Prezident İlham Əliyev mayın 28-də Laçın şəhərinə qayıdan əhali ilə görüşündə Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında həyata keçirilən bərpa, tikinti-quruculuq layihələri haqqında danışarkən, Laçında onlarla müəssisənin yaradılmasının nəzərdə tutulduğunu, burada artıq Aqro və Sənaye Parkının yaradılmasına başlandığını da qeyd edib. 

Xatırladaq ki, işğalçıdan təmizlənən torpaqların dirçəlməsi, bu ərazilərə yeni nəfəs verilməsi strategiyasında səna­yeləşmə siyasəti xüsusi yer tutur. Başqa sözlə, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda sənaye parklarının qurulması və bu müəssisələrə investisiya cəlb olunması bölgənin resurslarından, həmçinin iqti­sadi imkanlarından yararlanmaqla adları çəkilən iqtisadi rayonların ölkə iqtisadiy­yatına səmərəli reinteqrasiyasına əlavə stimul yaradır. 

Yeri gəlmişkən, bu ərazilərdə səna­yeləşmə prosesinin mərhələli şəkildə aparılacağı planlaşdırılıb. Abadlıq və qu­ruculuq işlərinin həyata keçirilməsi üçün ilkin mərhələdə tikinti şirkətləri prosesə qoşulub. Əhalinin tezliklə işğaldan azad edilən yaşayış sahələrinə qayıdacağı nəzərə alınaraq, bu ərazilərdə məskun­laşan keçmiş məcburi köçkünlərin məş­ğulluğu, onların ərzağa olan tələbatının ödənilməsi xüsusi diqqətdə saxlanılıb. Bu baxımdan, növbəti mərhələdə kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı, yüngül və qida sənayesinin formalaşdırılması prosesinin həyata keçiriləcəyi diqqətdə saxlanılıb. 

Laçın Aqro və Sənaye Parkının yara­dılması da əsasən bu məqsədə xidmət edir. Parkda ümumilikdə 46 müəssisənin fəaliyyət göstərəcəyi, onların da 80 faizi­nin bu il yayın sonunadək işə başlayaca­ğı nəzərdə tutulur. Burada həm iri, həm də kiçik mebel fabrikləri, yüngül material­lardan ev və digər konstruksiyalar hazır­layan zavod, balıq təsərrüfatı, yeyinti və yüngül sənaye, ekoloji cəhətdən təmiz emal müəssisələri, eyni zamanda, kiçik­buynuzlu heyvanlar üzrə elmi-təcrübə mərkəzinin yaradılması planlaşdırılır. Bu ayın sonunadək artıq keramik məhsullar fabrikinin də işə düşəcəyi də gözlənilir. Bundan başqa, kinostudiyanın, tekstil, ayaqqabı fabriklərinin açılması, müxtəlif istiqamətlər üzrə qısamüddətli kursların təşkili nəzərdə tutulur.

Hazırda ölkəmizdə iqtisadiyyatın inki­şafına, ixrac potensialının artırılmasına, rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalına önəmli töhfə verən sənaye parklarının sırasına “Ağdam Sənaye Parkı” və “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkı da qoşulub. 

Təməli dövlətimizin başçısı tərəfindən 2021-ci il mayın 28-də qoyulan “Ağdam Sənaye Parkı” Qarabağın yenidən qurul­masında mühüm rol oynayacaq. Adı çə­kilən sənaye mərkəzində ilkin müraciətlər əsasında 33 kiçik istehsal və xidmət, iri sənaye və qida sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərəcək. Parka 110 milyon manata yaxın sərmayə qoyulacaq, 330 iş yeri açılacaq.

Qarabağda sənaye parkının qarşı­sına innovativ və yüksək texnologiyalar əsasında rəqabət qabiliyyətli sənaye is­tehsalının inkişafına, xidmətlərin göstəril­məsi üçün münbit şəraitin yaradılmasına və bu sahədə sahibkarlığın dəstəklənmə­sinə nail olmaq, bölgədə yerli və xarici in­vestisiyalar üçün əlverişliliyin artırılması, əmək qabiliyyətli əhalinin istehsal sahə­sində məşğulluğunun yüksəldilməsi kimi məsələlər mühüm vəzifələr kimi qoyulub. 

Ağdam Sənaye Parkı Qarabağın in­kişafına, bölgənin qeyri-neft sənayesinin sürətli inkişafına önəmli təsir göstərəcək. Eyni zamanda, bu nəhəng müəssisə respublikamızın ixrac potensialının ar­tırılmasına, innovativ və yüksək texno­logiyalara əsaslanan rəqabətqabiliyyətli sənayenin inkişafına, ölkəyə valyuta axınının, investisiyaların artmasına yeni imkanlar açacaq. 

