Bu il fevralın 24-də Qarabağda Rusiya sülhməramlı kontingenti komandanlığının təşkilatçılığı ilə Qarabağın erməni icması ilə Azərbaycan nümayəndələri arasında görüş baş tutub. Fevralın 28-də isə hər iki tərəfi təmsil edən nümayəndələr ikinci dəfə görüşüblər.

Rusiya sülhməramlılarının iştirakı ilə keçirilmiş görüş çərçivəsində Azər­baycan mütəxəssislərinin Qarabağdakı məlum qızıl və mis-molibden yataqla­rında monitorinq aparması, Laçın yolu ilə avtomobillərin maneəsiz hərəkətinin bərpası, eləcə də elektrik enerjisi və və qaz ilə təminat məsələləri müzakirə edilib. Eyni zamanda, regionda gərginli­yin azaldılması və dinc həyatın bərpası­na yönələn gələcək əməkdaşlıq barədə razılıq əldə olunub.

Bundan əlavə, Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Ramin Məmmədov Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində ya­şayan erməni sakinlərlə təmaslar üzrə məsul şəxs qismində müəyyən edilib. Onun iştirakı ilə bir neçə gün əvvəl keçi­rilmiş görüş isə istər Azərbaycan, istər­sə də Ermənistan cəmiyyətində geniş əks-səda doğurub. Bu kimi məsələlər və təmasların perspektiv xüsusiyyətləri barədə politoloqların fikirlərini öyrəndik.

Yeganə HACIYEVA, 

politoloq

Qeyd etməliyik ki, Azərbaycan Konstitusiyasının verdiyi hüquq və sə­lahiyyətlər ölkədə yaşayan bütün etnik qruplara aiddir. Biz bir dövlət, xalq ola­raq, həmişə bu konsepsiyadan çıxış etmişik. Amma 30 il ərzində Azərbay­can əraziləri işğal olunduğundan Qa­rabağda yaşayan etnik ermənilərlə əlaqə kəsilmişdi. Bununla da, bu illər­də Azərbaycan vətəndaşı olan ermə­nilərin yaxşı yaşayışını, sosial müdafiə imkanlarını təmin etmək mümkün ol­mamışdı. Dələduz, kriminal element­lərin azərbaycanlılarla yanaşı, erməni vətəndaşların da hüquqlarını pozması ilə bağlı çoxlu faktlar var... 

44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Qarabağda Azərbaycan Kons­titusiyasının tələb etdiyi bütün səla­hiyyətlərin həyata keçirilməsi çərçivə­sində həm də Qarabağ ermənilərinin reinteqrasiyası ilə bağlı addımlar atılır. Bu istiqamətdə Azərbaycan Prezidenti çoxlu mesajlar verir. Bu mövzudan öz xeyrinə, Azərbaycana qarşı istifadə et­mək istəyən dairələr olub. Belələri Ru­siyada da, ABŞ-da da, Avropada da olub. Amma Azərbaycan öz vətəndaş­ları ilə birbaşa təmasda olmaq istədi­yini həmişə bəyan edib. İndi məhz bu prosesi görürük. 

Azərbaycan vətəndaşları olan etnik ermənilərlə təmaslar çoxdan başlayıb. 2022-ci ilin avqust ayından Vardanyan və digərləri bu prosesin qarşısını almağa çalışıb. Amma gö­ründüyü kimi, Azərbaycan buna im­kan vermədi. Azərbaycan Prezidenti Münxendə faktiki olaraq Vardanyanın və onun kimilərin prosesdən uzaqlaş­dırılmasına nail oldu.

Eyni zamanda, regionda təbii sər­vətlərimizin talanması faktı da orta­dadır. Hazırda regionda bu iki proses paralel gedir: biz həm resurslarımızın talanmasının qarşısını alırıq, paralel olaraq reinteqrasiyaya start vermişik. Bu proseslər davam edəcək və Qara­bağda Azərbaycan Konstitusiyasının tələbləri yerinə yetiriləcək.

Tural İSMAYILOV,

politoloq

Azərbaycan dəfələrlə bəyan edib ki, Qarabağda yaşayan vətəndaşları­mızla istənilən danışıqları aparmağa hazırıq. Çünki biz terrorçularla və et­nik terror törədən quldurlarla ünsiyyət qurmuruq və onları leqal tərəf kimi ta­nımırıq. Amma Qarabağda yaşayan ermənilər Azərbaycan vətəndaşları olmalıdırlar və onlara qarşı uzun illər müxtəlif basqılar həyata keçirilib. Se­paratçılar və onların havadarları Qa­rabağda yaşayan ermənilərdən Azər­baycana qarşı siyasi alət kimi istifadə etməyə çalışıblar. 

Bu baxımdan Azərbaycanın er­mənilərlə danışıqları labüd idi. Çünki nəzərə almaq lazımdır ki, məlum 10 noyabr üçtərəfli Bəyanatının üstün­dən xeyli vaxt keçib və Ermənistanın təxribatları üzündən gerçəkləşməyən Soçi və Praqa bəyanatları var. Belə olan təqdirdə və həmçinin, gələn il Rusiya sülhməramlılarının fəaliyyət müddətinin başa çatmalı olduğu bir kontekstdə Azərbaycan Qarabağ erməniləri ilə hansısa bir formada danışıqlar aparmalı və onların Azər­baycan dövlətinə, Azərbaycan cəmiy­yətinə inteqrasiyası üçün bu dialoq labüddür. 

Bu baxımdan, Rusiya sülhməram­lılarının müşayiəti ilə belə görüşlərin keçirilməsi mühüm əhəmiyyətə ma­likdir. 

Eyni zamanda, Ramin Məmmə­dov gənc, kifayəyt qədər perspektivli deputatlardan biridir, ictimai-siyasi proseslərdə də həmişə ön sıralarda yer alır. O, beynəlxalq münasibətlər sahəsində də böyük təcrübəyə malik­dir. Ona görə də bu təyinatın, eləcə də ermənilərlə danışıqların uğurla da­vam edəcəyini düşünürəm. 

Bütün hallarda, vaxt daralır və Qarabağ ermənilərinin Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiyası, sepa­ratçı ünsürlərin prosesdən tamamilə kənarlaşdırılması üçün belə danışıq­ların mütəmadi aparılması vacibdir.