Qurum bu məqsədlə Azərbaycanla birgə Əməkdaşlıq Fondu yaradır

Azərbaycanın Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) Ümumdünya Gömrük Təşkilatı (ÜGT) ilə “CCF Azerbaijan” Gömrük Əməkdaşlıq Fondunun yaradılması barədə razılığa gəlib.

ÜGT-nin yaydığı məlumata əsasən, iyunun 27-dən 29-dək ÜGT Şurasının 143/144 sessiyası çərçivəsində bu qu­rumun Baş katibi Yan Sonders və Azər­baycanın DGK-nin sədri Şahin Bağırov tərəfindən “CCF Azerbaijan” fondunun yaradılması üzrə qrant sazişi imzalanıb. Belə bir fondun yaradılmasında məqsəd gömrük əməkdaşlığının gücləndirilməsi və Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Mar­şrutu (Orta Dəhliz) üzrə potensialın artı­rılması olub. 

Məlumatda bildirilib ki, son illərdə ÜGT region ölkələrindən Orta Dəhliz bo­yunca gömrük əlaqələrinin yaxşılaşdırıl­masına dəstək göstərmək üçün çoxsaylı müraciətlər alıb. Bu müraciətlərdə dəhli­zin mühüm ticarət marşrutu kimi əhəmiy­yəti, səmərəli və təhlükəsiz ticarət axınla­rını asanlaşdırmaq üçün etibarlı gömrük prosedurlarına ehtiyac duyulduğu diqqətə çatdırılıb. Eyni zamanda, “CCF Azerbai­jan” fondunun yaradılması ilə sadalanan tələblərin yerinə yetirilməsi və ticarə­tin qloballaşması ilə əlaqədar gömrük idarələrinin üzləşdiyi problemlərin həlli qarşıya mühüm vəzifə kimi qoyulub. 

Qeyd edilib ki, “CCF Azərbaycan” bir sıra fəaliyyətləri, o cümlədən gömrük işçilərinin təlimini və benefisiar gömrük administrasiyaları üçün praktikumların, seminarların və görüşlərin təşkilini də dəstəkləyəcək. Bu fəaliyyətlər isə ticarə­tin asanlaşdırılmasını təşviq etmək və hüquq-mühafizə, gömrük xidmətlərinin müasirləşdirilməsi və təkmilləşdirilməsi, həmçinin gömrük işçilərinin səriştə və ba­carıqlarının artırılması məqsədi daşıyır. 

Yeri gəlmişkən, xatırladaq ki, cari ilin may ayında Türk Dövlətləri Təşkilatına (TDT) üzv dövlətlərin– Türkiyə, Azərbay­can, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkis­tanın informasiya sistemlərinin də inteq­rasiyasını nəzərdə tutan sadələşdirilmiş gömrük dəhlizinin yaradılması haqqında saziş ratifikasiya edilib. Bu sazişlə Orta Dəhliz boyunca xarici ticarət fəaliyyətinin sadələşdirilməsi nəzərdə tutulub. 

Xatırladaq ki, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistanın xarici ticarətində əsas pay Rusiyadan Avropaya Çin vasitəsi ilə keçir. Yuxarıda sözügedən yeni saziş isə digər dəhlizin – Xəzər dənizi, Azərbaycan və Türkiyədən keçən Orta Dəhlizin inki­şafına yönəlir. 2010-cu ildən 2022-ci ilə qədər bu sazişdə iştirak edən ölkələr ara­sında ticarət dövriyyəsinin üç dəfə artma­sı xüsusi diqqət çəkir. Bu, gələcək artım üçün böyük potensialdan xəbər verir.

Sadələşdirilmiş gömrük dəhlizinin aşağıdakı üstünlükləri var: ticarət opera­torlarına buraxılış məntəqələrində prio­ritet xidmət göstəriləcək və bu, gözləmə vaxtlarını azaldacaq; gömrük rəsmiləş­dirilməsi prosedurları ayrı-ayrı hərəkət zolaqlarından istifadə edilməklə optimal­laşdırılacaq və bu, rəsmiləşdirmə müd­dətlərini daha da azaldacaq; gömrük yoxlanılması yalnız gömrük qanunverici­liyinin pozulması riskinin müəyyənləşdiril­diyi hallarda aparılacaq və bu, dayanma müddətini və xərcləri azaltmağa imkan verəcək.

Sadələşdirilmiş gömrük dəhlizi haqqında saziş konkret sənaye sahələ­rini və gömrük rəsmiləşdirilməsi üçün malların seçimini məhdudlaşdırmır. Bu, o deməkdir ki, ticarət operatorları bütün növ mallar üçün sadələşdirilmiş prosedurlar­dan istifadə edə bilərlər.

Xatırladaq ki, Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Orta Dəhliz) Çin, Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan, Gürcüstan ərazisindən keçərək Türkiyə və Avropa ölkələrinə uzanan beynəlxalq nəqliyyat dəhlizidir. Ötən il Orta Dəhliz üzrə yükdaşımaların həcmi 65 faiz və ya təxminən 3 milyon ton artıb. 2024-cü ildə bu marşrutla yükdaşımaların 4 milyon tonu keçəcəyi proqnozlaşdırılır.

