40 turbin ildə ölkəyə 1 milyard kilovat-saat enerji verəcək

Səudiyyə Ərəbistanının “ACWA Power” şirkətinin Azərbaycanda inşa etdiyi 240 MVt gücündə “Xızı-Abşe­ron” Külək Elektrik Stansiyası (KES) üçün turbinlər artıq Bakıya çatdırı­lıb.

Qeyd edək ki, “Xızı-Abşeron” KES-də layihə çərçivəsində hər biri 6 MVt gücün­də 40 külək turbin işə salınacaq. Belə ki, Abşeron rayonunun Pirəkəşkül kəndin­də 17, Xızı rayonunun Sitalçay yaşayış məntəqəsində isə 23 turbin quraşdırılacaq. Ümumi dəyəri 300 milyon ABŞ dolları olan layihə “build - own – operate” (tik – sahib ol – idarə et) prinsipi əsasında həyata keçiriləcək.

Elektrik stansiyasında illik 1 milyard kilovat-saat elektrik enerjisi istehsal olu­nacaq, eyni zamanda, 220 milyon kub­metrədək qaza qənaət ediləcək, habelə ətraf mühitə atılan tullantıların həcmi ildə 400 min tonadək azaldılacaq. Layihənin reallaşdırılması müasir istehsal və xidmət sahələrinin yaranmasına, yeni iş yerlərinin açılmasına da töhfə verəcək. Enerji infrast­rukturu 2025-ci ildə istismara buraxılacaq. 

Xatırladaq ki, 2022-ci il yanvarın 13-də Gülüstan sarayında Səudiyyə Ərəbista­nı Krallığının “ACWA Power” şirkətinin hazırda Azərbaycanda inşa edilən 240 MVt gücündə “Xızı-Abşeron” Külək Elektrik Stansiyasının təməli qoyulub. Prezident İlham Əliyev bu münasibətlə keçirilən mərasimdə çıxış edərək deyib: “Bu stan­siya Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə öz töhfəsini verəcək. Belə bir mühüm enerji infrastrukturu­nun yaradılması bir daha onu göstərir ki, bərpaolunan enerji növlərinin istehsalına Azərbaycan dövləti çox böyük önəm verir. Təxminən bir il bundan əvvəl Azərbaycan Energetika Nazirliyi ilə Səudiyyə Ərəbis­tanının “ACWA Power” şirkəti arasında icra müqaviləsi imzalanıb. Faktiki olaraq stansiyanın tikintisi ilə bağlı qərar verilib və son bir il ərzində fəal iş aparılaraq ha­zırda artıq biz bu tarixi günü birlikdə qeyd edirik”. 

Dövlətimizin başçısı nitqində təməli qoyulan stansiyanın Azərbaycanın bərpa­olunan enerji sektorunda ən böyük elekt­rik infrastrukturu olacağını bildirib. Ölkə rəhbəri bu obyektin reallaşması ilə həm də respublikamızın enerji təhlükəsizliyi­nin daha da möhkəmlənəcəyini, çoxlu iş yerinin yaradılacağını vurğulayıb. Həmçi­nin stansiyanın işə düşməsi ilə təbii qaza qənaətdə növbəti addımın atılacağını, eyni zamanda, bununla ətraf mühitə mənfi təsi­rin azalacağını da diqqətə çatdırıb. 

Prezident İlham Əliyev həmin çıxışın­da bərpaolunan bu böyük enerji layihəsinin icraçısı və investorunun qardaş Səudiyyə Ərəbistanının şirkəti olduğunu, bu ölkə ilə Azərbaycan arasında çox sıx dostluq və qardaşlıq münasibətlərinin mövcudlu­ğunu da xatırladıb: “Biz müstəqillik döv­ründə bu əlaqələrin inkişaf etdirilməsində fəal çalışmışıq. Mən Səudiyyə Ərəbistanı Krallığına səfərlərimi böyük məmnuniy­yətlə xatırlayıram. Kral həzrətləri, Vəliəhd həzrətləri ilə keçirdiyim görüşlər bir daha bizim aramızdakı dostluq və qardaşlığın təzahürüdür. Biz bir çox sahələrdə uğur­la əməkdaşlıq edirik. Təbii ki, xalqımız Səudiyyə Ərəbistanının Azərbaycana iş­ğal dövründə göstərdiyi siyasi dəstəkdən xəbərdardır. Səudiyyə Ərəbistanı o na­dir ölkələrdəndir ki, erməni işğalına görə Ermənistanla, ümumiyyətlə, diplomatik əlaqələr qurmamışdır və bu, Azərbaycan xalqına, Azərbaycan dövlətinə göstərilmiş böyük mənəvi dəstəkdir və qardaşlığın göstəricisidir. Xalqımız bunu yüksək qiy­mətləndirir”.

