Ermənistan və Qarabağ erməniləri neçə aylardır ki, “blokada”da olduqlarını iddia edirlər. Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin yaradıldığı aprelin 23-dən iyunun 15-də törədilən məlum təxribata qədər məntəqədən hər iki istiqamətdə sərbəst keçidin olmasına baxmayaraq haylar Azərbaycanı qaralamaq, ona böhtan atmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar. Son vaxtlarda Ermənistan, Qarabağ erməniləri və diasporlarının bu istiqamətdə səyləri birləşdirdikləri, bir növ koordinasiyalı hərəkətləri diqqəti cəlb edir. Onlar bununla öz aləmlərində rəsmi Bakının iradəsinə təsir etmək, böyük dövlətlərin və beynəlxalq təşkilatların ölkəmizə təzyiq etməsinə nail olmaq məqsədi güdürlər.

Bu istiqamətdə sonuncu hadisə Ermə­nistanın üçüncü prezidenti Serj Sarkisyanın ABŞ Prezidenti Co Baydenə, Rusiya Prezi­denti Vladimir Putinə və Fransa Prezidenti Emmanuel Makrona yazdığı açıq məktubdur. Serj Sarkisyanın açıq məktubu, təbii ki, Qa­rabağın “blokadası” ilə bağlıdır. O, girişdə əsl hay xislətinə uyğun olaraq hiyləgərcə­sinə gediş edir. Dünya ictimaiyyətinin hər zaman xüsusi həssaslıqla yanaşdığı uşaqla­rın hüquqlarının qorunmasından bəhs edir. Bu kontekstdə dövlət başçılarının diqqətinə aşağıdakı fikirləri çatdırır: “Bir neçə gün əvvəl “Artsax”ın “Martakert” rayonunun (keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin tərkibində olan Ağdərə rayonu Milli Məclisin 1992-ci ilin 13 oktyabr tarixli qərarı ilə ləğv edilərək ərazisi Tərtər, Ağdam və Kəlbəcər rayonlarına verilib-S.H.) kəndlərindən birin­də üç yaşlı Levon və altı yaşlı Gita onların qidalanması üçün yemək tapmaq məqsədilə şəhərə getmiş analarını tapmaq istəyərkən boğularaq ölüblər. “Artsax”ın 7 aydan çox davam edən blokadası qocaların və uşaqların, sadəcə günahı öz torpağında və babalarının torpağında (?) doğulub yaşamaları və həyatı sevmələri olan sadə insanların canını almağa başlayıb. Biz bu vəziyyətlə bağlı aydın bəya­natlar verdiyinə görə bütün nüfuzlu ölkələrə və beynəlxalq strukturlara minnətdarıq. O bəyanatların həyatları uğrunda mübarizə apa­ran “Artsax xalqı” üçün böyük əhəmiyyəti var. Ancaq, təəssüf ki, bu bəyanatlar balaca Levon və Gitanın həyatını xilas edə bilmədi və ən dəhşətlisi, mücərrəd gələcəkdə deyil, sabah səhər bir çox başqa uşaqların və qoca­ların da həyatını xilas edə bilməyəcək”.

Təbii ki, S.Sarkisyanın yalan-palanla dolu geniş məktubunu burada nöqtə-vergü­lünədək əks etdirmək kimi bir niyyətimiz yoxdur. Onun yazdığı iki-üç abzas da bizim ona cavab yazmağımız üçün kifayət edər. Odur ki, gəlin, Sarkisyanın bura qədərki ya­lanlarına aydınlıq gətirək. İlk olaraq müraciə­tin üç ölkənin dövlət başçısına ünvanlanması diqqəti çəkir. Bunlar ATƏT-in keçmiş Minsk qrupunun həmsədrləri olan dövlətlərdir. O ölkələr ki, ərköyün uşaq kimi hər zaman Er­mənistanın nazı ilə oynayıblar, hər zaman onun başını sığallayıblar. Onlar bir dəfə də İrəvanın işğal və təcavüz siyasəti ilə bağlı ay­dın bəyanat verməyiblər. Hər zaman ikibaşlı, çoxmənalı sözlərlə tərəfləri hansısa mücərrəd barışığa çağırıblar. Necə deyərlər, “dovşana qaç, tazıya tut” deyiblər. Məhz bu ölkələrin təcavüzkarı dəstəkləməsi işğalçını şirniklən­dirib, onu yeni-yeni torpaqlar ələ keçirməyə həvəsləndirib. Nəticədə, ərazilərimizin 20 faizi işğal olunub, 1 milyondan artıq soyda­şımız qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşüb. 1992-ci ilin fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Xocalı soyqırımı törədilib. Bu soyqırımı nəticəsində 63-ü uşaq, 106-sı qa­dın, 70-i qoca və qarı olmaqla, 613 Xocalı sakini qətlə yetirilib, 8 ailə tamamilə məhv edilib, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq valideynlərindən birini itirib. Düşmənin atə­şi nəticəsində 76-sı uşaq olmaqla, 487 nəfər yaralanıb. 1275 nəfər əsir götürülüb. Əsir gö­türülənlərdən 150 nəfərinin, o cümlədən 68 qadın və 26 uşağın taleyi bugünədək məlum deyil.

