Amerika Birləşmiş Ştatları super gücdür. Məsafənin heç bir fərqi yoxdur… Müstəqilliyin lap ilk illərindən bəri Amerika Birləşmiş Ştatları həmişə Azərbaycanı dəstəkləmişdir. Sizə deyə bilərəm ki, bu gün bizim ikitərəfli əməkdaşlığı­mız bəlkə də, ən yüksək səviyyədədir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ABŞ-ın “Fox News” televiziya kanalına müsahibəsindən

25 oktyabr 2020-ci il

İndi Cənubi Qafqazda davamlı sülhə nail olmaq üçün mühüm imkana bəslənən ümid zamanıdır. Ame­rika Birləşmiş Ştatları bütün Qafqaz və Trans-Xəzər re­gionunun çiçəklənməsinə imkan verəcək Azərbaycan ilə Ermənistan arasında diplomatik təmasların inten­sivləşdirilməsinə və Azərbaycanın iqtisadi, nəqliyyat və insanlararası əlaqələrinin qurulmasına kömək et­məyə hazırdır. 

ABŞ Prezidenti Cozef Baydenin Prezident İlham Əliyevə 20 may 2022-ci il tarixli məktubundan

Bu gün Azərbaycanla Amerika Birləşmiş Ştatları arasında diplomatik münasibətlər qurulmasından 31 il keçir. Geridə qalan illərdəki əməkdaşlıq səhifələrimizə nəzər salanda mükəmməl bir tərəfdaşlıq nümunəsi yaratdığımızın şahidi oluruq. Bakıda hamı belə fikirləşir ki, bizim Birləşmiş Ştatlarla münasibətimiz olduqca yüksək səviyyədədir. Biz müttəfiqik və müxtəlif məsələlər ətrafında sıx əməkdaşlıq edirik. Vaşinqtonda da bu fikirdədirlər ki, bizim çox möhkəm əlaqələrimiz var.

Azərbaycan Prezidentinin qənaəti belədir ki, Birləşmiş Ştatlar bizim enerji inkişafımızı və xüsusən də, Bakı –Tbilisi – Ceyhan boru kəmərinin çəkilməsini hər zaman lazımınca dəstəkləyib və dəstək­ləyir. Cənab Cozef Baydenin fikrincə isə enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı məqsədlərə çatmaq üçün şaxələndirmə heç vaxt ol­madığı qədər əhəmiyyətlidir və Azərbay­can bu məqsədə nail olmaq üçün regio­nal səylərdə əsas rol oynamışdır. 

Ağ evdən yayılan məlumatlarda de­yilir ki, Azərbaycan həm də regional və qlobal bazarların sabitləşdirilməsi baxı­mından trans-Xəzər əməkdaşlığının nəhəng potensialının reallaşdırılmasında mühüm əhəmiyyətə malikdir. Eyni za­manda, Azərbaycan Cənub Qaz Dəhlizi vasitəsilə və Ukrayna üçün mühüm olan yanacağı təchiz etməklə də Avropanın enerji təhlükəsizliyinin sabitləşdirilməsinə kömək etməkdə həlledici rol oynayır.

Amma Vaşinqtonun Bakıya inam­lı münasibəti təkcə enerji sahəsindəki əməkdaşlıqla yekunlaşmır. ABŞ rəsmiləri dəfələrlə bəyan ediblər ki, Azərbaycan Amerika Birləşmiş Ştatlarının çoxşaxəli əməkdaşlıq məsələlərində dəyərli tərəf­daşıdır. Onu da xüsusilə vurğulayaq ki, ABŞ-da hakimiyyətə hansı partiyanın və ya liderin gəlməsindən asılı olmayaraq, Bakı ilə münasibətlər dəyişilməz qalır. Məsələn, sabiq Prezident Donald Tram­pın Bakıya ünvanladığı bir məktubda oxuyuruq: “Biz birgə səylərimizlə terro­rizmə qarşı mübarizə apararaq, qlobal təhlükəsizliyi möhkəmləndirmək üçün çalışırıq. Biz Azərbaycan xalqının yanın­dayıq və təhlükəsizlik, iqtisadi əməkdaş­lıq və demokratik prinsiplər sahəsində dialoq vasitəsilə münasibətlərimizin möh­kəmləndirilməsinə sadiqik”.

