Dövlət başçısının bölgəyə səfəri yeni önəmli layihələrə meydan açdı

II yazı

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sentyabrın 19-da Ağdama növbəti səfəri zamanı açılışında iştirak etdiyi sənaye müəssisələri, “İmarət” tarixi kompleksi, “Aghdam City Hotel” mehmanxanası, dörd bir tərəfdə sürətlə davam edən bərpa-quruculuq işləri, gerçəkləşdirilən yeni layihələrlə tanış olduqca qürur duymamaq mümkün deyildi. Bütün bunlar o deməkdir ki, Zəngilan, Laçın, Füzuli, Şuşa, Xocalı kimi, tezliklə Ağdamda da həyat əvəlkindən də yüksək səviyyədə axarına düşəcək.

Müasir istehsal sahələri, yeni iş yerləri

Ağdam Sənaye Parkındakı sənaye müəssisələri ilə tanışlığımızın davamında ən müasir avadanlıq quraşdırılmış “Mister Decor” MMC-nin divar kağızları istehsalı zavodunun direktoru Əli Əliyevin verdiyi məlumat isə bizi xüsusən qürurlandırdı: 

– Ağdamda divar kağızlarının istehsalı­na başlanması nəinki Azərbaycanda, ümu­milikdə, Cənubi Qafqaz regionunda ilk təc­rübədir. Belə ki, dünyanın əksər ölkələrində divar kağızlarından istifadə edilsə də, isteh­salçı dövlətlərin sayı azdır. Bu isə zavodun məhsullarını həm yerli, həm də xarici ba­zarda satışına geniş imkanların mövcudlu­ğunu göstərir. Müəssisə rəhbəri artıq xarici bazara çıxmaq istiqamətində də iş getdiyi­ni, müəssisənin nümayəndəsinin danışıqlar aparmaq üçün qardaş Özbəkistanda oldu­ğunu bildirdi. Hədəf bazar kimi isə, əsasən, Orta Asiya dövlətləri nəzərdə tutulub.

Qeyd edək ki, 2022-ci ilin oktyabrında Ağdam Sənaye Parkının rezidenti statusunu almış “Mister Decor” MMC-nin investisiya həcmi 8 milyon manatdır. Alman texno­logiyasından istifadə edilən müəssisədə il­lik 2,1 milyon rulon divar kağızının istehsa­lı nəzərdə tutulub. Burada ilkin mərhələdə 18 nəfər daimi işlə təmin edilib ki, onların da əksəriyyəti Ağdamın və ətraf rayonların sakinləridir. Ümumilikdə isə 76 nəfər işlə təmin ediləcək. Zavod üçün yeni avadanlıq­lar sifariş edilib və 2025-ci ilin mart ayın­da ikinci istehsal xəttinin işə salınmması nəzərdə tutulub.

Evlərimizin divarlarını bəzəyəcək yük­sək keyfiyyətli, zövq oxşayan divar kağız­larının hazırlanmasında iştirak edən işçilər­dən biri, rayonun Üçoğlan kəndindən olan Səbuhi Əhmədli məmnunluğunu bizimlə bölüşür:

– Doğma Ağdamımızda belə bir iş ye­rinin yaradılması haqqında xəbər tutan kimi, müraciət etdim, işə qəbul olundum. Bir müddət işi öyrətdilər. İndi divar ka­ğızlarının rənglənməsi bölməsindəki ava­danlıqlar üzrə operator işləyirəm. İnanın ki, həqiqətən sevincimizin həddi-hüdudu yoxdur. Ağdamın yenidən inkişaf etməsini görmək, zavodların açılması, ağdamlıların öz şəhərinə qayıdaraq burada işləməsi hər birimizdə xoşbəxtlik duyğusu yaradır. Bü­tün bunlar üçün isə, ilk növbədə, dövlətimi­zin başçısına minnətdarıq.

