Vətən müharibəsi bütün xalqın, hər bir vətəndaşın öz şərəf və na­musunu qorumaq üçün aparılan müharibədir!

Heydər ƏLİYEV,
Ümummilli lider

Vətən savaşının son akkordları

II Qarabağ savaşı müasir və müstəqil Azərbaycan dövlətçilik tarixinin qürur mənbəyi və əbədi yaddaşıdır. Azərbaycan öz lideri, xalqı, ordusu ilə dünyaya sübut etdi ki, müstəqil dövlət olmağa tam layiq­dir. Avrasiyanın son 40 illik tarixində buna bənzər nümunə yoxdur. 

Azərbaycan dövləti, cəmiyyəti və or­dusu XXI əsr üçün “Vətən müharibəsi” anlayışının yeni nümunəsini ortaya qoydu. Hərb, siyasət və diplomatiya meydanların­da, informasiya və mənəviyyat mübarizə­sində sübut etdi ki, qalib gəlməyi bacarır və buna layiqdir. 

Bununla Azərbaycan Respublikası re­gionda və ondan uzaqlarda geosiyasətin ritmini yeniləşdirdi, məzmununa ədalətli­lik və hüquqi normalara əməl etmək kimi iki mühüm faktor əlavə etdi. Bu, birbaşa Azərbaycan müstəqil dövlətinin töhfələri­dir. 

Ancaq burada bir məqam qalmaqda idi. Kənar qüvvələrin müdaxiləsi ilə Azər­baycan rəhbərliyi işğal edilmiş ərazilərin bir qismindən təcavüzkarları qovmamışdı. Yəni Vətən savaşının “son akkordları”nı hələ dünya eşitməmişdi. 

2023-cü il sentyabrın 19–20 tarixin­də, həqiqi mənada, çoxlarını informasiya şokuna salan tarixi hadisə baş verdi. Azər­baycan Ordusu cəmi 23 saat 41 dəqiqə ər­zində Qarabağda təcavüzkar erməni silahlı qruplaşmalarının son qalıqlarını darmada­ğın etdi. Şübhə yoxdur ki, Ermənistana ha­vadarlıq edənlər bu həmləni gözləmirdilər. Onlar Azərbaycan Ordusunun döyüş hazır­lığını və hərbi idarəetmədəki yüksək peşə­karlığını da heyrətlə qarşıladılar. 

Öncə nə baş verdiyini nə hərb meyda­nında, nə də siyasi-diplomatik aspektdə dərk edə bilmədilər. Ermənilərin xüsusi seçilmiş qruplarını ildırım sürəti ilə zərər­sizləşdirən Azərbaycan Ordusunun döyüş qabiliyyətini həzm etmək istəmədiklərin­dən real vəziyyəti də düzgün qiymətlən­dirmək imkanlarını itirdilər. Eyni qayda ilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğa­nın BMT yüksək tribunasından Azərbay­can Ordusunun əməliyyatını dəstəkləyən bəyanatını orada iştirak edən bir çoxları heyrət və təəccüblə qarşıladılar.

Bu cür reaksiyalar, əslində, 2023-cü il antiterror tədbirlərinin dərin və geniş tə­sirə malik olduğunu təsdiqləyirdi. Burada əsrlərdir ki, bir sıra dairələrin qafalarında mövcud olan ehkamları Azərbaycan qısa müddətdə alt-üst etdi. 

Birincisi, Azərbaycanın müstəqil döv­lət kimi öz hüquqlarını qoruya bildiyini göstərdi. 

İkincisi, Azərbaycan ərazi bütövlü­yü ilə tam suverenliyi bir müstəqil dövlət kimi hüquqi çərçivədə vəhdətdə qəbul et­diyini sübuta yetirdi. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan Respublikası müasir anlamda müstəqil dövlət olmanın başlıca fəlsəfi və siyasi-nəzəri meyarına əməl etdiyini göstərdi. 

Üçüncüsü, antiterror tədbirləri Azər­baycanın dövlət kimi qətiyyətini və müba­rizlik əzmini dünyaya nümayiş etdirdi. 

Dördüncüsü, Azərbaycan əsgəri şə­hid və qazi olmaq mədəniyyətinə yüksək səviyyədə malik olduğunu sübuta yetirib. Cəmiyyət və dövlət də buna böyük sayğı ilə yanaşdığını və əbədi olaraq qəlblərdə yaşadacağını təsdiq etməkdədir. 

Deməli, antiterror tədbirləri həm hər­bi peşəkarlığın, həm cəmiyyətin mənəvi zənginliyinin, həm də xalq–hakimiyyət birliyinin növbəti təsdiqi hadisəsidir. Bu məqamda antiterror tədbirlərinin hərbi tərəfinin bir məqamı üzərində dayanmağa ehtiyac görürük.