Qeyd edək ki, “Xızı-Abşeron” Külək Elektrik Stansiyasının inşasını reallaşdıran və bu sahədə böyük təcrübəsi olan, eləcə də səmərəli fəaliyyəti ilə dünyada tanınan “ACWA Power” şirkəti tərəfindən indiyə­dək tikintisi gerçəkləşdirilən stansiyaların enerji istehsalı gücü 42 min meqavat­dan çoxdur. Şirkətin ölkəmizdə fəaliyyət göstərməkdə maraqlı olması da təsadüfi deyil. Çünki bu məsələdə Azərbaycanla ikitərəfli dövlətlərarası əlaqələr böyük əhə­miyyətə malikdir. 

Digər tərəfdən, son illər respublikamız­da, o cümlədən energetika sahəsində aparı­lan islahatlar, əlverişli investisiya iqlimi, xarici investisiyaların qorunması, ölkəmi­zin uğurlu inkişafı və sabitliyi də hər bir in­vestor üçün önəmli rol oynayır. Beləliklə, böyük nüfuza malik “ACWA Power”nin Azərbaycanda fəaliyyətə başlaması–Xızı rayonunda 240 meqavat gücündə külək elektrik stansiyasının tikilməsi qərarını verməsi də məhz qeyd edilən sabitlik və cəlbedici investisiya amili ilə bağlıdır. 

Azərbaycanın isə belə bir enerji layihə­sinə xüsusi önəm verməsi təsadüfi deyil. Çünki respublikamız müstəqillik dövründə uzun illər ərzində enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün fəal çalışıb, bu is­tiqamətdə bir sıra layihələri uğurla gerçək­ləşdirib. Azərbaycan, eyni zamanda, dünya miqyasında nadir ölkələrdəndir ki, elektrik enerjisi ilə bərabər, həm də xam neft, təbii qaz, neft məhsulları ilə daxili tələbatı tam ödəmək üçün istehsalı gücləndirib və pa­ralel olaraq bu məhsulların dünya bazarla­rına ixracını həyata keçirib. Azərbaycanın bərpaolunan enerji mənbələri sahəsinə xa­rici və yerli investorların marağı getdikcə artır. Çünki respublikamız alternativ ener­ji mənbələri ilə zəngin resurslara malik ölkələrdən biridir.

Yeri gəlmişkən, ölkəmizin alternativ və bərpaolunan enerji potensialı ilə zəngin olması artıq öz təsdiqini tapıb. Belə ki, son tədqiqatlar Azərbaycanın quru ərazisində 27,5 min meqavat həcmində bərpaolunan enerji potensialının mövcudluğunu təs­diqləyib. Bunun isə 3 min meqavatı külək enerjisinin, 23 min meqavatı günəş ener­jisinin, 380 meqavatı bioenerjinin, 520 meqavatı dağ çaylarının payına düşür. Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda isə 157 qiqavatlıq külək enerjisi imkanla­rı mövcuddur. Bütövlükdə isə, ölkəmizin bərpaolunan enerji sahəsində potensialı 200 qiqavata yaxın qiymətləndirilir.

“Yaşıl enerji” zonası layihəsinin Qara­bağ və ətraf rayonlarda reallaşdırılmasını potensial imkanlarla bərabər, digər amil­lər də şərtləndirir. Belə ki, bu gün dünya­nın ən qabaqcıl texnologiyaları alternativ enerjidən istifadənin stimullaşdırılması­na və ekoloji tarazlığın təmin edilməsinə yönəldildiyindən, Qarabağın bərpa-yeni­dənqurma məsələlərində də bu istiqamət əsas götürülür. Başqa sözlə, “yaşıl enerji” zonası kimi bərpa olunması nəzərdə tutu­lan Qarabağın dünyanın ən müasir yaşayış məskənlərindən biri olaraq yenidən qurul­masına xüsusi əhəmiyyət verilir.

Günəş və külək enerjisi potensialının səmərəli istifadəsini təmin etmək üçün 2030-cu ilə qədər elektrik enerjisi istehsa­lında bərpaolunan enerji mənbələrinin pa­yının 30 faizə çatdırılması mühüm vəzifə olaraq müəyyənləşdirilib. Həmçinin 2030-cu ilədək təqribən 1500 meqavat həcmində yeni gücün istifadəyə verilməsi nəzərdə tu­tulub. Bu vəzifənin məhz özəl investisiya­lar hesabına reallaşdırılması planlaşdırılıb.

Hazırda həmin potensialın hərəkətə gətirilməsi istiqamətində mühüm layihələr həyata keçirilir, “yaşıl enerji” istehsalı ilə əlaqədar cəlb olunan sərmayələr nəticəsin­də ölkəmizin ayrı-ayrı yerlərində günəş, külək və su elektrik stansiyaları tikilir. Ar­tıq Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin “Mas­dar” şirkətinin Bakının Qaradağ rayonun­da reallaşdırdığı layihə– “Qaradağ” Günəş Elektrik Stansiyası real fəaliyyət sahəsinə çevrilib.