Ağdam Sənaye Parkında üz tutduğu­muz növbəti ünvan “Metkons” MMC-nin havalandırma, yanğınsöndürmə avadan­lıqları və metal məmulatları istehsalı za­vodudur. Müəssisənin direktoru Nicat Ha­cıyev bildirdi ki, Türkiyə, İtaliya, Rusiya və Çin texnologiyalarının tətbiq olunduğu zavodun illik gücü 33 min ədəd müxtəlif avadanlıq istehsalıdır. Ümumi investisiya dəyəri 3,9 milyon manat olan müəssisədə hazırda əksəriyyəti Ağdam rayonundan ol­maqla 47 nəfər işləyir. Yaxın 2 ay ərzində isə ümumilikdə 90 nəfərin daimi işlə təmin edilməsi nəzərdə tutulur. 

Zavodda istehsal olunan məhsullar il­kin mərhələdə daxili bazar üçün nəzərdə tutulub. Bir daha qeyd etmək yerinə düşər ki, Ağdamda sənaye müəssisələrinin fəa­liyyətə başlaması, eyni zamanda, Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramının icra­sının sürətlə icra edilməsinə böyük töhfə­dir. Çünki işğaldan azad edilmiş ərazilə­rimizdə həyata keçirilən bərpa-quruculuq layihələrinin icrası zamanı bundan əvvəl tanış olduğumuz zavodların olduğu kimi, “Metkons”-un da istehsal etdiyi məhsullara kifayət qədər tələbat var. Ona görə də, ha­valandırma, yanğınsöndürmə avadanlıqları və metal məmulatları istehsalı zavodu ilk olaraq bu tələbatın qarşılanması istiqamə­tində fəaliyyət göstərəcək. 

Eyni sözləri Azərbaycan Prezidentinin Ağdam Sənaye Parkında açılışını etdiyi daha iki istehsal müəssisəsi – parkın rezidentləri “Prof-Dam” MMC-nin dam örtükləri isteh­salı və “Rail Trans Service” MMC-nin avto­matlaşdırma və telemexanika sistemlərinin istehsalı zavodları haqqında da söyləmək mümkündür. 

“Prof-Dam” MMC-nin dam örtükləri istehsalı zavodunun direktoru Arif Ataşov bildirdi ki, investisiya dəyəri 8,5 milyon manat olan müəssisə ildə 1,4 milyon kv.metr profilli təbəqələrin, 1 milyon kv.metr metalkirəmit lövhələrin, 1 milyon kv.metr sendviç panellərin, habelə 2 min ton dam aksessuarı istehsalı gücünə malikdir. İs­tehsal olunan məhsulların 90 faizi yerli, 10 faizi isə xarici bazar üçün nəzərdə tutulub. Burada da əksəriyyəti Ağdam və ətraf ra­yonlardan olmaqla ümumilikdə 40-dək iş yeri yaradılacaq. Tanış olduğumuz sonuncu zavod olan “Rail Trans Service” MMC-nin avtomatlaşdırma və telemexanika sistemlə­rinin istehsalı zavodunda isə 60 nəfər işlə təmin ediləcək. 

Müəssisənin direktor müavini Əhmə­diyyə Baxışov məlumat verdi ki, 2022-ci ilin oktyabrında Ağdam Sənaye Parkının rezidenti kimi qeydiyyata alınan zavodun investisiya dəyəri 8,92 milyon manat­dır. İllik istehsal gücü 5 min ədəd rabitə və işarəvermə, 250 ədəd mikroprosessor mərkəzləşmə sistemi avadanlığı həcmində­dir. İstehsal olunan mallar daxili və xarici bazarlar üçün nəzərdə tutulub.

Erməni vandalizminin yaraları sağaldılır

Ağdam Sənaye Parkı ilə tanışlığımız xoş təəssüratlarla, ümidverici məqamlarla yadda qaldı. Burada ilkin mərhələdə gö­rülən işlərin, həyata keçirilən layihələrin miqyası həqiqətən də heyrətamizdir. Ağ­damın ilk sənaye müəssisələrinin rəhbərlə­rinə, işçi heyətlərinə fəaliyyətlərində uğur­lar arzulayıb, üz tutduq dövlət başçısının bərpadan sonra açılışını etdiyi “İmarət” kompleksinə. 