Lokal “İldırımsürətli əməliyyat”

Azərbaycan Ordusu cəmi 23 saat 41 dəqiqə ərzində XXI əsrdə nəticəverici və sürətli hərbi əməliyyatları necə aparma­ğın yeni nümunəsini yaratdı. Əsgərlərin fədakar və peşəkar fəaliyyəti, ordunun koordinasiyalı idarə edilməsi və düşmənin üzərinə çəkinmədən getməsi mövcud olan videokadrlardan aydın görünür. Komando­lar elə sürətlə və səmərəli döyüşürdülər ki, dünyanın ən peşəkar orduları belə onlara həsəd aparmaqda idilər. Bu özəlliyin qay­nağı nədir?

Hər şeydən öncə, Azərbaycanda Heydər Əliyevin başladığı ordu qurucu­luğu prosesinin fəlsəfəsini vurğulamaq lazımdır. Ulu öndər bu prosesi elə təşkil etdi ki, ordu daimi inkişafa nail ola bildi. Məsələ yalnız hərbi-texniki təchizatla bağ­lı deyildir. Dövlət rəhbərliyi əsgərlərin mo­tivasiyası ilə hərbi hazırlığının tələb olan səviyyədə uyğunlaşmasına nail oldu. 

Digər cəhət gənclərin son 20 ildə vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsi ilə bağlı­dır. Azərbaycan Prezidenti davamlı kursu ilə Vətəni üçün canından keçməyə hazır olan yeni nəsil yetişdirdi. Komandolar onların təmsilçiləridir. Onlar döyüş mey­danında hərbi peşəkarlıqla vətənpərvərliyi üzvi surətdə birləşdirən qəhrəmanlarımız­dır. Antiterror tədbirləri zamanı göstərilən hərbi və mənəvi yüksəklik məhz bunların nəticəsidir. 

Başqa bir keyfiyyət ölkə rəhbərliyinin və ordu komandanlığının Ali Baş Koman­danın başçılığı ilə hərbi əməliyyatları yük­sək peşəkarlıqla təşkil etməsi ilə əlaqəlidir. Məsələ onunla bağlıdır ki, müasir mərhələ­də şərti olaraq, “İldırımsürətli” adlandırdı­ğımız hərbi əməliyyatları həyata keçirmək üçün çox sayda və fərqli təbiətə malik fak­torları nəzərə almaq lazım gəlir. Azərbay­can lideri bunu yüksək səviyyədə bacardı!

Antiterror tədbirlərinin geosiyasi töhfələri

Həmin tədbirlərin regional miqyasda çox ciddi geosiyasi-hərbi nəticələri oldu. Hər şeydən öncə, uzun müddətdir ki, “güclü erməni ordusu”nu yaradanlar peş­man oldular. Bunun ucuz bir təbliğat mifi olduğu sübut edildi. Xüsusilə, antiterror tədbirlərinin cəmi 23 saata say-seçmə er­məni silahlı qruplarını yerlə-yeksan etməsi geosiyasi-hərbi baxımdan çox vacib hadisə idi. Bir zamanlar “yeni müharibə, yeni tor­paqlar” deyən erməni rəhbərliyi indi “qa­lanı saxlayaq” tezisi ilə başlarını qatmağa çalışırlar. 

Bu, adi dəyişiklik deyildir. Bütövlükdə Cənubi Qafqazda regional miqyasda geo­siyasi dinamikanın yeni nəfəs almasıdır. Artıq bu regionda heç bir məsələnin Azər­baycansız həll edilə bilməyəcəyini qəbul etdilər. Bir vaxtlar Ulu öndərin “Hər bir dövlət Azərbaycanla hesablaşmalıdır. Biz əsarəti qəbul etmirik. Ya müstəqil yaşaya­cağıq, ya da yaşamaqda anlam görmürük” tarixi kəlamlarının reallaşdığının şahidi olduq! Bizə fəxarət hissi verən bu fikirləri başqaları da qəbul etmək məcburiyyətində qaldılar. 

Antiterror tədbirlərinin regionlararası miqyasda geosiyasi nəticələri də danılmaz­dır. Müxtəlif beynəlxalq reytinq cədvəl­lərində Azərbaycan Ordusu layiqli yerini tutmaqdadır. Yəni dünya dövlətləri indi Azərbaycan Ordusunu hazırlıqlı və qarşı­sına qoyduğu məqsədə çatmaq qüdrətində olan hərbi sistem kimi qəbul edirlər. 

Bunun fonunda, məsələn, Ermənistan ordusu haqqında heç br fikir yoxdur. Əs­lində, buna ordu da demək doğru deyildir. İndi ermənilərin havadarları Ermənistan silahlı qüvvələrini yeni silahlarla təchiz etməklə nəyəsə nail olmaq istəyirlər. Mü­şahidələr göstərir ki, təcavüzkarı silahlan­dıranların sayı getdikcə artır. Yəni hansısa dövlətlər regionda geosiyasi vəziyyəti ye­nidən xaotik duruma salmaqda maraqlıdır­lar. Özü də bunu təcavüzkarı dirçəltmək yolu ilə etməyə çalışırlar. Onun fonunda antiterror tədbirlərinin strateji əhəmiyyəti aydın olur.

