Şimali Makedoniya Respublikasının xarici işlər naziri, ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri Buyar Osmani Azərbaycana səfər edib. Dünən o, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən qəbul edilib. Rotasiya qaydasına uyğun olaraq, ATƏT-ə üzv dövlətlər bir il müddətinə təşkilata sədrlik edirlər. Şimali Makedoniya 2023-cü il yanvarın 1-dən ATƏT-in sədridir. Şimali Makedoniyanın Xarici işlər naziri Buyar Osmani ATƏT-in sədri kimi fəaliyyətə başlaması ilə bağlı ilin əvvəlində deyib: “2023-cü ildə ATƏT-ə sədrlik böyük məsuliyyət və şərəfdir. Məqsədimiz insanların maraqlarına və ehtiyaclarına uyğun olaraq Helsinki Yekun Aktının prinsiplərinə diqqət yetirməkdir”. Osmani qeyd edib ki, ölkə sədrliyi dövründə ehtiyacı olanlara yardım göstərmək niyyətindədir. “Biz ATƏT-i böhranların həllində və sülhün təşviqində daimi yardımçı kimi görürük”, – deyə nazir vurğulayıb.

Qeyd edək ki, Şimali Makedoni­ya və Azərbaycan arasında bir sıra oxşar cəhətlər var. Bu ölkələrdən biri Yuqoslaviya Sosialist Federativ Res­publikasının, digəri isə SSRİ-nin dağıl­ması nəticəsində müstəqillik əldə edib. Müstəqillikdən sonra Azərbaycan Er­mənistanın təcavüzü ilə üzləşib, Şimali Makedoniya isə Yunanıstanın davam­lı təzyiq və təhdidlərinə məruz qalıb. Yunanıstanda Makedoniya adlı tarixi ərazi mövcuddur. Buna görə də rəsmi Afina Şimali Makedoniyanın ona ərazi iddiası irəli sürə biləcəyindən ehtiyatla­nır. Yunanıstanın təkidi ilə 1993-2019-cu illərdə BMT-də ölkənin adı “Keçmiş Yuqoslaviya Respublikası Makedoni­ya” kimi işlədilib. 2004-cü ilin noyab­rında ABŞ ölkəni konstitusiyada əksini tapmış formada – Makedoniya Res­publikası adı ilə rəsmən tanıyıb. 2011-ci ilin aprelində Makedoniya Haaqada­kı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində iddia qaldırıb, Yunanıstanı onun Avro­pa İttifaqı və NATO-ya daxil olmasına maneələr yaratmaqda ittiham edib. 5 dekabr 2011-ci ildə Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi qərara alıb ki, Yunanısta­nın Makedoniya Respublikasının Aİ, NATO və digər beynəlxalq təşkilatlara üzvlüyünə mane olmaq hüququ yox­dur.

2018-ci ilin iyununda Yunanıstan və Makedoniya Respublikası hökumətləri uzun mübahisədən sonra ölkənin adı ilə bağlı konsensusa gəliblər. Nəticədə ölkənin adı Şimali Makedoniya Res­publikası adlandırılıb. 2019-cu ilin fev­ralında BMT ölkənin rəsmi olaraq qə­bul edilmiş adını “Keçmiş Yuqoslaviya Respublikası Makedoniya”dan “Şimali Makedoniya Respublikası”na dəyişib.

***

ATƏT-ə sədrlik edən hər bir ölkə kimi Şimali Makedoniyanın da prio­ritetləri var. Rəsmi Skopye sədrliyi çərçivəsində “Hər şey insanlar üçün” konsepsiyasını əsas götürüb. O, səd­rlik prosesində də bu əsasda insanla­ra yönəlik siyasətin həyata keçirilməsi istiqamətində çalışır. Buyar Osmaninin Azərbaycan Prezidenti tərəfindən qə­bulu zamanı dediyi kimi, hazırda ölkəsi ATƏT-in gündəliyində duran məsələlə­rin həllinə öz töhfəsini verməyə çalışır. Bu baxımdan Şimali Makedoniyanın daxili siyasətdə “Hamı üçün vahid cə­miyyət” konsepsiyasından çıxış etdi­yini bildirib, ölkə daxilində və region­da postmünaqişə şəraitində barışığın təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən layihələr barədə məlumat ve­rib. Bu xüsusda ölkəsinin əldə etdiyi təcrübənin Cənubi Qafqaz regionu ilə də bölüşməyə hazır olduğunu diqqətə çatdırıb. Buyar Osmani ATƏT-in Azər­baycanda humanitar minatəmizləmə, yaşıl liman və digər praktiki layihələrə töhfə verə biləcəyini də qeyd edib.