Yeri gəlmişkən, S.Sarkisyanın Xocalı soyqırımında iştirakı sübuta yetirilmiş fak­tıdır. Bu haqda az sonra bəhs edəcəyik. Er­mənilər işğal olunmuş ərazilərimizə divan tutub, əllərinə keçən hər şeyi daşıyaraq satıb­lar. Hələ 2021-ci il yanvarın 19-da Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Baş kati­bi Bağdad Amreyevi qəbul edən Prezident İlham Əliyev işğal dövründə ərazilərimizdə baş verənləri olduqca sərrast qiymətləndir­mişdi: “Azərbaycan işğal olunmuş ərazilərə qayıdandan sonra, beynəlxalq təşkilatların, səfirliklərin nümayəndələri, jurnalistlər ora­ya səfər edir, hər şeyi öz gözləri ilə görürlər. Bu, misli görünməmiş vandallıqdır. Elə bil, bu ərazilərdən vəhşi qəbilə keçib”.

Həmsədr ölkələrin isə bütün bu vəhşilik­lərə səssizliyi Azərbaycanı hərəkətə keçməyə vadar edib, ordumuz Ali Baş Komandanın əmri ilə 2020-ci il sentyabrın 27-də düşmə­nin növbəti təxribatına cavab olaraq onların üzərinə yürüş edib. Cəmi 44 gün ərzində torpaqlarımız yağı düşməndən təmizlənib. Nəticədə ATƏT-in Minsk qrupu da tarixin arxivinə göndərilib. Buna baxmayaraq, hay­lar həmin qrupu “diriltmək” istiqamətində səmərəsiz gedişlər edirlər. S.Sarkisyanın mü­raciətinin üç keçmiş həmsədr dövlətin başçı­sına edilməsi bu mənasız cəhdlərdən biridir. Alınmayacaq!

***

Serj Sarkisyanın iki uşağın “blokada” nəticəsində vəfat etməsi yalanını bir müddət öncə hayların xarici işlər naziri Ararat Mir­zoyan da dilə gətirmişdi. O, təxminən 10 gün əvvəl özünün “Twitter” hesabında Qarabağ­da “humanitar vəziyyətin pis olması” səbə­bindən 3 və 6 yaşlı iki uşağın vəfat etdiyini yazmışdı. Həmin vaxt Mirzoyana ən tutarlı cavabı Azərbaycan Prezidentinin kömək­çisi – Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev vermişdi. Cənab Hacıyev Mirzoya­nın yalan paylaşımını elə “Twitter”də yazdığı bu sözlərlə ifşa etmişdi: “Ermənistan XİN rəsmi olaraq dezinformasiya yaydığı zaman faktların yoxlanması və miflərin aşkarlan­ması lazımdır. Birincisi, yerli polis valideyn tərəfindən nəzarətsiz qalan iki uşağın səh­lənkarlıq və maşındakı yüksək temperatur nəticəsində yuxuda olarkən vəfat etdiyini təsdiqləyib. Bu, riyakarlıqdan başqa bir şey deyil. İkincisi, Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi işləyir, lakin ümumilikdə onun bu hadisə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Üçüncüsü, Ermənistan xarici işlər naziri, yəqin ki, Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsini qeyd et­məklə, guya, Qarabağda ərzaq qıtlığı varmış kimi rəy yaratmağa çalışır. Amma Xankəndi restoranından olan videoda bunun əksi görü­nür”.

Beləliklə, S.Sarkisyanın bu yalanı artıq ifşa olunmuş sayılır. Onun “ananın uşaqların qidalanması üçün yemək tapmaq məqsədilə” şəhərə getməsi fikri Qarabağ ermənilərinin dünya ictimaiyyətinin gözündə fağır, mağ­mın obrazının yaradılması məqsədi daşıyır. “Yemək almaq” sözünün “yemək tapmaq” sözü ilə əvəzlənməsi isə ayrıca məzmuna malikdir.

***

Qeyd etdiyimiz kimi, S.Sarkisyanın Xo­calı soyqırımında iştirakı sübuta yetirilmiş faktdır. Əsl adı Serjik olan bu şəxs məlum faktı Qafqaz, Rusiya və Qara dəniz bölgə­si üzrə ixtisaslaşan jurnalist Tomas de Vala 2000-ci il dekabrın 15-də verdiyi müsahibə zamanı ilk dəfə etiraf edib. Həmin dövrdə Ermənistanın müdafiə naziri olan S.Sarkis­yanın müsahibəsi Tomas de Valın müəllifi olduğu “Qara Bağ: Ermənistan və Azərbay­can sülh və müharibə arasında” adlı kitabın 172-ci səhifəsində öz əksini tapıb. S.Sarkis­yan müsahibə zamanı deyib: “Xocalıya qə­dər azərbaycanlılar bizimlə sadəcə, zarafat etdiklərini düşünürdülər. Onlar elə bilirdilər ki, ermənilər dinc əhaliyə əl qaldıra bilməyən insanlardır. Bütün bu düşüncələri dəyişmək lazım idi. Belə də oldu. Biz bu streotipi sın­dıra bildik”.