Strateji əhəmiyyəti

Bir il öncə keçirilmiş antiterror təd­birləri faktiki olaraq həm də gələcəyə mesajdır. Məlumdur ki, hazırda dünyanın hər bir regionunda geosiyasi mənzərə və dinamika sürətlə dəyişir. Bir il öncə do­minant olan şərtləri başqaları əvəz edir. Məsələn, İsrail – Fələstin və Rusiya – Uk­rayna münaqişələri, İranda islahatçıların hakimiyyətə qayıdışı prosesi, Azərbayca­nın TDT-ni gücləndirmək istiqamətində atdığı addımlar, Ermənistana Qərbin la­zımsız dəstəkləri, Gürcüstanda faktiki ola­raq siyasi böhranın dərinləşməsi və s. kimi proseslər Cənubi Qafqazda da ümumi ge­osiyasi dinamikanı yeniləşdirməkdədir. Bu yeni şərtlər daxilində Azərbaycan müstəqil dövlət kimi yenə də uğurlu olmalıdır. Bu­nun bir sadə səbəbi vardır: Cənubi Qafqaz­da sabitlik, təhlükəsizlik və əməkdaşlığın qarantı Azərbaycan Respublikasıdır!

Bu baxımdan antiterror təbdirləri Azər­baycanın lider kimi özünütəsdiqi hadisəsi olaraq da qəbul edilməlidir. Eyni zamanda, həmin əməliyyatlar strategiyada analoji situasiyalarda səmərəli fəaliyyətin fəlsəfə­sini də özündə daşıyır. O, statik nəticəsi olan hadisə deyildir. Elə bir nümunədir ki, gələcəyə hesablanmış addımların ba­zası rolunu oynaya bilər. Çox güman ki, biz bunları zaman-zaman meydana gələn müxtəlif xarakterli durumlarda daha aydın anlayacağıq.

Qürur və ilham qaynağımız

Azərbaycan xalqı həmişə öz ordusu və əsgəri ilə fəxr etmişdir. Tarixin müxtə­lif dönəmlərində azərbaycanlılar hərbi şücaətlər göstərmişlər. Azərbaycan xalqı görkəmli sərkərdələr yetişdirmişdir. Onlar ən çətin hərbi şəraitdə belə qalib olmuş­lar. Bununla belə, 300 il öncə Azərbayca­nın qanlı imperialist müharibə nəticəsin­də parçalanması ordu və əsgər haqqında təsəvvürlərə də ciddi zərbələr vurmuşdur. Öncə Rusiya imperiyası, sonra isə sovetlər demək olar ki, azərbaycanlıları döyüşə bil­məyən, alverdən başqa bir iş bacarmayan insanlar kimi təqdim etməkdən yorulma­dılar. Qısa edək: müstəqilliyə qədər (Azər­baycan Demokratk Respublikasının çox az təcrübəsini çıxmaqla) Azərbaycanın real ordusu olmamışdır. XX əsrin son onilli­yində əldə edilən müstəqilliyin ilk illərində də bir sıra dairələr “bizə ordu lazım deyil” kimi çox zərərli fikirlə oturub-dururdular.

İndiki Azərbaycan Ordusu II Qarabağ savaşında və antiterror tədbirlərində məhz bu kimi zərərli və aşağılayıcı sindromları sındırdı. Tarixi-hərbi baxımdan çox qısa müddətdə, birincisi, ordu özünü toparladı, ikincisi, ruslardan qalma neqativ mənəvi, psixoloji, hərbi və ideoloji simptomlardan xilas oldu, üçüncüsü, dünyanın aparıcı­ları ilə müqayisə edilə biləcək idarəetmə sisteminə malik modern ordu səviyyəsinə yüksəldi.

Əlbəttə, bütün bunlara nail olmaq üçün hakimiyyət – cəmiyyət – ordu vəhdəti ol­malı idi. Oldu! Azərbaycan dövləti və xalqı ordusundan heç nəyi əsirgəmədi. Qüsurlar ardıcıl olaraq aradan qaldırıldı və təkmil­ləşmə indi də davam edir. Bütün bunlar­la bərabər, əldə edilən hərbi və geosiyasi uğurların baş memarı vardır: Prezident İlham Əliyev! 

Azərbaycanın dövlət başçısı siyasi va­rislik prinsipinə tam əməl edərək böyük zəhmət və yüksək siyasi-diplomatik mə­harət sayəsində davamlı olaraq dövləti, xalqı və ordunu Böyük Qələbəyə və şanlı antiterror tədbirlərinə doğru apardı! 

Müstəqil dövlətimiz, liderimiz və anti­terror tədbirlərini həyata keçirən ordumuz qürur və ilham qaynağımızdır! 

Füzuli QURBANOV,
XQ-nin analitiki, fəlsəfə elmləri doktoru