Ticarət dövriyyəsi 100 milyon dollara yaxınlaşır

Macarıstanın xarici işlər və ticarət naziri Peter Siyarto mediaya müsahibəsində Azərbaycan–Macarıstan iqtisadi-ticari əməkdaşlığının sürətlə inkişaf etdiyini, cari ilin 8 ayında iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin 100 milyon dollara yaxınlaşdığını, bu göstəricinin əvvəlki dövrlərlə müqayisədə daha çox olduğunu bildirib. 

P.Siyarto daha sonra ölkəsinin Azər­baycana investisiya qoyuluşuna daim maraq göstərdiyini də vurğulayaraq ener­ji içkiləri istehsalçısı “Hell” şirkətinin res­publikamıza 211 milyon dollar sərmayə yatırdığını, bundan başqa, Macarıstanın ən böyük əczaçılıq müəssisələrindən biri olan “Richter”in Azərbaycanla imzaladığı istehsal müqaviləsinə əsasən, gələcək­də respublikamızda istifadəyə veriləcək zavodda tibbi və əczaçılıq məhsullarının hazırlanacağını da diqqətə çatdırıb. 

Yeri gəlmişkən, bu gün ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələrdə davamlı inki­şaf özünü qabarıq büruzə verir. Azərbay­canda 21 Macarıstan investisiyalı şirkətin fəaliyyət göstərməsi, bu ölkənin respub­likamıza 1,1 milyard dollar məbləğində, Azərbaycanın isə dost ölkəyə 18,1 milyon dollar həcmində investisiya yatırması bu­nun məntiqi nəticəsidir.

Bu faktlar Azərbaycanla Macarıstan arasında iqtisadi-ticarı əlaqələrin yeni inkişaf mərhələsində uğurla inkişafı­nı göstərir. Bu, özünü tərəflər arasında əmtəə dövriyyəsinin həcminin dinamik şəkildə artmasında daha qabarıq biruzə verir. Bundan başqa, nəqliyyat, tranzit və logistika sahələrində də əməkdaşlıq daim diqqətdə saxlanılır. Ələt Azad İqtisa­di Zonası və Macarıstan İxracın Təşviqi Agentliyi arasında Anlaşma Memoran­dumu imzalanması, həmçinin dəmir yol­ları vasitəsilə artıq Macarıstandan Azər­baycana, eyni zamanda, əks istiqamətə yüklərin ötürülməsinə başlanılması, dost ölkənin “Wizz Air” şirkətinin Bakı və Bu­dapeşt şəhərləri arasında birbaşa avia­reyslərin həyata keçirməsinə başlaması bunun bariz ifadəsidir. 

Macarıstan şirkətləri Azərbaycanın iş­ğaldan azad edilən ərazilərində reallaşdı­rılan bərpa-quruculuq prosesinə də ciddi maraq göstərir, bununla əlaqədar ölkə­mizə müvafiq layihələr təqdim edir. Döst dövlət düşməndən azad olunan torpaq­larımızda minatəmizləmə əməliyyatında da dəstəyini əsirgəmir. Macarıstanın bu məqsədlə Azərbaycana 25 min avro ianə etməsi də bunun əyani nümunəsidir. 

İkitərəfli iqtisadi əməkdaşlıqda enerji ixracına daha çox üstünlük verilir. Dost ölkənin “MVM CEEnergy”, respublika­mızın isə SOCAR şirkətləri arasında imzalanan müqaviləyə əsasən, cari ilin sonunadək Macarıstana 100 milyon kub­metr qaz tədarük etmək nəzərdə tutulur. Ümumiyyətlə, bu ölkə respublikamızdan ildə 2 milyard kubmetr qaz idxal etmə­yi planlaşdırır. Yunanıstan-Bolqarıstan İnterkonnektoru (IGB) istifadəyə verildik­dən sonra isə daha 5 Avropa ölkəsinin, o cümlədən Macarıstanın da Azərbaycan qazını idxal etmək imkanlarının genişlən­məsi həmin göstəricinin reallaşacağına əminlik yaradır. 

Xatırladaq ki, Cənubi Qaz Dəhlizinin (CQD) bu gün ən əhəmiyyətli hissəsinə çevrilən IGB-nin ötürmə gücünün 3,5 mil­yard kubmetrdən 5 milyard kubmetrədək artırılması Macarıstan, Serbiya, Slova­kiya, Ruminiya, Şimalı Makedoniya kimi ölkələrin də Azərbaycandan daha çox qaz almasına və ya yeni enerji əməkdaş­lığına başlamasına imkan yaradır. Qeyd edək ki, dost dövlət CQD-nin təşəbbüsü­nü daim dəstəkləyir və bu layihəyə qoşul­maqla bağlı marağını daim diqqətə çatdı­rır. Məhz elə buna görədir ki, qarşı tərəf CQD-nin Məşvərət Şurasının illik Nazirlər görüşlərində bir qayda olaraq nazir səviy­yəsində təmsil olunur. 

