Ölkəmiz etibarlı tərəfdaşlıq, səmimi dostluq və mehriban qonşuluq prinsiplərinə sadiqdir 

Rusiya Azərbaycanın ən böyük müttəfiqi, qonşusu və ticarət partnyorudur. Ölkələrarası, xalqlararası münasibətlərin elə bir sahəsi yoxdur ki, orada hansısa bir problem yaşansın, qarşılıqlı anlaşma, səmimi dostluq və mehriban qonşuluq münasibətlərinə ciddi xələl gətirmiş olsun. Tarixi reallığın özü bizi bir-birimizə möhkəm tellərlə bağlayıb. 

Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycana dövlət səfərinin xüsusi əhəmiyyət daşıdığını vurğulayan Prezident İlham Əliyev Bakıda qəbul edilən sənədlərin, ilk növbədə, prezident­lərin Birgə Bəyanatının ikitərəfli münasibətlərin dostluq və müttəfiqlik xarakterini bir daha təsdiqlədiyini önə çəkdi.

Azərbaycan Prezidenti səfərin yekunları ilə bağlı mətbuata bəyana­tında qarşılıqlı müttəfiqlik fəaliyyəti haqqında Bəyannamənin müddəa­larının uğurla həyata keçirilməsini ayrıca qeyd etdi: “Ölkələrimiz müt­təfiqlər, dostlar, yaxın tərəfdaşlar və qonşular kimi fəaliyyət göstərir. Bu gün dövlətlərarası münasibətlərin geniş spektrini ətraflı müzakirə etdik. Hətta nümayəndə heyətlərinin tərkibinə nəzər salmaq kifayətdir ki, dövlətlərarası strukturların fəaliyyət sferasının, əslində, nə qədər ge­niş olduğunu görəsən”.

İki dövlət arasında 2022-ci il fevralın 22-də imzalanmış sənədi xatırlatmağımız yetər ki, münasibətlərin miqyasını və dərə­cəsini təsəvvürümüzdə canlandıra bilək. O vaxt Moskvada Azərbaycan və Rusiya pre­zidentləri tərəfindən imzalanan “Azərbay­can Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasında müttəfiqlik qarşılıqlı fəaliyyəti haqqında” Bəyannamə xalqlarımız arasın­da tarixi dostluq və mehriban qonşuluq ənənələrinə, dərin mədəni və humanitar əlaqələrə söykənən dövlətlərarası münasi­bətləri keyfiyyətcə yeni və ən yüksək faza­ya – müttəfiqlik səviyyəsinə qaldırdı. 

Bugünədək ölkələrin rəhbərləri arasın­da çoxsaylı qarşılıqlı səfərlər, 260 sənədi əhatə edən geniş hüquqi baza və mütəmadi qaydada keçirilən iqtisadi forum və kon­franslar ikitərəfli münasibətlərin inkişaf dinamikasını şərtləndirir. Axı, BMT Təh­lükəsizlik Şurasının beş daimi üzvündən biri olan Rusiyanın Azərbaycanın şanlı Qələbəsi və Ermənistanın kapitulyasiyası ilə nəticələnən İkinci Qarabağ müharibəsi­ni başa çatdıran 2020-ci il 10 noyabr üç­tərəfli Bəyanatın imzalanmasındakı rolunu necə danmaq olar? Bunun əhəmiyyətini azalda bilmərik.

* * * 

Son dörd ildə Cənubi Qafqazın şəriksiz liderinə çevrilmiş Azərbaycanın qazandığı uğurlar genişmiqyaslı və davamlı islahat­larla xarakterizə olunur. Dövlətimizin baş­çısı tərəfindən “tərəqqi, təkamül və yeni şəraitə uyğunlaşma” kimi qiymətləndi­rilən dərin islahatlar kursu sosial-iqtisadi, hüquq-məhkəmə, siyasi, struktur və kadr istiqamətlərini əhatə etməklə çoxşaxəli və dinamikdir. Əslində, bunlar nəticə etibarilə ölkəmizin daxili siyasi uğurlarını şərtlən­dirir, İqtidar–Xalq–Ordu formatında səfər­bər olunmuş cəmiyyətin həmrəyliyini daha da möhkəmləndirir. Məhz bunun nəticə­sində daxili siyasətin davamı, həm də onun tamamlayıcı halqası olan xarici siyasət is­tiqamətində də Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə mövqeyi getdikcə güclənmək­dədir.

