaşlı idilər. 1993-cü ilin 23 avqustunda isə Füzuli rayonu süqut etdi. Düz 27 il bu ağır yara qəlbimizi didib-parçaladı. 

Mən gələcəkdə hansı peşəni seçməli idim? Tale özü mənim üçün seçim etmiş­di. Doğma Füzulinin, bütün Qarabağın azad olunması üçün hər an döyüşə hazır olmalı idim. Bu müqəddəs savaş qaçıl­maz idi. Mən həmin günü həsrətlə göz­ləyirdim. 

Bu arzu və niyyətlə hərbi xidmətimi başa vurandan sonra Daxili Qoşunların Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinə qəbul olun­dum. Qardaş Türkiyədə 11 aylıq hərbi təlimlərdə iştirak etdim. Nəhayət, o gün gəlib çatdı...

–27 sentyabr gəldi və siz torpağın şərəfi uğrunda döyüşə başladınız...

–Həmin gün sübh tezdən biz artıq cəbhənin Füzuli istiqamətində ağır dö­yüşlərə başlamışdıq. Çox gərgin və həyə­canlı anlar idi. 

Amma söhbətə şəhidlərimizdən baş­lamaq istərdim. Düşmən səngərlərini yarıb keçərkən bir-birindən igid oğullar qurban verdik. Onların hər birinin xatirəsi mənim üçün çox əzizdir və bütün ömrüm boyu onların heç birini unuda bilmərəm. 

Şəhidlər torpağı Vətənə çevirən igid­lərdir. Onlar şəhadətləri ilə müqəddəslik zirvəsinə yüksəldilər. Ruhları qarşısında baş əyirəm.

–Vüsal, müharibənin ilk günləri arxa cəbhədə də hamımız çox narahat idik. Savaşın ağırlığı, təbii ki, əsgər və zabitlərimizin üzərinə düşürdü...

–Döyüşün ilk anlarından bəlli oldu ki, qalibiyyət bizim olacaq. Ona görə ki, Azərbaycan Ordusu vahid komandanlıq altında sarsılmaz qələbə əzmi ilə döyü­şürdü. Biz Zəfər ruhu ilə silahlanmışdıq. Sinəmizdə Vətən həsrəti, Qarabağ sızıl­tısı var idi. 

Əmr almışdıq. Füzulinin 5 kəndini azad edərək, Əhmədbəyli yolunun açıl­masını təmin etməli idik. Şiddətli döyüşlər gedirdi. Düşmən təchizat yolumuzu kəs­mişdi. Hərbçilər yaxşı bilirlər ki, bu, döyüş zamanı nə qədər böyük çətinlik yaradır. Lakin biz Əhmədbəyli yolunu açıb, düş­məni darmadağın etdik. 

–Döyüş dostlarınız bizə deyiblər ki, siz ilk hücumların birində yaralansanız da, döyüş meydanını tərk etməmisi­niz...

–Rəhbərliyə bildirdim ki, yaram yün­güldür, döyüş qabiliyyətimi aşağı salmır. Sağ olsunlar, sözümü yerə salmadılar. 

Bilirsinizmi, Vətən müharibəsinin əzəməti nədədir? Hətta yaralılar belə döyüş meydanından çıxmaq istəmirdilər, hamı Qələbəni tez bir zamanda görmək istəyirdi. Yemək, su içmək belə yadımız­dan çıxmışdı. 

Düşünürəm ki, Azərbaycan Ordusu­nun qəhrəmanlığından tarix boyu yazıl­malıdır. Gələcək nəsillər Qarabağ uğ­runda müqəddəs döyüşlərin əfsanəyə çevrilməsinin səbəblərini bilməlidirlər. 

–Vüsal, sən ata-baba yurdun olan Füzuliyə qələbə bayrağı sancmısan. Bundan böyük xoşbəxtlik ola bilərmi?

–Görünür, Füzuli şəhərinə qələbə bayrağını sancmaq xoşbəxtliyi taleyimə yazılıb. Rayon mərkəzindəki Mərkəzi Poçtun binasından bayrağımızı dalğa­landıranda, gözlərim dolmuşdu. Əllərim həyəcandan əsirdi. 