Cəbrayıl rayonunda yaradılan “Araz Vadisi İqtisadi Zonası”nda da nəzərdə tutulan layihələr uğurla həyata keçirilir. İqtisadi zona 200 hektar ərazini əhatə edir. Parkın aqrar məhsulların emalı, sə­naye, sosial və texniki zonalara bölünə­cəyi nəzərdə tutulur. Burada logistika və ticarət mərkəzi, anbar kompleksləri, topdan və pərakəndə satış obyektləri və digər sahələri əhatə edən məntəqələrin yaradılması planlaşdırılır. 

“Araz Vadisi İqtisadi Zonası”nda tikin­ti üçün üzlük və izolyasiya materialları, müxtəlif qatqı maddələri, metal konst­ruksiya istehsalı müəssisələrinin təşkili nəzərdə tutulur. Parkın ərazisində, həm­çinin kənd təsərrüfatı məhsullarının qab­laşdırılması, meyvə-tərəvəz konservləri, süd və ət məhsulları istehsalı və emalı, şərab, yem, gübrə istehsalı, ipəkçilik müəssisələrinin, soyuducu kamerala­rın qurulması, kiçik istehsal və xidmət sahələrinin yaradılması da planlaşdırılır.

Yeri gəlmişkən, iqtisadi zonada nax­çıvanlı sahibkarların da fəaliyyət göstər­mələri nəzərdə tutulub. Belə ki, sənaye parkında muxtar respublika sahibkarları­nın logistik fəaliyyəti üçün 14 hektar sahə müəyyənləşdirilib. Ərazidə Naxçıvan Sahibkarlar Konfederasiyasının vasitəsi ilə logistik anbarların yaradılması, ilkin mərhələdə əsasən, tikinti materiallarının satışı nəzərdə tutulub. 

Vəkil HÜSEYNOV,

iqtisadçı-ekspert

İşğaldan azad edilmiş ərazilər­də bərpa, tikinti-quruculuq layihələ­rinin uğurla həyata keçirilməsi üçün stimullaşdırıcı tədbirlər daim diqqət mərkəzində saxlanılıb. Məsələn, vergi güzəştlərinin tətbiqinə xüsu­si önəm verilib. Belə ki, işğalçıdan təmizlənən torpaqlarda hər bir rezi­dentl cari il yanvarın 1-dən etibarən 10 il müddətində mənfəət (gəlir), əmlak, torpaq və sadələşdirilmiş vergilərdən azad edilib. Eyni za­manda, həmin ərazilərin rezidenti olan hüquqi şəxslərin səhmdarları­nın (payçılarının) dividend gəlirləri göstərilən tarixdən etibarən 10 il müddətində vergidən azad olunub. 

Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarında ƏDV qeydiy­yatında olan rezidentlərinin siyahısı müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyənləşdirdiyi qurum tərəfin­dən təsdiqlənən iqtisadi fəaliyyət sahələri və mal nomenklaturaları üzrə texnikanın, texnoloji avadan­lıqların və qurğuların, habelə xam­mal və materialların idxalı cari ilin yanvarın 1-dən etibarən 10 il müd­dətində ƏDV-dən azad edilib.

Vergi güzəştlərinə əlavə olaraq, “Sosial sığorta haqqında” Qanuna dəyişikliklərə əsasən, Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olu­nan ərazilərində fəaliyyət göstərən maliyyə və avtonəqliyyat vasitələri ilə yükdaşıma sahələrində fəaliyyət göstərən, eləcə də dövlət büdcəsi­nin vəsaiti hesabına malları (işləri və xidmətləri) təqdim edən podrat­çılara (işğalçıdan təmizlənən ərazi daxilində istehsal fəaliyyətini həya­ta keçirən rezident podratçılar istis­na olmaqla) neft-qaz sahələrində fəaliyyəti olmayan sığortaedənlər (sığortaolunanlar) tərəfindən ödə­nilən məcburi dövlət sosial sığorta haqqının müəyyən hissəsi dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına subsi­diyalaşdırılır.

Sonda qeyd edim ki, Qarabağ və Şərqi Zəngəzurda yaradılan sə­naye parkları bu iqtisadi rayonların inkişafına, bölgənin qeyri-neft sə­nayesinin sürətli inkişafına önəmli təsir göstərəcək. Eyni zamanda, bu müəssisələr respublikamızın ixrac potensialının artırılmasına, innova­tiv və yüksək texnologiyalara əsas­lanan rəqabətqabiliyyətli sənayenin inkişafına, ölkəyə valyuta axınının, investisiyaların artmasına yeni im­kanlar açacaq. 

Vaqif BAYRAMOV, “Xalq qəzeti”