Qoşulmama Hərəkatının təməl sənədlərində əks olunduğu kimi, biz Fransa hökumətini Yeni Kaledoniya xalqının və Fran­sanın dənizaşırı icma və ərazilərindəki digər xalqların hüquq­larına hörmət etməyə çağırırıq. Fransanın Avropadan kənarda idarə etdiyi ərazilər fransız müstəmləkə imperiyasının iyrənc qalıqlarıdır. Biz, həmçinin Fransanı Afrika, Cənub-Şərqi Asiya və digər ərazilərdə Qoşulmama Hərəkatının üzvü olan ölkələrə qarşı müstəmləkə keçmişinə, qanlı müstəmləkə cinayətlərinə, eləcə də soyqırımı aktlarına görə üzr istəməyə və məsuliyyətini etiraf etməyə çağırırıq.

Azərbaycan Prezidenti, Qoşulmama Hərəkatının sədri İlham Əliyevin Qoşulmama Hərəkatının COVID-19 -a qarşı mübarizə üzrə Təmas Qrupunun Zirvə görüşündəki çıxışından 

Bakı, 2 mart 2023-cü il

Dövlət başçımızın bu tədbirdə­ki çıxışına qulaq asan professor Ağaverdi Paşayev redaksiyamıza zəng edərək belə bir sual verdi: “İşğalçı Ermənistanla Azərbaycan arasındakı, artıq tarixin arxivinə göndərilmiş münaqişənin həll edilməsi üçün yaradılan Minsk qrupuna XXI əsrdə müstəmləkəçi­lik siyasətini davam etdirən ölkə­nin həmsədrlik etməsindən hansı ədaləti gözləmək olardı?”

Əlbəttə, o fəaliyyətdə heç bir obyek­tivlik ola bilməzdi və olmadı. Üstəlik, 44 günlük İkinci Qarabağ müharibəsi döv­ründə rəsmi Paris, sözün həqiqi məna­sında, işğalçını dəstəklədi, beynəlxalq hüququn təməl prinsiplərini ayaq altına atdı, Azərbaycana və Türk dünyasına düşmən münasibətini gizlətmədi. 

Beynəlxalq ictimaiyyət son zamanlar yeni QH görür

Dövlət başçımızın istənilən çıxış, nitq və ya müsahibəsində oxucuları maraq­landıran məqamlar həmişə olub. Ancaq bu çıxış tamamilə yeni tezislər əsasında qurulmurdu. Əvvəla ona görə ki, Azər­baycanın sədrliyi Qoşulmama Hərəka­tını, sözün həqiqi mənasında, əvvəlki illərdəki fəaliyyət prinsiplərindən xeyli uzaqlaşdırmışdır. İndi artıq beynəlxalq ictimaiyyət BMT-nin xüsusi sessiyasının çağırılması təşəbbüsü ilə çıxış edən, öz katibliyi, parlament və gənclər şəbəkəsi olan, beynəlxalq təşkilat statusuna iddialı Qoşulmama Hərəkatı ilə üz-üzədir. 

İkincisi, dövlət başçımızın çıxışındakı müxtəlif məqamlar, o cümlədən, “pey­vənd millətçiliyi”nin aradan qaldırılması təklifi müstəsna beynəlxalq əhəmiyyət kəsb edir. Cənab İlham Əliyev artıq dün­ya ictimaiyyətini çox narahat edən, ol­duqca mühüm məsələləri gündəliyə gə­tirir. Dövlət başçımız xatırladır ki, son bir neçə onillikdə mövcud olan beynəlxalq təhlükəsizlik arxitekturası hazırda kök­lü dəyişikliklərlə üzləşir, beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin aşınma­sı beynəlxalq düzəni daha da təhdid edir.

XXI əsrdə ölkələrin suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün pozulması, dövlətlə­rin daxili işlərinə müdaxilə halları mütə­madi müşahidə olunmaqdadır. Aparıcı beynəlxalq təşkilatların qərarları isə ya icra olunmur, ya da selektiv yanaşma və ikili standartlar tətbiq edilir. Ölkəmizin li­deri bunlara xüsusi nəzər salır. 

XXI əsrdə müstəmləkəçilik rüsvayçılıqdır 

QH sədrinin qətiyyətli qənaəti belə­dir ki, bəzi dövlətlər, o cümlədən, Fransa köhnə əməllərinə, yəni müstəmləkəçilik siyasətinə, əli altında saxladığı ölkələrdə törətdiyi cinayətlərinə görə üzr istəmə­li, yeni müstəmləkəçilik siyasətindən əl çəkməlidir. Prezident narahatlıq ifadə edir ki, son zamanlar yeni dünya düzəni formalaşması zamanı Şərq – Qərb qarşı­durmasının şahidinə çevrilirik. Ona görə həmin proseslərin qarşısının alınması üçün Qoşulmama Hərəkatı BMT-dən sonra ikinci ən böyük beynəlxalq təsisat kimi, dünya arenasında daha nəzərəçar­pan və səmərəli rol oynamalı, yeni dünya düzəninin yenidən formalaşmasında fəal iştirak etməlidir. 