Kompleksin İşçi Qrupunun üzvü Nərgiz Abdullayeva məlumat verdi ki, Ağdam rayo­nunda erməni vandalizminin qurbanına çev­rilərək dağıdılıb talan edilmiş tarixi-memarlıq abidələrindən biri də Qarabağ xanlığının ba­nisi Pənahəli xanın sarayıdır. XVIII əsrə aid bu kompleks xanın ilk mülklərindəndir. İşğal zamanı digər tarixi-mədəni və dini abidələ­rimiz kimi, İmarət də ermənilər tərəfindən təhqir edilib, vandalizmə məruz qalıb.

Nə qədər acı olsa da, Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda dinc azərbaycanlılara qarşı insanlığa sığmayan cinayətlər törətmiş erməni faşistləri eyni vəhşilikləri məscidlə­rimizə, dini-tarixi abidələrimizə, mədəniy­yət, təhsil ocaqlarımıza qarşı da nümayiş etdiriblər. Bu vandallığın ən ağlasığmaz nümunəsi isə ermənilərin məscidlərimizdə donuz saxlamaları, müqəddəs ziyarətgahla­rımızı təhqir etmələridir. İmarət Kompleksi də işğal dövründə eyni aqibəti yaşayıb. Bu mənada kompleksin bərpası tarixi irsimizə sahib çıxmaq baxımından böyük əhəmiy­yətə malikdir.

N.Abdullayeva onu da bildirdi ki, Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uy­ğun olaraq, 2023-cü ildə Ağdam İmarət Kompleksində yerli və xarici mütəxəssis­lərin iştirakı ilə restavrasiya və arxeoloji tədqiqat işlərinə başlanılıb. Hazırda isə kompleksin ərazisindəki 6 min kvadrat­metrlik sahədə yerləşən tarixi qəbiristanlıq­da arxeoloji tədqiqat işləri ikinci mərhələdə davam etdirilir. Aparılan araşdırmalar nəti­cəsində 213 müsəlman qəbri aşkar olunub. Onlardan 18-i türbələrin içərisində yerləşir.

Kompleks artıq ziyarətçilər üçün də açıqdır. Bura gələn qonaqlar, turistlər bu­rada yaradılmış park, ziyarətçi mərkəzi, muzey və kafenin xidmətlərindən istifadə edə biləcəklər. Gecəni Ağdamda qonaq qalmaq istəyənlər isə İmarətin yaxınlığın­da yerləşən, yenicə açılmış “Aghdam City Hotel”ə üz tuta bilərlər. Elə biz də otellə tanış olmaq, haqqında ətraflı məlumat al­maq üçün yollanırıq səfər marşrutumuzun növbəti dayanacağı olan “Aghdam City Hotel”ə. 

Ağdam şəhərinin mərkəzinə yaxın yerdə inşa edilmiş hotelin fəaliyyətə baş­laması xüsusilə əlamətdardır. Belə ki, gündən-günə böyüməkdə olan, yeni inki­şaf yolu ilə irəliləyən Ağdama işləmək və turizm məqsədilə gələnlərin sayı sürətlə artmaqdadır. Bu isə təbii olaraq, şəhərdə yerləşmə məsələsini aktuallaşdırır. “Agh­dam City Hotel”in işə salınması sözügedən məqamın da diqqətdə saxlanıldığını göstə­rir. Artıq şəhərə gələn qonaqlar gecələmək üçün yer tapmaqda problemlə üzləşməyə­cəklər. Üstəlik, hotelin açılışı regionda tu­rizmin müxtəlif növlərinin inkişafı baxı­mından da mühüm rol oynayacaq.

Mehmanxananın direktoru Murat Ko­dan söylədi ki, 5 mərtəbədən, 130 nömrə­dən ibarət olan oteldə qonaqların zövqünü oxşayan interyer işləri görülüb. Burada müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi üçün kon­frans və iclas zalları yaradılıb, həmçinin restoran və barlar qonaqların həm yüksək səviyyədə qidalanmalarına, həm də asudə vaxtlarını daha maraqlı keçirmələrinə geniş imkanlar açır. Onu da öyrəndik ki, oteldə fiziki məhdudiyyətli qonaqlar üçün xüsusi dizayn edilmiş 4 otaq da mövcuddur. “City Hotel”də qonaqların sağlamlıq və istirahə­tini təmin etmək məqsədilə fitnes və SPA mərkəzləri də yaradılıb.

