Hayastan hökumətinin və zombiləşdi­rilmiş erməni kütləsinin düşdüyü vəziyyət miskin mənzərədən başqa bir şey deyil. Qis­mətimizə qonşuluq düşmüş bu məmləkətin halı daha çox mücərrədləşmiş başıpozuq kütləni, saxta qeyri-hökumət təşkilatını xa­tırladır. İnqilabi və tarixi dəyişikliklər dalğa­sında Ermənistanda hakimiyyətə yiyələn­miş Qərbyönümlü məhz “qeyri-hökumət qüvvələrin” atdığı ilk addımlardan azı üç onillik ərzində çətiri altında gizləndiyi Ru­siyanın vassallığından qurtulmaq, forpost­luqdan qopmaq cəhdləri erməni dövlətçiliyi ideyasının özünü təhlükə girdabına sürük­ləyib. Əzəldən mifləşdirilmiş tarixə malik bu toplum yarımvəhşi qəsbkarlıq xislətindən XXI əsrdə xilas olmağın ağrısını yaşayır.

Qozbeli heç qəbir də düzəltmir

Fikrimizcə, hayların ən böyük problemi çağdaş dövrün tələbləri ilə ayaqlaşa bilməmələri, yeni icti­mai-siyasi düzənin özəyini təşkil edən effektiv me­todologiyadan məhrum olmalarıdır. Doğrudur, ay­rı-ayrı təşəbbüslər var, amma bu, istənilən nəticəni vermir, cəmiyyətdə sağlam sabitliyin əldə edilməsi üçün kifayət deyil. Ermənistanın dövlət siyasəti dəyişməz problemlərlə, bunun nəticəsində aldığı ağır zərbələr və acı dərslərlə, sistemli qüsurlarla, sosial-psixoloji dağıntılarla 31 ildir böhranlı durum­dadır. Ələbaxımlılıq hay cəmiyyətinin, az qala, mil­li-etnik xarakterinə çevrilib. 

Əllərini hara uzatsalar da, kimlərə dil-ağız et­sələr də, heç bir faydası olmayacaq. Otuz illik işğalçı-cinayətkat fəaliyyətiniz məntiqi sonluğa yaxınlaşıb. Əgər İrəvan və Xankəndidəki separat­çı-daşnak rejim sonunun çatdığına hələ də inan­mırsa, onda günah bizdə deyil... Onları bu aqibət­dən hər cür təzyiq və təsir vasitələri ilə separatizmi alovlandırmağa çalışan şərqli-qərbli dəstəkçiləri də qoruya bilməcəklərinə əmin olsunlar. Bu əminlik üçün qarşılarında tarixin onlara “bəxş elədiyi” nü­munələr mövcuddur. Baxın, düşünün və ibrət götü­rün. Yoxsa, reallıqla barışmayan, yel dəyirmanının üzərinə qılıncla hücum çəkən idealist Don Kixot kimi rişxənd və gülüş obyektinə çevrilməyi hədəf­ləyiblərsə, özləri bilsin...

“Əgər həqiqəti deyən yoxdursa, heç kim öz ölkəsinin mövqeyi ilə bağlı baş verənlərə obyektiv yanaşma göstərmir­sə, insanlar necə oyansınlar?”. Türkiyə­də yaşayan erməni bloger, ictimai fəal İşxan Verdiyan sosial şəbəkədə soydaş­larına bu sualı ünvanlayıb. Bu məntiq­li sualın müəllifi Nikol Paşinyanı, onun siyasətini amansız tənqid atəşinə tutur, “Azərbaycan torpaqlarında bir dənə də olsun erməni silahlısı qalmamalıdır!”– yazır. Praqmatik erməni bloqerin fikirlə­rinə diqqət yetirin: “Onun (Paşinyanın – red.) Ermənistandakı siyasəti heç vaxt uğur qazanmayacaq. Azərbaycan isə yaşayacaq, çiçəklənəcək. Füzulidə yeni şəhər salınır. Ermənilərdən qalan xara­balıqlar üzərində o şəhəri sıfırdan ucalt­dıqları kadrlar paylaşılıb. Bəzi axmaqlar isə deyirlər ki, bu, piardır. Şəhərlərini dirçəltmək piar sayılırsa, həmin şəhərləri dağıtmaq da qara piar idi. Bəs biz hansı təbliğatı apardıq? Heç olmasa indi hamı bunu görəndə susun. Susmağa vicdanı­nız olsun!”

