kimi, BMT Təhlükəsiz­lik Şurasında Qoşulmama Hərəkatına bir daimi yer verilməlidir. Zənnimizcə, Qoşulmama Hərəkatına, İslam Əmək­daşlıq Təşkilatına və Afrika İttifaqına sədrlik edən ölkələr BMT Təhlükəsiz­lik Şurasında veto hüququ ilə rotasiya əsasında yer almalıdırlar.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Qoşulmama Hərəkatının Əlaqələndirmə Bürosunun “Qoşulmama Hərəkatı: meydana çıxan çağırışlarla mübarizədə birgə və qətiyyətli” mövzusunda nazirlər görüşündəki çıxışından

Bakı, 5 iyul 2023-cü il. 

Dövlət başçımızın istənilən çıxış, nitq və ya müsahibəsində mütləq maraqlı məqamlar, insanların eşitmək istədiyi fikirlər, yeni faktlar olur. Hətta, cənab Prezidentin bəzi çıxışlarındakı hansısa ifadələr sonradan kəlama çevrilir, xalq tərəfindən dəfələrlə təkrarlanır, dillər əzbəri olur. Cənab Prezidentin Qoşulmama Hərəkatının son tədbirindəki çıxışı da bir çox məqamlarla yaddaşlarda uzun müddət qalacaq. Belə faktlar çox olsa da, mən Avropa ölkələri haqqında səsləndirilən fikirlərdən birini daha tez yadda saxladım. 

Söhbət ondan gedir ki, Prezident İlham Əliyevin həmin tədbirdəki çıxı­şında mən “köhnə qitə”nin iki tanın­mış ölkəsinin timsalında fərqli Avropa gördüm. Biri kral üsul-idarəsini hələ də qoruyub saxlamış Niderland, digəri isə Avropaya “respublika” və “demokratiya” sözlərini gətirmiş Fransa idi. Niderland tarixdəki günahlarının bir çoxunun silin­məsi üçün müəyyən addımlar atsa da, Fransa hələ də “günah ümmanında” çapalamaqdadır.

Çoxlarının bilmədiyi fakt olduğu­na görə, bu arqument böyük maraqla qarşılanıb. Cənab Prezident dedi: “Bir neçə gün əvvəl Niderland Kralı ölkəsinin müstəmləkə keçmişinə və qul ticarəti ilə məşğul olduğuna görə rəsmən üzr istəyib. Biz onun fransız həmkarını da həmin hərəkəti etməyə çağırırıq. Heç vaxt olmamaqdansa, gec olması yax­şıdır. Əcdadları müstəmləkə siyasətinə məruz qalmış, qul kimi istifadə olunmuş, öldürülmüş, işgəncələr verilmiş və alçal­dılmış insanlardan milyonlarla insanın qarşısında üzr istənilməsi yalnız Fran­sanın tarixi günahının etirafı olmayacaq, həm də Fransanın əlcəzairli yeniyetmə­nin vəhşicəsinə öldürülməsindən sonra qarşılaşdığı dərin siyasi, sosial və hu­manitar böhranın nəticələrinin aradan qaldırılmasına kömək edəcək”.

Dövlət başçımız təşəbbüs irəli sürür ki, Fransa öz müstəmləkə keçmişinə, qanlı müstəmləkə cinayətlərinə və törət­diyi soyqırımlarına görə Qoşulmama Hərəkatına üzv olan Afrika, Cənub-Şərqi Asiya ölkələrindən və digər dövlətlərdən üzr istəməlidir. Rəsmi Paris isə hələ də ermənidən çox ermənilik edərək Azər­baycan ərazilərinin 20 faizini otuz il vi­ranəyə çevirmiş ermənilərə mələk donu geyindirməkdədir. 

Makron Fransası (onun hakimiyyətə gəlməsinədək heç bir dövlət başçısı Fransanı bu qədər problemlə üzləş­dirməmişdi – İ.M.) bir tərəfdən həmin ölkənin tarixi sakinlərindən olan Korsi­ka xalqının dilinə qadağa qoyur və etnik azlıqlar konsepsiyasını qəbul etmir, di­gər tərəfdən isə özünü Azərbaycandakı erməni milli azlığının müdafiəçisi kimi göstərməyə çalışır. Dövlət başçımızın fikrincə, bu, riyakarlıq və ikili standartlar­dan başqa bir şey deyil.