Dövlət başçısının Ağdama növbəti səfə­rinin izi ilə üz tutduğumuz budəfəki məkan təməli yenicə qoyulmuş “İmarət” stadio­nunun yerləşəcəyi ərazidir. İdmansevər­lərə yaxşı məlumdur ki, vaxtilə Ağdamın “Qarabağ” futbol komandasının ev oyun­larını keçirdiyi “İmarət” stadionu da işğal dövründə erməni vəhşiləri tərəfindən tama­milə dağıdılıb. Bu gün isə Azərbaycan Pre­zidenti yeni, daha müasir, UEFA-nın 4-cü kateqoriya tələblərinə uyğun inşa edilməsi nəzərdə tutulan stadionun təməlini qoy­maqla bütün dünyaya nümayiş etdirir ki, biz mənfur qonşularımız kimi dağıtmaqla deyil, qurub-yaratmaqla, tikməklə, düşmə­nin darmadağın etdiyi yerləri yenidən cən­nətə çevirməklə məşğuluq. Çünki biz bu yerlərin əsl sahibləriyik!

“İmarət” haqqında məlumat verən Gənclər və İdman Nazirliyinin şöbə mü­diri Elmir Mehdiyev bildirdi ki, stadio­nun inşası “Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad edilmiş ərazilərinə Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq həyata keçirilir. Gənclər və İdman Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanmış unikal layihə əsasında tikiləcək “İmarət” stadio­nu 11 min 700 nəfərlik tamaşaçı tutumuna malik olacaq. Təbii ot örtüklü stadionda UEFA tələblərinə uyğun VVIP, VIP lounge, konfrans zalı, iclas otaqları, hakim otaq­ları, komandalar üçün soyunma-geyinmə sahələri, media otaqları, muzey, şərhçi otaqları və digər inzibati, köməkçi sahələr tikiləcək. Kompleksə əlavə məşq meydan­çası, qaçış zolağı, avtodayanacaqlar, nə­zarət-buraxılış məntəqələri, texniki bina və qurğular da daxildir.

Gələcəkdə şəhər əhalisi stadionun əra­zisindən park, əyləncə zonası kimi də isti­fadə edə biləcək. Bu məqsədlə stadionda fitnes zalı, kafe, restoran, idman malları mağazaları və digər ictimai xidmət sahələ­rinin yaradılması nəzərdə tutulur.

Ağdam Qayıdışın astanasında

Ağdama səfərimizin son mərhələsi ra­yonun Xıdırlı və Kəngərli kəndlərində apa­rılan tikinti işlərinin gedişi ilə tanışlıq oldu. Tikintisi sürətlə davam edən kəndlərin küçə və həyətlərini gəzdikcə əmin olduq ki, çox keçməyəcək biz bu müqəddəs torpaqları­mıza ayaq basanda erməni vəhşiliyinin acı, ürək dağlayan nəticələri ilə deyil, gözəllik­lərlə, doğma yurdlarına dönmüş insanların çöhrəsindəki xoşbəxt təbəssümlə qarşılaşa­cağıq. 

Bizi bu istiqamətlərdə müşayiət edən Ağdam, Füzuli və Xocavənd rayonların­da Bərpa, Tikinti və İdaretmə Xidmətinin mətbuat katibi Leyla Sarabi öz doğma sa­kinlərini qarşılamağa hazırlaşan kəndlərdə görülən işlər barədə ətraflı məlumat verdi:

– Rayonda quruculuq işlərinin geniş vüsət aldığı yaşayış məskənlərindən biri olan Xıdırlı kəndində 5 min 93 nəfərin məskunlaşdırılması planlaşdırılıb. 2022-ci ilin oktyabrın 4-də təməli qoyulan Xıdırlıda bərpa-tikinti-quruculuq işləri yüksək sürət­lə davam etməkdədir. Ümumi sahəsi 418 hektar olan ərazinin tam layihələndirilməsi, həmin sahədə 1379 fərdi yaşayış evinin in­şası planlaşdırılır. 

