Sən demə, siyasətin də öz “böyük bacı”sı var imiş...
Əvvəlcə onu deyim ki, köhnə dostum Surxay müəllimin danışdığı ibrətamiz və məntiq etibarilə Fransanın Cənubi Qafqazda oynadığı rol ilə üst-üstə düşən əhvalatı yazının sonuna saxlamağım təsadüfi deyil. Qoy, hörmətli oxucu “böyük bacı”lığın qlobal nümunəsi barədə fikirlərimizi biləndən sonra o məfhumun ibtidai nümunəsi ilə də tanış olsun. Hamının gözü qabağında olan məsələlərdir. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan “Biz Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırıq” deyib (sonradan başına qaxınc olsa da), “Ermənistan Azərbaycanla sülh danışıqlarının aparılmasına tam razıdır” bəyanatını verib, hələ də Ermənistanın nəzarətində olan Azərbaycan kəndlərinin boşaldılmasının zəruriliyini də dəfələrlə dilə gətirib. Ancaq bu “fağır” neyləsin ki, onun istənilən müsbət addımı Parisdə etirazla qarşılanır və bədbəxt geri çəkilməli olur.
Hamının yadındadır, ötən il dekabrın 7-də regionun az qala bütün kütləvi informasiya vasitələri xəbər yaymışdılar ki, Ermənistan COP29-un ev sahibliyinə Azərbaycanın xeyrinə öz namizədliyini geri götürüb. Hətta, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyası və Ermənistan Respublikası baş naziri aparatının birgə açıqlaması da yayılmışdı: “Xoş niyyətin təzahürü olaraq, Ermənistan Respublikası BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına Tərəf Dövlətlərin 29-cu Konfransına (COP29) ev sahibliyinə öz namizədliyini geri götürərək, Azərbaycan Respublikasının namizədliyini dəstəkləyir. Azərbaycan Respublikası və Ermənistan Respublikası ümid edirlər ki, Şərqi Avropa Qrupuna daxil olan digər ölkələr də Azərbaycanın namizədliyini dəstəkləyəcək. Xoş niyyətin təzahürü olaraq, Azərbaycan Respublikası Ermənistanın Şərqi Avropa Qrupundan COP-un Büro üzvlüyünə namizədliyini dəstəkləyir”. Bu xəbər Azərbaycanda da, Ermənistandakı mütərəqqi düşüncəli insanlar tərəfindən də məmnunluqla qarşılanmışdı. Ancaq burnunu Cənubi Qafqaza soxmağa çalışanlar da, buradan çıxmaq istəməyənlər də həmin birgə bəyanatdan çox ciddi şəkildə narahat olmuşdular. Hələ bu gün də “qaşınmayan yerdən qan çıxartmaq” üçün minbir bəhanə uydururlar.
Dövlət qurumlarının həmin bəyanatının yayılması o vaxtlara təsadüf edirdi ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev yerli mediaya müsahibəsində son 4-5 ayın ən sabit dövr olduğunu bildirmişdi. Elə İrəvan da bu vəziyyətdən məmnun idi. Ancaq Emmanuel Makronun fikirləri bu məmnunluğu pozmaqdan ibarət idi və o, öz iyrənc ssenarilərini diktə etdi. Nəticədə bu il fevralın 12-də Ermənistan silahlı qüvvələrinin hərbi təxribatı nəticəsində Azərbaycanın Dövlət Sərhəd Xidmətinin hərbi qulluqçusu yaralandı. Yəni, bədxahlarımız sübut etdilər ki, 2023-cü ilin sentyabr ayından bəri yaşanan sabitlik onları qane etmir. Doğrudur, Azərbaycan Ordusu dərhal lazımi addımı atdı və düşmənin təxribat törədən postu darmadağın edildi. Ancaq biz bunu istəmirik, sülhə can atırıq. Həmin təxribatın bilavasitə Ermənistandakı Avropa İttifaqı missiyasının (o missiyanın Cənubi Qafqaza məhz Makronun göstərişi və təşkilatçılığı ilə göndərildiyini artıq uşaqlar da bilirlər) müşahidə həyata keçirdiyi ərazidə baş verməsi təxribatın haradan qaynaqlandığının göstəricisi idi. Yəni güllə atan erməni olsa da, “at!” deyən fransızdır. Başqa bir məqamı da yada salaq. Bu il martın 20-də Azərbaycan parlamentinin Avronest Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyəti oradakı erməni deputatlarının əsassız iddialarını təkzib edərək, öz istədiklərinə nail oldular. Yəni birmənalı olaraq Azərbaycana sərf edən qərarların qəbul edilməsində erməni deputatlar da iştirak edirdilər. Bu ifadəni ona görə qələmə alırıq ki, Avronest adlı həmin qurum 2011-ci il mayın 3-də Brüsseldə Avropa İttifaqının “Şərq tərəfdaşlığı” proqramının parlament formatı olaraq yaradılmışdı. Quruma Azərbaycanla yanaşı, Gürcüstan, Ukrayna, Moldova və Ermənistanın parlamentləri daxildir. Buraya beş ölkənin hərəsindən bir nəfər həmsədrlik edir.
Yəni martın 20-də Avronestin Siyasi məsələlər, insan hüquqları və demokratiya komitəsinin hazırladığı məruzədən “Dondurulmuş Dağlıq Qarabağ münaqişəsi”, “Azərbaycan–Ermənistan sərhədlərinin müəyyən edilməsində Alma-Ata Bəyannaməsinə istinad etmə”, “Sülh danışıqlarının yalnız Brüsselin vasitəçiliyi ilə aparılması” kimi ifadələrin çıxarılması prosesində ermənilər də iştirak edirdilər. Onlar görəndə ki, dünyanın böyük əksəriyyəti Azərbaycanın tərəfindədir, dillərini sakit saxlamağa məcbur olurlar. Elə olanda isə ya Makron, ya da başqa bir makronabənzər ermənilər dillərini çıxarırlar. Amma, neyləsələr də, faydası yoxdur. Daha qatar keçib. Sonda isə yuxarıda anonsunu verdiyimiz məsələni, daha doğrusu, qatarla yox, avtobusla bağlı əhvalatı təqdim edək. Surxay müəllim deyir ki, rayon mərkəzindən Qəbələnin ucqar kəndlərindən birinə gedən avtobusa mindim. Təxminən 75 yaşı olan bir kişinin yanında əyləşdim. Ömründə ilk dəfə gördüyüm ağsaqqalla xeyli səmimi söhbət etdik. Bir azdan onunla belə bir zarafat etdim:
- Ağsaqqal, o məsələ necə oldu?
- Hansı məsələ?
- Əsas məsələ.
- Əşşi, düzəlmir. Böyük bacısı mane olur. Qadın özü mənə gəlməyə razıdır, bir ləçər böyük bacısı var, deyir ki, daha sənin ərə gedən vaxtın deyil.
Bəli, ləçər böyük bacılar hər yerdə var. Adi məişət məsələsində də mərdimazarlıq edirlər, beynəlxalq məsələlərdə də.
İttifaq MİRZƏBƏYLİ,
Əməkdar jurnalist