Xatırladaq ki, Azərbaycanın Qoşul­mama Hərəkatına sədrliyi müddətində hərəkatın institusional inkişafı, xüsusən də müvafiq olaraq 2021-ci və 2022-ci illərdə Qoşulmama Hərəkatı Parlament Şəbəkəsinin və Qoşulmama Hərəkatı Gənclər Təşkilatının yaradılması ölkə­mizin sədrliyinin növbəti nailiyyətidir. Odur ki, dövlət başçımız daha bir təşəb­büsdən də söz açaraq dedi ki, biz ha­zırda Qoşulmama Hərəkatının qadınlar platformasının yaradılması üzərində işləyirik. İnstitusional davamlılığa doğru atılan bu addımlarla biz növbəti sədrlərə mütləq uğurlu bir miras qoyacağıq.

Bu tədbirdə bizi daha çox maraq­landıran məqamlardan biri də müasir dünyanı daha çox narahat edən yeni müstəmləkəçilik meyillərinin artması barədə deyilənlər idi. Azərbaycan Prezi­denti beynəlxalq aləmdə neokolonializm kimi adlandırılan bu mənfi tendensiyaya da öz münasibətini bildirir. Dövlət baş­çısı xatırladır ki, dekolonizasiya prose­si nəticəsində yaranmış Qoşulmama Hərəkatı keçmişin bu utancverici mira­sına qarşı qətiyyətlə mübarizə aparmalı və onun tamamilə aradan qaldırılmasına öz töhfəsini verməlidir.

Çox təəssüf ki, həmin mənfi ten­densiyanı “yaşadan” ölkələrdən biri də məhz Fransadır. Məlum faktdır ki, Fran­sanın Avropadan kənarda idarə etdiyi ərazilər fransız müstəmləkə imperiya­sının iyrənc qalıqlarıdır. QH sədri yada salır ki, Fransa Qəmər adalarının Mayot adası üzərində suverenliyinə, həmçinin Yeni Kaledoniya xalqının, o cümlədən özünün digər dənizaşırı icma və əra­zilərində yaşayan xalqların hüquqlarına hörmət etməlidir.

Dövlət başçımızın başqa bir təşəb­büsü, daha doğrusu, tələbi ondan ibarətdir ki, hələ də Paris muzeyində saxlanılan əlcəzairli azadlıq döyüşçülə­rinin kəllə sümükləri (bu, utancverici və iyrənc hərəkətdir – İ.M.) və həmin qəhrəmanların digər qalıqları Əlcəza­irə təhvil verilməlidir. Yəqin ki, diqqətli oxucularımız bu məqamda Ermənistan rəhbərliyinin Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı “itkin düşmüş” dörd minə yaxın soydaşımızın qalıqlarının Azərbaycana vermədiyini xatırladı və Parislə İrəvan arasındakı oxşarlıqların fərqinə vardı. 

Yeri gəlmişkən, Qarabağ münaqişə­sinin, xüsusən, Ermənistanın işğalı­nın bir mənfi fəsadı itkin düşənlərimiz haqqılnda məlumatların gizlədilməsi­dirsə, digər fəsadı da işğal edilmiş əra­zilərimizin hər addımında basdırılmış minalardır. Dövlət başçımız xatırladır ki, Azərbaycan hazırda dünyada mi­nalarla ən çox çirkləndirilmiş on ölkə sırasındadır: “2020-ci ilin noyabrında Vətən müharibəsi başa çatdıqdan son­ra mina partlayışı nəticəsində təxminən 300 azərbaycanlı həlak olub və ya ağır yaralanıb. İşğaldan azad edilmiş əra­zilərdə baş verən hər bir mina partlayışı Ermənistanın törətdiyi hərbi cinayətlərin uzun siyahısının davamıdır. Mina prob­lemi Ermənistan tərəfindən Azərbaycan xalqının fundamental insan hüquqlarının pozulmasıdır”. 

Nəhayət, dövlət başçımızın bütün dünyanın eşidəcəyi tərzdə səsləndirdiyi başqa bir tələb hələ də ərazilərimizdə mövcud olan Ermənistan hərbi birləş­mələrinin buradan birdəfəlik və tamamilə çıxarılmasıdır: “Ermənistanın Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanı­mağa məcbur olmasına baxmayaraq, Rusiya sülhməramlılarının müvəqqəti yerləşdirildiyi Azərbaycan ərazilərində hələ də Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqları mövcuddur. Əgər Ermənistan həqiqətən də regionda çoxdan gözlə­nilən sülhdə maraqlıdırsa, onda onun silahlı qüvvələri Azərbaycanın Qarabağ bölgəsindən tamamilə çıxmalıdır. Böl­gədəki erməni hərbi və yarımhərbi ele­mentləri tərk-silah edilməlidir!” 

Zənnimizcə, bu tələbin beynəlxalq aləmə eşitdirilməsi həmin tədbirin xüsu­si əhəmiyyətlərindən biridir. 

İttifaq MİRZƏBƏYLİ, “Xalq qəzeti”