Bütün bunlar təkcə ABŞ dövlətinin maraqlarına görə deyil, həm də ulu ön­dər Heydər Əliyevin xarici siyasət kursu­nun uğurlu nəticələridir. Həmin siyasətin həyata keçirilməsi gənc müstəqil Azər­baycanın siyasi-diplomatik nailiyyətlərini gündən-günə artırır. Müstəqilliyin geridə qalan dövrlərində Azərbaycan – ABŞ əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq münasibətləri­nin daim inkişaf etməsi də məhz həmin uğurlar sırasındadır. 1993-cü ilin yayın­dan etibarən Vaşinqton –Bakı münasi­bətləri daim yüksələn xətlə inkişaf edib.

Dostlarımız da, bədxahlarımız da şa­hiddirlər ki, Azərbaycan –ABŞ əməkdaş­lığı cəmiyyət həyatının bütün sahələrini əhatə edir. Məsələn, enerji təhlükəsizliyi, beynəlxalq terrorizmə, narkotik maddələ­rin qeyri-qanuni dövriyyəsinə, kütləvi qırğın silahlarının yayılmasına qarşı mü­barizə sahəsində iki ölkə arasında geniş əməkdaşlıq mövcuddur. Xüsusilə vurğu­lanmalıdır ki, ABŞ və Azərbaycan Avro­panın enerji təhlükəsizliyində yaxından iştirak edirlər.

Xüsusilə xatırladılmalı məqamlardan biri də odur ki, ABŞ Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və müstəqilliyini tanıyır və daim dəstəkləyir. Təbii ki, Bakı da bu siyasi mövqeyə cavabsız qalmır. Belə ki, rəsmi Bakı qlobal proseslərdə və yeni dünya nizamının qurulmasında həlledici söz sahibi olan Amerika Birləşmiş Ştat­ları ilə əlaqələrə, ikitərəfli münasibətlərin bərabərhüquqlu tərəfdaşlıq səviyyəsində inkişafına böyük önəm verir. Ağ ev rəs­miləri də, öz növbəsində, Cənubi Qafqa­zın lider dövlətinə çevrilən, sürətli iqtisadi inkişafı ilə dünya birliyinin diqqətini cəlb edən, qlobal və regional əhəmiyyətli enerji layihələrini reallaşdıran, bu sahədə artıq böyük təcrübəyə malik olan respub­likamızla hərtərəfli əməkdaşlığın inkişa­fında maraqlı olduqlarını dəfələrlə bəyan etmişlər.

Dövlət başçımız dəfələrlə xatırlatmış­dır ki, 2001-ci ildə Nyu-Yorkda törədilən 11 Sentyabr terror hadisəsindən sonra rəsmi Vaşinqtonun öz yanında gördüyü ilk dövlətlərdən biri məhz Azərbaycan olmuşdur. Ölkəmiz ABŞ rəsmilərinin təşəbbüsü ilə yaradılan antiterror koalisi­yaya ilk qoşulanlardan biri kimi dostluğa və tərəfdaşlığa sədaqət nümayiş etdir­mişdir.

Bundan başqa, ölkəmiz beynəlxalq terrorçuluqla mübarizədə daim ABŞ-la birgə çıxış edir. Azərbaycan 1994-cü ilin may ayında NATO-nun Sülh Na­minə Tərəfdaşlıq Proqramına qoşulub. Kosovo, İraq və Əfqanıstanda Azərbay­can hərbçiləri beynəlxalq sülhyaratma əməliyyatlarında iştirak ediblər. 