“Pir” qələbələrdən başgicəllənmənin fəsadları 

İndi “Paşinyanın komandası” ciddi strateji səhvlərə yol verdiyini etiraf edir. Buraxdıqları səhvlərdən ən böyüyü isə Qarabağ problemini “həll edilmiş” say­maqları oldu. Daha dəqiqi, Birinci Qa­rabağ döyüşlərindəki “pir”qələbələri ilə qürurlanan hay generalları kimi, “soros­çu gənc diplomatlar” da münaqişənin donunun açılacağını, Qərbə inteqrasi­yada gündən-günə güclənən neft-qazlı Azərbaycan tərəfindən qətiyyətli zərbəyə məruz qalacaqlarını və müharibədə bia­bırcasına uduzacaqlarını təsəvvürlərinə belə gətirmirdilər. Bundan savayı, İrəva­nın yeni iqtidarı Cənubi Qafqazda əsən fərqli geo-siyasi ruzgarı, neosovet revan­şizmini və dünyanın xəritəsinin yenidən cızılmağa başlandığını hiss etmirdilər. 

“Pir” qələbələrinin eyforiyasından on illərlə başları ayılmayan generalitet isə Qarabağla bağlı siyasi hakimiyyəti yetə­rincə arxayın salmışdı. Planetdə tarixi silkələnməni qulaqardına vuran bir ölkə­nin aqibəti məhz indiki kimi olmalıydı və oldu. Başlanğıcda cəmiyyətin alqışlarla taxta çıxardığı “demokratik hakimiyyət” 2020-ci ilin 10 noyabrından sonra siyasi parçalanma və sosial kollapsla üz-üzə qaldı. Haylar reallığın yaratdığı bu tarixi sınaqdan hələ də çıxıb qurtara bilməyib­lər. Çünki Ermənistan deyilən bir dövlət “himayədarın qanadı” olmadan heç vaxt üzləşdiyi çətinliklərə təkbaşına duruş gə­tirə biməyib. 

Ardınca koronavirus aqoniyası, Uk­rayna müharibəsinin Avropa evinə sız­dırdığı böyük yanğın Ermənistan kimi sınaqdan çıxa bilməmiş, sürüşkən müttə­fiqi arxa plana itələdi. Bəs indi bu “atılmış uşağ”ın tərəfində kim vuruşmaq istəyər? Bəlkə sualın bu formada qoyuluşu daha düzgün olar: “Onlar kiminlə vuruşacaq?”. Özlərinə strateji müttəfiq saydıqları Azər­baycanla? Yoxsa Şimali Atlantika Hərbi Alyansındakı tərəfdaşları Türkiyə ilə? Hər ikisi və üçüncü də ritorik sualdır: Cə­nubi Qafqazda ikinci cəbhə Qərbin nə­yinə lazımdır? 

Bakı hər şeyi detallarına qədər hesablayıb

Xarici siyasətdə maraqların balans­laşdırılması konsepsiyasını özünə no­vator diplomat taktikası kimi seçən Azər­baycan Prezidenti İlham Əliyev nəyi nə vaxt edəcəyini hərtərəfli hesablayaraq addım atır. Qəfil və kəskin hərəkətlərə yol vermədən dünyanın bütün aparıcı aktor-oyunçuları ilə möhkəm və qarşılıqlı faydalı münasibətləri səliqə ilə ipə düzən dövlət başçımız Cənubi Qafqazda unikal geo-siyasi və geo-coğrafi situasiyanı ya­ratmağı bacardı. İndi sınıdırılmış və hey­dən düşmüş rəqib küncə sıxışdırılmış si­çanın vəziyyətindədir. Qalır ona sarsıdıcı və sonuncu zərbəni endirmək. Amma cə­nab Prezidentin dediyi kimi, biz məqsədi­mizə dinc yolla nail olmaq istəyirik. 