Prezident təəssüf hissi ilə bildirir ki, dünya bu gün neokolonializm meylinin artdığını müşahidə edir. Tarixi müstəm­ləkəsizləşdirmə prosesi nəticəsində ya­ranmış Qoşulmama Hərəkatı isə bəşə­riyyətin bu rüsvayçı səhifəsinin tamamilə aradan qaldırılması istiqamətində səylə­rini birləşdirməlidir.

120 dövlətin adından çıxış edən Azərbaycan Prezidenti xatırladır ki, Qo­şulmama Hərəkatı Qəmər Adaları İttifaqı­nın Fransanın müstəmləkə hakimiyyəti altında qalmaqda davam edən Mayot adası üzərində şəksiz suverenliyini hə­mişə güclü dəstəkləmişdir: “Qoşulmama Hərəkatının təməl sənədlərində əks olun­duğu kimi, biz Fransa hökumətini Yeni Kaledoniya xalqının və Fransanın dəni­zaşırı icma və ərazilərindəki digər xalqla­rın hüquqlarına hörmət etməyə çağırırıq. Fransanın Avropadan kənarda idarə et­diyi ərazilər fransız müstəmləkə imperi­yasının iyrənc qalıqlarıdır. Biz, həmçinin Fransanı Afrika, Cənub – Şərqi Asiya və digər ərazilərdə Qoşulmama Hərəkatı­nın üzvü olan ölkələrə qarşı müstəmləkə keçmişinə, qanlı müstəmləkə cinayətlə­rinə, eləcə də soyqırımı aktlarına görə üzr istəməyə və məsuliyyətini etiraf et­məyə çağırırıq.” 

BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası zamanın tələblərinə cavab vermir

Ötən yazılarımızda da qeyd etmişdik ki, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ər­doğan və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev BMT Təhlükəsizlik Şurasının həm strukturunda, həm də qəbul edilmiş qərar və ya qətnamələrinin icra mexanizmində islahatlar aparılmasını israrla tələb edir­lər. Dövlət başçımız dünənki şıxışında da həmin məsələni yenidən qabardaraq dedi ki, BMT Təhlükəsizlik Şurası keçmi­şi xatırladır və indiki reallığı əks etdirmir. Təhlükəsizlik Şurasının tərkibi genişlən­dirilməlidir ki, orada daha çox ölkə təm­sil olunsun və coğrafi baxımdan daha ədalətli olsun.

Cənab İlham Əliyev bu ədalət üçün kifayət qədər yetkin əsasa malik təşəb­büs irəli sürməklə Qoşulmama Hərəka­tının nüfuzunu vurğulayır. Dövlətimizin başçısı bəyan edir ki, Təhlükəsizlik Şura­sının tərkibində bir daimi yer Qoşulmama Hərəkatına verilməlidir, quruma sədrlik edən ölkə növbəli şəkildə bu yerə sahib olmalıdır: “Mən Qoşulmama Hərəkatına üzv ölkələri bu məsələ ilə bağlı məs­ləhətləşmələrə başlamağa və öz fikirlə­rini BMT-nin müvafiq komitəsinə təqdim etməyə çağırıram. Biz Təhlükəsizlik Şu­rasında Afrikaya da daimi yerlərin veril­məsi fikrini dəstəkləyirik”. 

Bəşəri dəyərlərə ehtiram nümunəsi 

Dövlət başçımızın digər təklifləri də tədbir iştirakçıları tərəfindən razılıq və məmnunluqla qarşılandı. Məsələn, QH sədri olan Azərbaycan lideri təklif edir ki, yeni hədəflərə çatmaqda geriləmənin qarşısını almaq və 2030-cu il gündəliyinin icrasına vaxtında nail olmaq üçün qlobal səylər gücləndirilməlidir. Başqa bir təklif isə tam siyasi məzmunludur: “Biz suve­renliyə, milli sahibliyə, bərabərliyə və qarşılıqlı mənafeyə hörmət prinsiplərini rəhbər tutan Cənub–Cənub əməkdaşlığı­nı daha da gücləndirməliyik. Həmin gün­dəlik Cənub ölkələrinin özləri tərəfindən öz milli ehtiyac və prioritetlərinə uyğun olaraq təşkil edilib. Bu, kənardan məcbu­ri qaydada qoyulmuş bir gündəlik deyil”.

Dövlət başçımızın iqlim dəyişikliyini, kiçik ada ölkələrinin həmin dəyişikliyin tə­sirlərinə daha həssas olduqları üçün Yer üzündən silinmək təhlükəsi ilə üzləşmə­sindən yaranan narahatlığı ifadə etməsi və bir sıra digər məqamları dilə gətirməsi növbəti dəfə sübut etdi ki, Qoşulmama Hərəkatı, sözün həqiqi mənasında, bəşə­ri proseslərdə iştirak edir və edəcək. 

İttifaq MİRZƏBƏYLİ, “Xalq qəzeti”