Azərbaycan müxtəlif dinlərin, mədə­niyyətlərin qovuşduğu məkandır. Şərqlə Qərbin qovşağında yerləşən Azərbaycan özündə Qərb və Şərq mədəniyyətinin sin­tezini yaradır. Azərbaycan sürətlə inkişaf edir, bütün dünya üçün strateji tərəfdaş­dır. Məhz ona görə də bir neçə il qabaq Bakıda Azərbaycan – ABŞ dostluq və tərəfdaşlığı mövzusunda keçirilmiş möh­təşəm tədbirdə 42 ştatın nümayəndələri iştirak edirdilər. Bu isə Azərbaycan-A­BŞ münasibətlərinin bugünkü səviyyə­sinin göstəricisi idi. İki ölkə arasındakı əməkdaşlığa diqqət yetirdikdə bir daha bəlli olur ki, ABŞ – Azərbaycan əlaqələri strateji tərəfdaşlıq səviyyəsində uğurla davam etdirilir. Buvaxtadək iki ölkə ara­sında mühüm əhəmiyyətə malik 80-ə yaxın dövlətlərarası sazişin imzalanması da deyilənləri təsdiqləyir.

Ekspertlərin fikrincə, Azərbaycan – ABŞ münasibətləri elə bir səviyyədədir ki, hətta Vaşinqtonda ölkəmizin və türk dünyasının əleyhinə atılan bəzi addım­lar da bu münasibətlərin yaxşıya doğru getməsinə mane ola bilmir. Məsələn, 1992-ci ildə erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə ABŞ Konqresi tərəfindən “Azadlığa Dəstək” Aktına qəbul edilən və Azərbay­cana Amerikanın birbaşa dövlət yardımı­nı yasaqlayan “907-ci düzəliş” adlı düzə­liş və ABŞ-ın bəzi ştatlarının qondarma erməni soyqırımını tanıması bizim müna­sibətlərimizə xələl gətirə bilmir. 

Yeri gəlmişkən, ötən ilin iyun ayında Vaşinqtondan gələn məlumatda deyilir­di ki, ABŞ-ın Azərbaycana birbaşa hər­bi yardımını qadağan edən “Azadlığa Dəstək Aktı”na 907-ci düzəlişin dayan­dırılması müddəti növbəti dəfə uzadılıb. Yəni düzəliş ləğv olunmasa da, hələlik icra edilmir. O da maraqlıdır ki, bu addımı məhz həmin düzəlişin qüvvəyə minmə­sində rolu olmuş keçmiş konqresmen, bugünki ABŞ Prezidenti atmışdır. 

Daha bir xüsusi məqam isə ondan ibarətdir ki, 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası müstəqilliyini elan etdikdən sonra ABŞ onu tanıyan ölkələr arasın­da ön sıralarda yer almışdı. Diploma­tik münasibətlər isə 1992-ci il fevralın 28-də quruldu. Həmin ilin mart ayında ABŞ-ın Azərbaycanda, 1992-ci ilin no­yabr ayında isə Azərbaycanın Amerika Birləşmiş Ştatlarında səfirliyi fəaliyyətə başladı. Rəsmi Vaşinqton Azərbaycan neftinin və qazının dünya bazarlarına çıxarılması məsələsində ölkəmizin həya­ta keçirdiyi siyasi xətti daim dəstəkləmiş, “Əsrin müqaviləsi”nin hazırlanmasında, imzalanmasında və icra edilməsində daim Azərbaycanın yanında olmuşdur. 

Nəhayət, bu sətirləri Azərbaycan Pre­zidentinin Azərbaycan – ABŞ dostluq və tərəfdaşlıq münasibətlərinə verdiyi önə­mi ifadə edən fikirləri ilə tamamlayırıq: “Bizim Birləşmiş Ştatlarla münasibətimiz olduqca yüksək səviyyədədir. Biz müttə­fiqik və müxtəlif məsələlər ətrafında sıx əməkdaşlıq edirik. 

İttifaq MİRZƏBƏYLİ,
“Xalq qəzeti”