Şəhidlərimizin ruhu qarşısında borcu­mu yerinə yetirirdim. Onlar sanki mənə deyirdilər: Möhkəm dayan, müqəddəs bayrağı sənə etibar etmişik. 

Yeri gəlmişkən, Vətən müharibəsində iştirak edən bütün döyüşçülərin çantasın­da 3 rəngli bayrağımız var idi. 

–Hərbi ekspertlər bu qənaətdədir­lər ki, məhz Füzuli uğrunda döyüşlər­də düşmənin beli qırılıb. Siz necə dü­şünürsünüz? 

–Həqiqətən, elədir. Ermənilər uzun illər ərzində orada bir neçə müdafiə səd­dindən ibarət istehkamlar qurmuşdular. Lakin düşmən əsgər və zabitlərimizin qələbə əzmi, iradəsi qarşısında aciz du­ruma düşdü. 

Füzuli istiqamətində parlaq qələbə­mizdən sonra ermənilər dərk etməyə başladılar ki, Ali Baş Komandanın növbəti tapşırığı Şuşa istiqamaətində hücum əmri olacaq. Onlar artıq vahilənməyə başla­mışdılar. Ümumiyyətlə, Füzuli döyüşlə­rinə qədər erməni ordusu nizami ordu formasında döyüşürdüsə, bundan sonra düşmən ordusu parçalandı və pərakəndə halda döyüşməyə başladı. 

–Bizim cəngavərlər artıq Hadrut is­tiqamətindən Şuşaya tərəf irəliləməyə başlamışdılar. Siz Daxili Qoşunların Xüsusi Təyinatlı Dəstəsinin komandir müavini, qərargah rəisi idiniz. Gücü­müzə güc qatan nə oldu? 

–Yalnız və yalnız qələbə əzmi! Biz, doğma torpaqlarımız uğrunda vuruşur­duq. Bir ölür, min dirilirdik. Qəlbimizdə, beynimzidə yalnız bir hiss, bir arzu vardı: Şuşaya çatmaq və nəyin bahasına olur­sa-olsun, onu azad etmək! 

Çox çətin və mürəkkəb relyefi olan ərazilərdə düşmənin müqavimətini qı­ra-qıra Şuşa qalasına doğru gedirdik. Da­şaltıya çatanda başa düşdüm ki, biz Şuşa üçün darıxdığımız kimi, o da səbirsizliklə bizi gözləyir. Hamımız birlikdə bir daha and içdik: Öldü var, döndü yoxdur! Şuşanı azad etməliyik! 

Daşaltı Şuşanın giriş qapısıdır. Bura­da əsas yüksəkliyi ələ keçirəndən sonra oranın sol tərəfindən, yəni Şuşa–Xankən­di–Laçın yolunun arxa hissəsindən Şuşa istiqamətinə doğru hərəkət etməyə baş­ladıq. 

Sizə bir mühüm faktı deyim. Ermə­nilər Şuşada müharibə aparmaq üçün 3 illik ərzaq, silah-sursat, hərbi texnika eh­tiyatı yığmışdılar. Düşmən hesab edirdi ki, Şuşanı əllərində saxlamaları üçün si­lah-sursatları və ərzaqları uzun müddət kifayət edəcək. Lakin onlar və havadarla­rı bir həqiqəti unutmuşdular: Şuşanın əsl sahibləri var! 

–Şuşanın fəthi dünya hərb tarixinin ən uğurlu hərbi əməliyyatlarından biri sayılır. Oradakı sıldırım qayalara dır­maşan cəngavərlərin şücaəti hər kəsi heyrətə gətirir.

– Bu, əsl ölüm-dirim savaşı idi! Bu, tür­kün qədim və şərəfli tarixində Çanaqqala döyüşü qədər şanlı döyüşdür. Azərbayca­nın igid əsgər və zabitləri, həqiqətən, Şu­şada əbədi qəhrəmanlıq dastanı yazıblar. 

