Hər bir ölkənin iqtisadi, siyasi və digər sahələrdə normal, dinamik inkişafının təmin edilməsi və onun beynalxalq arenada tutduğu mövqe bilavasitə bir-birindən asılıdır. Beynəlxalq münasibətlərin subyekti olaraq, Azərbaycanın dünyadakı nüfuzu və imici ciddi şəkildə artaraq, dünyanın müxtəlif regionlarında hörmətlə qarşılanır və dövlətimizin müəyyən sahələrindəki təcrübəsinə maraq daha da artır. Bu kontekstdə, 12 fevral 2025-ci il Azərbaycan və Somali arasında ikitərəfli münasibətlərin tarixində əlamətdar gün oldu. Somali lideri Hasan Şeyx Mahmudun Bakıya rəsmi səfəri tarixi hadisə olaraq, Azərbaycan-Somali münasibətlərinin tarixində yüksək səviyyədə olan ilk rəsmi səfər idi.
Bu fikirləri “XQ”yə beynəlxalq münasibətlər üzrə analitik Masil Dəmirov dedi.
Ekspert dedi ki, qlobal geosiyasi dəyişikliklər dövründə, o cümlədən Afrika ölkələrinin və Azərbaycan arasında yeni təmas nöqtələrinin axtarışı kontekstində, Somali liderinin Bakıya bu səfəri siyasi, iqtisadi və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq üçün yeni üfüqlər açır. Bu tədbir çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Somali Federativ Respublikasının Prezidenti Hasan Şeyx Mahmud mətbuata birgə bəyanatlarla çıxış edərək, iki ölkə arasında əməkdaşlığın gücləndirilməsinin vacibliyini vurğuladılar.
“Somali Prezidentinin Bakıda rəsmi qarşılanma mərasimi qarşılıqlı hörmətin və əlaqələri möhkəmləndirmək istəyinindən xəbər verdi. Bu səfər Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə öz mövqeyini möhkəmləndirmək, o cümlədən Afrika ölkələri ilə əlaqələrini inkişaf etdirmək kontekstində geniş strategiyasının bir hissəsi kimi qiymətləndirilə bilər. İllərdir davam edən münaqişələrdən sonra bərpa dövrünü yaşayan Somali üçün Azərbaycanla əməkdaşlıq davamlı inkişaf üçün lazım olan investisiya, texnologiya və təcrübə cəlb etmək imkanı yaradır. Səfər zamanı uzunmüddətli əməkdaşlığın əsasını qoyan əsas sənədlər imzalanıb. İmzalanmış sənədlərin geniş spektri, tərəflərin davamlı və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq modeli yaratmaq üçün qarşılıqlı istəyini nümayiş etdirir”, - deyə analitik qeyd etdi.
Onun sözlərinə görə, Prezident İlham Əliyevin diqqət çəkdiyi əməkdaşlığın əsas aspektlərindən biri də təhsil sahəsidir: “Artıq bu gün Somalidən olan bir neçə tələbə Heydər Əliyev təqaüdü ilə Azərbaycan universitetlərində təhsil alır. Yeni müqavilə belə tələbələrin sayını 10-a, gələcəkdə isə daha çox artıracaq. Bu, təkcə ölkələr arasında humanitar əlaqələri gücləndirməyəcək, həm də ölkənin davamlı iqtisadi inkişafı üçün vacib olan Somalinin insan kapitalının inkişafına töhfə verəcək. Təhsilə göstərilən xüsusi diqqət təsadüfi deyil. Cənab İlham Əliyev vurğulayıb ki, Azərbaycan universitetlərinin təklif etdiyi müasir təhsil proqramlarına çıxış Somali üçün ixtisaslı kadrların hazırlanmasına töhfə verəcək. Bu, uzun illər davam edən münaqişələrdən sonra ölkənin bərpası və uzunmüddətli inkişaf üçün şəraitin yaradılması kontekstində xüsusilə vacibdir. Təhsil islahatları sahəsində mühüm təcrübəyə malik Azərbaycan öz inkişaflarını bölüşməyə və bu istiqamətdə Somaliyə dəstək verməyə hazırdır”.
Masil Dəmirov dedi ki, müdafiə sektoru da danışıqların mühüm mövzusuna çevrilib. Müdafiə sənayesində güclü potensiala malik Azərbaycan öz təcrübəsini Somali ilə bölüşməyə hazır olduğunu bildirib. İmzalanan sənəd hərbi kadrların hazırlanması, müdafiə texnikası və onun təchizatının birgə istehsalı sahəsində əməkdaşlığı nəzərdə tutur. Bu əməkdaşlıq ölkənin iqtisadi və sosial inkişafı üçün ilkin şərt olan Somalinin təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsində mühüm elementə çevrilə bilər.
Səfər zamanı dövlət xidmətləri sahəsində əməkdaşlığa xüsusi diqqət yetirildiyini qeyd edən ekspert diqqətə çatdırdı ki, dövlət başçısı Azərbaycanın ASAN xidmət sisteminin yaradılmasında əldə etdiyi uğurların beynəlxalq aləmdə tanındığını və ölkə vətəndaşları tərəfindən yüksək qiymətləndirildiyini vurğulayıb. Azərbaycan dövlət idarəçiliyinin səmərəliliyini əhəmiyyətli dərəcədə artıra və vətəndaşların həyat keyfiyyətini yaxşılaşdıra biləcək analoji sistemin yaradılmasında Somaliyə kömək etməyə hazır olduğunu bildirib.
“Beynəlxalq həmrəylik, o cümlədən qlobal institutlarda dəstək çərçivəsində, ikitərəfli münasibətlərin mühüm istiqaməti beynəlxalq təşkilatlarda qarşılıqlı dəstəkdir. Cənab Prezident qeyd edib ki, Azərbaycan və Somali bundan sonra da BMT, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər beynəlxalq strukturlarda bir-birini dəstəkləməkdə davam edəcəklər. Bu, hər iki ölkənin suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunması, həmçinin terrorizm və ekstremizm kimi ümumi çağırışlarla mübarizə kontekstində xüsusilə vacibdir. Somali Prezidenti Hasan Şeyx Mahmudun Azərbaycan Respublikasına səfəri ikitərəfli münasibətlərin möhkəmləndirilməsi istiqamətində mühüm addım olub. İmzalanmış sazişlər və əldə edilmiş anlaşmalar iki ölkə arasında əməkdaşlıq üçün yeni perspektivlər açır. Bu səfər iki ölkə arasında siyasi və iqtisadi əlaqələri gücləndirməklə yanaşı, beynəlxalq arenada aktiv qarşılıqlı fəaliyyətə hazır olduqlarını nümayiş etdirərək, yeni geosiyasi reallığın rəmzinə çevrildi”, - deyə analitik Masil Dəmirov fikirlərinə yekun vurdu.
Rizvan FİKRƏTOĞLU
XQ