İntəhası, indiki vəziyyətin ən qəribə tərəfi ondan ibarətdir ki, darmadağın edil­miş, azsaylı ordusu pərən-pərən düşmüş Ermənistan qalib tərəfə öz şərtlərini diktə etməyə özündə “cürət” tapıb. Başqa bir ölkənin vətəndaşları üçün xüsusi status, ayrıca imtiyazlar, xaricə “suveren dəhliz” iddialarını irəli sürür. Axı belə olmur, bey­nəlxalq hüquq və müharibələr tarixi buna bənzər presendent tanımır! Həm döyüş meydanında, həm də diplomatik cəbhə­də sarsıdıcı məğlubiyyətə uğramış Ermə­nistan aşkar görünən həqiqətləri qəbul etməyə cığallıq edir.

Bəli, hayların qulaqlarına tıxamalı, gözlərinə təpməli reallıq odur ki, bu qar­şıdurmada İrəvanın heç bir şansı yoxdur. Onlara indi kömək edəcək kim qaldı? Rusiya? İrəvanda bu sualı bir-birinə çox verirlər. Bəs Qərb necə davranacaq? Er­mənistanda keçirilən növbəti etiraz ak­siyasının bu suala cavab tapmayan işti­rakçıları güman və ehtimalların cəngində başlarını itiriblər. 

Tarixdən ibrət götürməyən haylar bu dəfə də səhvə yol verdilər. Erməni si­yasətçiləri doğrudanmı özlərinin siyasi illüziyalarında bu qədər sadəlövhdürlər ki, hər cəhətdən iki baş üstün olan Azər­baycanın oyuncaq iqtidara malik İrəvana hansısa güzəştə gedəcəyini xəyal edir­lər? Yenə hay xisləti yada düşür.

Hayastan sadəcə müharibəni deyil, çox şeyini uduzub. Məşhur filmimizdə de­yildiyi kimi: “Sən hər şeyini uduzmusan, bəy! Keçmişini, bu gününü, gələcəyini, hər şeyini!”. Sadəcə, bunu anlamaqdan ötrü tor örtmüş gözlərini açıb boş ovucla­rına baxmaları kifayət edər...

Rasim MUSABƏYOV,
Milli Məclisin deputatı, politoloq

Ermənilərin vaxtilə bəyan etdikləri “miatsum” ideologiyası kökündən yan­lış və uçuruma aparan bir hərəkat idi. Amma onlar bunu etdilər və nə oldu? Nəticədə, yüz minlərlə, milyonlarla azərbaycanlı, o cümlədən ermənilərin özləri böyük əzab-əziyyətlərə düçar oldular. Elə indiyə kimi bu əziyyətin içindədirlər. Bunların beyinlərini uto­pik ideyalarla zəhərləyən siyasətçilə­ri, ideoloqları durub səhvlərini etiraf etmək, üzr istəmək əvəzinə, öz mil­lətlərini həmin yanlış və zərərli yol­la bədbəxtliyə sürükləməkdədirlər. Müstəqilliklərini elan etdikləri 1991-ci ildə üç milyon yarım əhalisi olan Er­mənistanın əhalisi son otuz ildə azı dörd milyon yarıma çatmalı idi. Amma indi bu marionet dövlətin əhalisinin sayı heç iki miyon yarım eləmir. On­ların əldə etdikləri “uğur” bax, budur. Qonşu ölkələrin bir çoxu ilə ya düş­məndirlər, ya da küsülüdürlər. Əbədi fəryad qoparan, zarıyan, “əzabkeş” bir topluma çevriliblər. İndi onlar reallığı olduğu kimi qəbul və etiraf etməyi ba­carmalıdırlar. 

Düzdür, onların cəmiyyətində bu istiqamətdə müəyyən dəyişikliklər mü­şahidə olunur. Təəssüf ki, reallığı, düş­dükləri durumu doğru qiymətləndirən insanlar azdır. Amma belələri yanlış yolun yarısından qayıtmaq üçün ça­ğırışlar edirlər. Əgər onların da səsini eşitmirlərsə, deməli, bu ölkə, bu millət qəflət yuxusundadır, hələ ayılmayıb. 

Azərbaycan, Türkiyə öz yolları ilə gedir və biz öz hüquqlarımızı, milli maraqlarımızı qorumaq iqtidarında­yıq. Ermənilər yalnız özlərinə zərər gətirəcək bu yoldan dönmək istəmir­lərsə, həyat gec-tez onları əlhəd daşı ilə rastlaşdıracaq. 

İmran BƏDİRXANLI, “Xalq qəzeti”