İndi Azərbaycanla hamı hesablaşır. Hətta dünənədək bizi müstəqil dövlət kimi qəbul etməyə meyilli olmayanlar bu gün enerji daşıyıcıları üzrə partnyorlarımıza çevrilirlər. Bu aspektdən yanaşdıqda Av­ropa İttifaqı Ukrayna vasitəsilə Rusiya qazının alınmasından tam imtina etdikdən sonra bu sahədə boşluğu doldurmaq üçün Azərbaycanla əməkdaşlıq cəhdlərini artır­mağa çalışması təsadüfi sayılmamalıdır. Azərbaycan hasil etdiyi təbii qazın Uk­rayna ərazisindəki qaz kəmərləri vasitəsilə Avropaya nəqlini nəzərdən keçirdi. Əlbəttə ki, belə bir təklif Avropa İttifaqı və Ukray­na tərəfdən səsləndirilmişdi. 

Qarşılıqlı faydalı, Azərbaycan üçün isə gəlirli layihə hesab olunan bu proqra­mın reallaşması yalnız iqtisadi maraqla­ra söykənir. Yəni, Aİ üzvü olan ölkələrlə enerji tərəfdaşlığımız heç bir halda Azər­baycanın Rusiya və Ukrayna ilə yaxın münasibətlərinə xələl gətirə bilməz. Çünki Prezident İlham Əliyevin istər regional, istərsə də beynəlxalq arenada yürütdüyü siyasəti, balanslaşdırılmış diplomatiyası Azərbaycanın bir tərəfdən Rusiya ilə düz­gün qurulmuş münasibətləri uğurla davam etdirməsinə, digər tərəfdən ölkəmizin qar­şısında duran tarixi vəzifələrin həllinə nail olmasına münbit siyasi şərait yaradır. Bakı hamı ilə açıq və səmimi münasibətlər qur­maqda, bütün sahələr üzrə əməkdaşlıq et­məkdə maraqlıdır. Burada inam və etibar məsələsi də az rol oynamır. Azərbaycan məhz arxalana, güvənilə bilən tərəfdaş ol­duğunu konkret addımları və işi ilə sübuta yetirib. Artıq ölkəmiz bütün partnyorları, hətta bədxahları tərəfindən də bu amplua­da, yəni, necə varsa, elə də qəbul olunur. 

* * * 

Prezident İlham Əliyevin son 21 il ərzində həyata keçirdiyi uğurlu daxili və xarici siyasət nəticəsində Azərbaycanın beynəlxalq coğrafiyada mövqeyinin möh­kəmlənməsi danılmaz həqiqətdir. Bunu Bakıya rəsmi səfərə gələn xarici dövlət və hökumət başçıları da etiraf edirlər. 

Rusiya Prezidenti Vladimir Putin iki gün əvvəl Bakıya dövlət səfərinin yekun­larına dair mətbuata verdiyi açıqlamasın­da bu amili xüsusi vurğulaması təsadüfi deyildi: “Aparılan danışıqlar zamanı biz qarşılıqlı fəaliyyətimizə dair məsələlərin ən geniş spektrini ətraflı, işgüzar şəraitdə müzakirə etdik. Qəbul edilən Birgə Bəya­natda ikitərəfli əlaqələrin bütün kompleksi üzrə gələcək dinamik inkişafın yeni geniş­miqyaslı vəzifələri qarşıya qoyuldu. Bu gün imzalanan sənədlər də onların həllinə kömək edəcək”. 

İkitərəfli danışıqlarda qarşılıqlı fayda­lı iqtisadi-ticari əməkdaşlığın inkişafına diqqət yetirildiyini bildirən Rusiya lideri bunu qanunauyğunluq kimi dəyərləndir­di: “Çünki Rusiya və Azərbaycan bir-biri üçün mühüm iqtisadi tərəfdaşlardır”. 

Prezident İlham Əliyevin də Rusiya ilə münasibətlərə xüsusi diqqət yetirməsi həmişə hiss olunub. Azərbaycan və Ru­siya arasında əməkdaşlığın yüksələn xətt üzrə inkişafı dövlət başçıları arasında for­malaşmış, səmimiyyətə və dostluğa söy­kənən şəxsi münasibətlərin müstəsna rol oynadığı mütləq qeyd olunmalıdır. Siyasi bacarığı, diplomatik fəhmi ilə qazandığı statusuna tam adekvat olaraq İlham Əliyev həm daxili, həm də xarici siyasət kursunu həyata keçirərkən, yeri gələndə, prinsipial­lıq və qətiyyət nümayiş etdirir. 