Son illərdə Azərbaycan Orta Dəhlizin ən yüksək səviyyədə reallaşdırılması üçün öz üzərinə düşən işləri tam yerinə yetirib. Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xəttinin istifa­dəyə verilməsi və Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının yükaşırma gücünün ar­tırılması, eləcə də respublikada nəqliyyat və logistika infrastrukturunun yaxşılaşdı­rılması ilə bağlı genişmiqyaslı layihələr həyata keçirib.

Hazırda yük daşımaların artmasında Orta Dəhlizin fəaliyyəti daha çox diqqət çəkir. Bu marşrut Çindən Türkiyəyə və Av­ropa ölkələrinə, eləcə də əks istiqamətdə yük axınının artırılmasına xidmət etməklə region ölkələrinin ticarət-iqtisadi əlaqələ­rinin səmərəliliyinin yüksəldilməsində mü­hüm rol oynayır.

Azərbaycan Orta Dəhlizin inkişafına daim önəm verib, bu istiqamətdə real­laşdırılan layihələrin gerçəkləşdirilməsini diqqət mərkəzində saxlayıb. Prezident İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” mövzusunda keçirilən beynəlxalq forumda bu gün Orta Dəhlizə heç vaxt olmadığı qədər ehtiyac yaran­dığını, Çindən gələn və Azərbaycandan keçən yüklərin ildən-ilə artdığını vurğula­yıb. Ölkə rəhbəri daha sonra deyib: “Qa­zaxıstan Prezidentinin Azərbaycana döv­lət səfəri zamanı biz Siandan çıxmış və Bakıya çatmış konteyner qatarının birgə qarşılanma mərasimini keçirdik. Beləlik­lə, bu, ölkələrimiz arasında əməkdaşlığı­mızın birgə nümayişi idi. Sözsüz ki, Qa­zaxıstanla Çin daha fəal əməkdaşlıq edir. Lakin Azərbaycanla Çin də əməkdaşlıqla­rını çox ümidverici və çox nəticəyönümlü şəkildə inkişaf etdirir”.

Göründüyü kimi, Azərbaycanda ölkə­mizlə bağlı olan bütün nəqliyyat marş­rutlarının, o cümlədən Orta Dəhlizin in­kişafına xüsusi diqqət yetirilib. Bununla əlaqədar bir sıra mühüm layihələr və proqramlar reallaşdırılıb. Belə ki, dövlət başçısının rəhbərliyi ilə “Azərbaycanda avtomobil yolları şəbəkəsinin yeniləşmə­sinə və inkişafına dair 2006-2015-ci illər üzrə Dövlət Proqramı”, “Azərbaycan Res­publikasında nəqliyyat sisteminin inkişafı­na dair (2006-2015-ci illər) Dövlət Proqra­mı”, “Bakı şəhərində nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi üzrə 2008-2013-cü illər üçün əlavə Tədbirlər Planı”, “Azərbaycan Respublikasında avtomobil yolları şə­bəkəsinin yeniləşdirilməsi və inkişafına dair Dövlət Proqramı (2006-2015-ci illər)”, “Azərbaycan Respublikasında dəmir yolu nəqliyyat sisteminin 2010-2014-cü illər­də inkişafına dair Dövlət Proqramı” və s. müxtəlif istiqamətləri əhatə edən çoxsaylı proqramlar uğurla həyata keçirilib.

Azərbaycanın nəqliyyat dəhlizlərində rolunun artırılması baxımında ötən il no­yabrın 23-də Prezident İlham Əliyevin mü­vafiq sərəncamı ilə təsdiqlənən “Azərbay­can Respublikasının ərazisindən keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin tranzit potensialının artırılmasına və tranzit yük­daşımaların təşviqinə dair 2024−2026-cı illər üçün” Fəaliyyət Planının əhəmiyyətini də vurğulamaq lazımdır.

Qeyd edək ki, son illər nəqliyyat sekto­runda bu sahənin dayanıqlılıq, etibarlılıq, təhlükəsizlik və ətraf mühitin mühafizəsi standartlarına uyğunluğu baxımından konkret və sistemli layihələr reallaşdırılıb. Sözügedən istiqamətdə aparılan dövlət siyasətində ölkəmizin sosial-iqtisadi inki­şafına, əhalinin rifahının yüksəlməsinə, dövlətimizin iqtisadi qüdrətinin artmasına yönələn tədbirlər əhatə olunub. Aparılan siyasət institusional islahatlar yolu ilə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi, nəqliyyat əməliyyatlarında informasiya-kommuni­kasiya texnologiyalarından geniş istifadə və dövlət tənzimləmə mexanizmlərinin tətbiqi yolu ilə sağlam rəqabət mühitinin formalaşması məqsədi daşıyıb.