Beləliklə, Şimali Makedoniya ilə Azərbaycan arasında mövcud olan ikitərəfli əlaqələr çoxtərəfli formatda – ATƏT müstəvisində də uğurla davam edir. Bu əlaqələrin inkişafının təkcə iki ölkənin xalqlarının deyil, bütövlükdə region dövlətlərinin və xalqlarının mə­nafeyinə xidmət etdiyi göz önündədir.

İlyas HÜSEYNOV,
politoloq

ATƏT-in fəaliyyətdə olan səd­ri, Şimali Makedoniyanın Xarici işlər naziri Azərbaycan Prezidenti və xarici işlər naziri tərəfindən qə­bul olunub. Regiondakı yeni ge­osiyasi reallıqlar, Azərbaycanın Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda həyata keçirdiyi yenidənqurma və quruculuq işləri barədə qona­ğa ətraflı məlumat verilib. Nəzərə almaq lazımdır ki, ötən gün Er­mənistan tərəfi Gorus rayonu­nun Dığ kəndi istiqamətindən Azərbaycanın Laçın rayonunda­kı üzbəüz mövqelərini intensiv atəşə tutub. Nəticədə 3 hərbi qulluqçumuz şəhid olub. Bütün bu hərbi-siyasi təxribatları və on­ların arxasında dayanan səbəb­ləri araşdırmağa böyük ehtiyac var. Çünki Ermənistan regionda təhlükəsizliyə, sülh və sabitliyə ciddi təhdiddir. İrəvan destruktiv fəaliyyəti, pozucu addımları ilə bu gün regionun sülh və sabitliyinə böyük zərbə vurur. Eyni zaman­da, Ermənistan danışıqlar prose­sindən də yayınır, üzərinə götür­düyü öhdəlikləri yerinə yetirmir. Davamlı olaraq məhz elə ATƏT kontekstində Azərbaycana qarşı müxtəlif həmlələr müşahidə edi­rik. Ona görə də hazırkı durumda məhz ATƏT-in rəhbərliyinə Azər­baycanın mövqeyinin bildirilməsi mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi.

Digər tərəfdən, ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində Azərbaycanın mövqeyi hamıya bəllidir. Bu danı­şıqlar formatı indi aktual deyil və öz effektivsizliyi ilə siyasi gündə­likdən çıxıb. Hazırda yeni müstə­vi, yeni danışıqlar formatı for­malaşıb. Bu, danışıqlar əsasən Rusiya, Avropa İttifaqı və ABŞ tərəfindən həyata keçirilir. Lakin istənilən halda Avropa məkanın­da təhlükəsizlik problemlərinin və aspektinin öyrənilməsi baxımın­dan ATƏT-in də öz yanaşması müşahidə oluna bilər.

Azərbaycan sülh quruculuğu istiqamətində mövqeyini Şimali Makedoniya nazirinin diqqətinə çatdırıb. Düşünürəm ki, məhz er­məni təbliğat maşınının qarşısının alınması, Azərbaycan həqiqətlə­rinin bildirilməsi baxımından bu cür görüşlər bizim xeyrimizədir. Azərbaycan əlinə düşən hər plat­formadan, hər fürsətdən mövqe­yinin gücləndirilməsi üçün istifa­də edir və düşünürəm ki, cənab Prezidentin diplomatiyası nəinki regionun, eləcə də böyük bir coğ­rafiyanın təhlükəsizliyinin qorun­masına yönəlib.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”