İndi insanlıq əleyhinə cinayət olan soyqı­rımının iştirakçısının, əli azərbaycanlı uşaq­ların qanına batan qatilin iki erməni uşağın dünyasını dəyişməsinə görə açıq məktub yazması riyakarlığın son həddi kimi qiymət­ləndirilə bilər.

S.Sarkisyanın hansı xislətə malik olduğu­nu Prezident İlham Əliyev 2021-ci il oktyab­rın 4-də Tərtər rayonunun Suqovuşan qəsə­bəsində Azərbaycan Bayrağını ucaltdıqdan sonra etdiyi çıxışı zamanı böyük məharətlə ölkə və dünya ictimaiyyətinə göstərmişdi: “Bu fərarilərin içində Ermənistanın keçmiş prezidenti Serjik Sarkisyan da var idi. Bi­rinci fərari elə odur. Çünki o, müharibə za­manı Xankəndiyə soxulmuşdu, guya, orada hansısa işlər görəcək. Amma görəndə ki, Azərbaycan Ordusu artıq gəlir və onun qu­lağından tutub Bakıya gətirə bilər, qorxaqca­sına oradan fərari kimi qaçmışdır. Mən ona Serjik Sarkisyan ona görə demirəm ki, onu alçaltmaq istəyirəm, ona görə ki, bu, onun əsl adı və soyadıdır. Bizim arxivlərimizdə bu məlumatlar var. Onun “metirka”sında, yəni, doğum haqqında şəhadətnaməsində, onun komsomol biletində Sarkisyan Serjik yazı­lıbdır. Sonra bunu edib Sarkisyan Serj. Guya “Serj”, necə deyərlər, məqbul bir addır.

Bu adam ömrü boyu oğru, cinayətkar, saxtakar, xain, satqın, fərari kimi tanınıb. Serjikin oğurluğu haqqında Ermənistanda bilməyən yoxdur. Bu gün onunla əlbir olan “müharibə qəhrəmanları” artıq ya həbsdədir, ya cəhənnəmdə. “Tuşonka” satan və artıq cəhənnəmdə yanan, Serjikin sağ əli olan “ge­neral” Ermənistan ordusunun və Serjikin əsl simasını göstərir. Müharibə zamanı “tuşon­ka” satan general hansı sözlərə layiqdir? Serjikin sağ əli olan, müharibə dövründə mü­dafiə naziri vəzifəsində çalışan hərbi cinayət­kar bu yaxınlarda Ermənistanda həbs edildi, oğurluğa görə. Nasaz silahlar alırdı, pullarını da qoyurdu cibinə. Bu haqda bizdə kifayət qədər məlumat var. Həm müharibədən əv­vəl, həm müharibə zamanı hansı əməllərdən çıxırdılar. Ayaqları altında torpaq yanırdı, Azərbaycan Ordusu hər gün irəli gedirdi, Er­mənistan müdafiə naziri kontraktlar imzala­yıb, nasaz silahlar aldırıb, qiymət fərqini də cibinə qoyurdu. Onlar Serjikin yetirmələridir, onun kimi oğrulardır”.

Cənab İlham Əliyevin Serjik Sarkisyan haqqında səsləndirdiyi bu fikirlərdən sonra çörəyini yediyi Azərbaycan xalqına xəyanət edən bu şəxs haqqında nə isə demək artıq olardı. Yalnız onu demək istərdik ki, onun bütün təşəbbüsləri kimi bu cəhdi də uğursuz­luğa məhkumdur.

İlyas HÜSEYNOV,
politoloq

– Serjik Sarkisyanın bu məktubu onun gücsüzlüyündən, heç bir təsir im­kanının olmamasından xəbər verir. Belə bir təəssürat formalaşdırmağa çalışır ki, hələ də siyasi gündəmdədir və cari pro­seslərlə bağlı fikir yürüdə bilər. Onun Qarabağ iqtisadi rayonundakı proses­ləri yenidən “blokada” – Azərbaycanın sıxışdırması kimi təqdim etməsi artıq, həqiqətən də, ikrah doğurur. Bununla yanaşı, uydurmalarla diqqət çəkməyə çalışır, uydurmaları geniş təbliğ edirlər. Guya “blokada” nəticəsində iki azyaşlı həyatını itirib. Halbuki bu, belə olma­yıb. Bu barədə bir müddət öncə açıqla­ma verilib. Onlar avtomobildəki yüksək temperatur nəticəsində yuxuda olarkən, yəni valideyn səhlənkarlığı nəticəsində vəfat ediblər. Bu cür cılız hekayələri uydurmaqla göz yaşları, mənəvi-psixo­loji sarsıntı yaratmağa çalışırlar. Amma siyasət bu cür yanaşmalardan uzaqdır. Real siyasət tamamilə başqa proseslə­ri və hadisələri diktə edir. Ona görə də düşünürəm ki, Serjik Sarkisyanın mək­tubunu ciddi saymaq olmaz. Onun özü kimi, məktubu da mənasız və saxtadır.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”