Düşmən Laçın istiqamətindən bizi artilleriya atəşinə tuturdu. Erməni işğal­çıları Şuşanı öz əllərində saxlamaq üçün hər cür ağır silahlardan istifadə edirdilər. Noyabrın 2-si və 3-ü artıq Şuşanın tam yaxınlığında idik. Bir çox xüsusi əmr və tapşırıqları uğurla icra etdik, noyabrın 5-i Şuşanın tam yaxınlığında – İsa bulağına yaxın ərazidə dəhlizdən düşüb (orada bir meşə massivi vardı), yolu keçərək Şuşa­ya doğru getməli idik. Bu zaman düşmə­nin tank mərmisindən atdığı atəş nəticə­sində yaralandım. 

...Qələbə xəbərini noyabrın 8-də Fü­zuli Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında eşit­dim. Hamı bizi təbrik edirdi. Ağrılarım çox olsa da, qələbə sözünü eşidəndə hər şeyi unutmuşdum. 

Bir ona heyfslənirdim ki, kaş qələbə­mizə 3 gün qalmış yaralanmazdım, çünki son anadək Şuşada olmaq arzusunday­dım. 

Mən atamı erkən yaşlarımda itir­mişəm. Anam bizi min bir əziyyətlə bö­yüdüb. Şuşa uğrunda döyüşlərdə ağır yaralandığım üçün bir müddət ailəm ilə əlaqəm olmayıb. Anam həlak olduğumu düşünərək, çox ağır anlar yaşayıb. O tə­latümlü günlər onun sağlamlığına ciddi təsir göstərdi. Qələbəmizdən 3 ay sonra, 2021-ci il yanvarın 31-də anamın ürəyi qəfil dayandı. Bu acı itki qəlbimi daim sız­ladır. Düzdür, övladlarım, həyat yoldaşım, doğmalarım mənə təskinlik verməyə çalı­şırlar. Görünür, həyat belədir. İnsanın bir gözü güləndə, o biri ağlayır. 

–Qəm yemə, Vətən oğlu! Sənin kimi oğullar böyüdən anaların əbədi mə­kanı cənnətdir! Bu torpağın qeyrətini çəkən oğulların anaları da şəhiddirlər. 

–Haqlısınız. Analar müqəddəsdir. Mən bu gün bütün şəhid analarını öz anam bilirəm. Bu xalq, həqiqətən, böyük və yenilməz xalqdır. Biz əl-ələ verib güclü dövlət və ordu yaratmalıyıq. Qoy heç vaxt heç bir düşmən Azərbaycan torpağına göz dikməyə cəsarət etməsin! 

–Vüsal, sizin cənab Prezidentlə bir­likdə şəkliniz var. Bu barədə də söhbət açmağınızı xahiş edirik...

– 2021-ci il aprelin 12-də möhtərəm Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əli­yev “Qənimətlər Parkı”nda biz döyüşçülər qarşısında çıxış etdi. İkinci Qarabağ mü­haribəsində qazandığımız qələbə mü­nasibətilə bizi təbrik etdi. Şəhidlərimizin ruhuna rəhmətlər dilədi, qazilərimizin tez­liklə sağalmasını arzuladı. Cənab Prezi­dent bildirdi ki, dövlətimiz şəhid ailələrinə, qazilərə diqqət və qayğısını heç vaxt əsir­gəməyəcək. Həmin görüşdə xatirə şəkli çəkdirdik. 

2023-cü ilin sentyabrında antiterror tədbirlərindən sonra suverenliyimizi tam bərpa etdik. Ötən ilin payızında biz hərbçilər Xankəndidə “Qarabağ” futbol ko­mandasının oyununu cənab Prezident və onun ailəsi ilə birgə izlədik. 

Həmin oyundan sonra Ali Baş Ko­mandanın gəlib bizimlə söhbət etməsi, birlikdə şəkil çəkdirməsi bizi daha da ruh­landırdı. 

Bir daha öyündüm ki, Azərbaycanda dövlət və xalq birliyi polad kimi əyilməzdir, əbədidir. Yaşasın Azərbaycan! 

Söhbəti qələmə aldılar:
Kəmalə ABDİNOVA,
Məsaim ABDULLAYEV
XQ