Azərbaycan liderinin müstəqil xari­ci siyasət kursu dünyada bir-birinə qarşı duran qütblərin təmsilçiləri tərəfindən də qəbul edilir və müsbət qiymətləndirilir. Azərbaycanın müxtəlif güc mərkəzləri ilə uyğun məsafədən davranması, düzgün mövqe seçməsi, ikitərəfli münasibətlərdə qarşılıqlı hörmət, bir-birinin daxili işlərinə qarışmamaq prinsiplərinə sadiq qalması, eyni zamanda ikitərəfli əməkdaşlığın heç bir halda üçüncü tərəfi hədəfə almaması reallığı beynəlxalq aləmdə dövlətimizə və onun rəhbərinə loyal münasibətin forma­laşmasını şərtləndirən amillərdəndir. Bu amil neçə illərdir ki, rəsmi Bakının konkret əmllərində özünü büruzə verib. Təməlində qarşılıqlı hörmət, milli maraqlardan çıxış edən müstəqil siyasət, bir-birinin daxili işlərinə qarışmamaq prinsiplərinə əsasla­nan Bakı–Kreml münasibətləri zamanın sınağından üzüağ çıxıb. Buna misal olaraq, 2017-ci ilin fevral ayında Rusiya Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi, general Valeri Gerasimov ilə ABŞ Silahlı Qüvvələ­rinin Birləşmiş qərargah rəisləri komitə­sinin rəhbəri, general Cozef Danfordun, həmin ilin sentyabr ayında general Valeri Gerasimov ilə NATO Hərbi komitəsinin rəhbəri, general Peti Pavelin, 2018-ci ilin aprel və dekabr aylarında general Gerasi­mov ilə NATO-nun Avropadakı birləşmiş hərbi qüvvələrinin baş komandanı Kertis Skaparatti, 2019-cu ilin iyul ayında Ru­siyanın ali hərbi rəhbərliyi ilə NATO-nun Avropadakı Müttəfiq qüvvələrinin ali baş komandanı Tod Uolters arasında və nə­hayət, 2019-cu ilin noyabr ayında Rusiya Müdafiə nazirinin birinci müavini, ordu generalı Valeri Gerasimov və NATO-nun Hərbi komitəsinin sədri, Aviasiya baş mar­şalı Stüart Piç arasında görüşlərin Bakıda keçirilməsini göstərə bilərik. Bir-birinə əks hərbi alyanslara mənsub iki ölkənin yüksək çinli şəxsləri arasında görüşü təşkil edən Azərbaycan rəhbərliyi bununla sülhə nə qədər açıq olduğunu nümayiş etdirir. 

Bəli, Azərbaycan qucağını sülhə açıb. Bu zaman hətta keçmiş umu-küsüləri unu­daraq yeni dövrün çağırışlarına səs verir, hamı ilə əməkdaşlığa hazır olduğunu nü­mayiş etdirir. Müharibənin alovuna bü­rünmüş Ukraynanın istər rəsmi, istərsə də qeyri-rəsmi dairələri Azərbaycanın yürüt­düyü xarici siyasəti digər ölkələrə nümunə göstərirlər. Onlar Prezident İlham Əliyevin uzaqgörən diplomatik səyləri nəticəsində Azərbaycanın Qərblə Rusiya arasında mü­naqişə arenasına çevrilmədiyini gözəl an­layırlar. Bakının milli məqsədlərə tam nail olduğunu qeyd edən ukraynalı siyasətçilər bunu yüksək qiymətləndirirlər. Təqdiredi­cidir. 

Bəli, Azərbaycan artıq dünyada dialoq məkanı, Bakı isə qlobal çağırışlar tribuna­sı kimi tanınır. Ölkəmiz yaxın qonşuları, Xəzər hövzəsinə daxil olan dövlətlərlə, eləcə də Ukrayna ilə açıq, səmimi müna­sibətlərini qoruyub saxlayır. Bakı bunu dəfələrlə bəyan edib ki, Rusiya–Ukrayna qarşıdurmasının sülh yolu ilə həllində öz imkanlarından istifadə etməyə, barışıq üçün vasitəçi olmağa hazırdır. Bu xoş­məramlı jestin Kremlin indiki sahibinin məmnunluqla qəbul etməsini onun adekvat reaksiyası sübuta yetirir: “Bizim mövqeyi­miz ondan ibarətdir ki, Cənubi Qafqazda sülh və sabitlik bu regionun bütün dövlət­lərinin və xalqlarının köklü maraqlarına tam şəkildə cavab verməlidir. Sonda bir daha vurğulamaq istərdim ki, biz səfə­rin yekunlarından tamamilə məmnunuq. Əminəm ki, bu gün aparılan danışıqlar və əldə olunan razılaşmalar Rusiya-Azərbay­can strateji tərəfdaşlığının gələcəkdə də möhkəmlənməsinə xidmət edəcək”.

Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin qeydlərimizə təkan verən açıqlamasını onun səmimi dialoq atmosferində keçən Bakıya ikigünlük dövlət səfərinin məntiqi yekunu saya bilərik. 

İmran BƏDİRXANLI
XQ