Ölkələrimiz arasında enerji sahəsin­də əməkdaşlıqda ötən il dekabrın 17-də Buxarestdə imzalanan Azərbaycan, Macarıstan, Rumıniya və Gürcüstan Hökumətləri arasında “yaşıl enerji” sahə­sində strateji tərəfdaşlığa dair müvafiq saziş xüsusi yer tutur. Həmin tarixi sənə­də əsaslanılaraq adları çəkilən ölkələr arasında “yaşıl enerji”nin ötürülməsi məqsədilə Gürcüstan və Qara dənizdən keçəcək sualtı elektrik enerjisi kabelinin çəkilməsi ilə bağlı layihənin icrası is­tiqamətində səylər hazırda uğurla davam etdirilir. Bununla da 1200 kilometr uzunlu­ğunda dünyanın ən uzun sualtı kəmərinin tikintisi planlaşdırılır. 

Hazırda Azərbaycan, Gürcüstan, Rumıniya və Macarıstan arasında “yaşıl enerji” layihəsinin həyata keçirilməsinə məsul Birgə Müəssisənin tezliklə yaradıl­ması, tezliklə texniki-iqtisadi əsaslandır­ma prosesinin yekunlaşdırılması nəzər­də tutulur. Həmçinin bu enerji dəhlizi ilə Mərkəzi Asiyadan elektrik enerjisinin ötürülməsi üzrə Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistan arasında da əməkdaşlığa başlanılması planlaşdırılır. Bir sözlə, “ya­şıl enerji” dəhlizinin genişləndirilməsi və bərpaolunan enerjinin bu nəhəng infrast­rukturla nəqlinin Avropanın enerji təchiza­tının diversifikasiyasını reallaşdırmaqla enerji təhlükəsizliyinə töhfə verməsi qar­şıya önəmli vəzifə kimi qoyulur. 

Bu gün bir neçə ölkəni, iki dənizi birləşdirən marşrutlarla Xəzərin “ya­şıl enerji” potensialını Avropada enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsinə və təmiz enerji keçidinə yönəldən strateji layihənin icrasının sürətləndirilməsi xü­susi diqqətdə saxlanılır. Bütövlükdə bu layihə Azərbaycanın “yaşıl enerji”nin tə­chizatçısına çevrilmək planlarının tərkib hissədir. 

Bu dəhlizlə 4 QVt həcmində “yaşıl enerji”nin ixracı məqsədilə dənizdə sek­torlar müəyyənləşdirilib, quruda ərazilər ayrılıb və növbəti proseslərə start verilib. Hazırda isə bu məqsədə çatmaq üçün bərpaolunan mənbələrdən enerji isteh­salı, bu enerjinin ötürülməsi və satışı is­tiqamətlərində sıx koordinasiya olunmuş fəaliyyətin gerçəkləşdirilməsi istiqamətin­də tədbirlər həyata keçirilir. 

“Yaşıl enerji” layihəsinin gerçəkləşmə­si isə region və Avropa bazarları arasında elektrik enerjisinin ixracı imkanlarını ge­nişləndirəcək, eyni zamanda, Xəzər də­nizinin respublikamıza aid sektorundakı zəngin külək enerjisi potensialı Avropanın enerji təhlükəsizliyinin şaxələndirilməsini gerçəkləşdirəcək. 

Bütün bu deyilənlərdən belə bir qə­naət hasil olur ki, Azərbaycanla Macarıs­tan arasında əməkdaşlıq təkcə qaz təda­rükü, eləcə də “yaşıl enerji”nin inkişafı və təchizatı ilə məhdudlaşmır. Hər iki ölkədə sənaye, nəqliyyat, informasiya texno­logiyaları, kənd təsərrüfatı, ticarət və s. sahələrdə də əlaqələrin gücləndirilməsi üçün əlverişli şərait var və bu potensialın reallaşdırılması məqsədilə zəruri tədbirlər görülür. Bu isə Azərbaycan–Macarıstan əlaqələrinin getdikcə genişlənməsini, iqti­sadi sahədə yüksək nəticələrin əldə edil­məsini şərtləndirir.

Vaqif BAYRAMOV
XQ