Burada məskunlaşdırılacaq əhalinin yaşayış yükünü nəzərə alaraq, məhəllələ­rin salınmasının birinci mərhələsi üçün 170 hektar torpaq sahəsi ayrılıb. Bu mərhələdə kəndə 2 min 951 nəfərin köçürülməsi üçün 2, 3, 4 və 5 otaqlı olmaqla 719 fərdi evin tikilməsi planlaşdırılır. Həmin evlərin ha­mısının torpaq və bünövrə işləri, 643 fərdi evin isə hörgü işləri tamamlanıb, hazırda xarici və daxili bəzək işləri görülür. Ərazi­də, mərkəzi kommunikasiya sisteminin və yol infrastrukturunun, çoxfunksiyalı bina, ailə-sağlamlıq mərkəzi, bayraq meydanı, klub, icma mərkəzi, məktəb, bağça, xalq sənətkarlıq emalatxanası, satış köşkləri və digər obyektlərin tikintisi də davam etmək­dədir.

Kəngərli kəndində də bir-birindən yara­şıqlı evlərin tikintisi və təmiri plana uyğun davam etdirilir. Kəngərlidə 2 min 44 nəfər­dən ibarət 632 ailənin məskunlaşdırılması planlaşdırılıb. Layihələndirilən ümumi əra­zi 177,2 hektardır. Burada yaşayış məhəl­lələrinin salınmasının birinci mərhələsi üçün 72,5 hektar torpaq sahəsi ayrılıb. Bu mərhələdə 1279 nəfərin köçürülməsi üçün 292 fərdi ev inşa edilir. Bütün evlərin tor­paq, bünövrə və hörgü işləri, həmçinin 278 fərdi evin isə xarici tamamlama işləri başa çatdırılıb. Hazırda 94 fərdi ev üzrə daxi­li bəzək işləri görülür və mebel avadanlığı quraşdırılır. 

Kəngərli kəndində də əhalinin məşğul­luğunun təmin edilməsi üçün hər cür şərait yaradılacaq. Burada mədəniyyət və əyləncə mərkəzləri, müxtəlif təyinatlı müəssisələr, iqtisadi inkişaf obyektləri, təhsil, idarəetmə və kənd təsərrüfatı sahələri üzrə sakinlərin işlə təmin olunması nəzərdə tutulur.

Səfərimizin sonunda fürsətdən istifadə edib dövlət başçısının bir gün öncə təməli­ni qoyduğu Eyvazxanbəyli kəndinə də baş çəkirik. Eyvazxanbəylinin layihələndirilən ümumi ərazisi 300 hektara yaxındır. Baş plana əsasən, bu kənd ərazi vahidinə görə bir-birinə yaxın olan Şişpapaqlar, Kosa­lar və Eyvazxanbəyli kəndləri ilə birlikdə layihələndirilib. Kənddə 4 min 38 nəfərin məskunlaşdırılması məqsədilə 1091 fərdi evin tikilməsi nəzərdə tutulub.

Xatırladaq ki, Ağdam rayonunun 212 minə yaxın əhalisindən 162 min 397 nəfəri məcburi köçkün kimi respublikamızın 62 şəhər və rayonunda məskunlaşıb. Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramına uyğun olaraq, hazırda Ağdam şəhərində və bir sıra kəndlərində bərpa-quruculuq işləri aparılır və bu ilin sonunadək həmin ərazilərin bir hissəsinə əhalinin köçürülməsi nəzərdə tu­tulub. 

Vətənimizin hər qarışı kimi əziz olan Ağdamın da azad, firavan günlərinin yeni tarixi hesabı açılıb. Artıq 4 ildir ki, müqəd­dəs torpaqlarımızın bağrını yaran düşmən mərmiləri deyil, traktorların, kənd təsərrü­fatı texnikalarının kotanları, malaları, biçin alətləridir. Çünki topraq, Qorqud Dədəmiz dediyi kimi, həm də əkib-becərdikcə Vətən olur! Biz indi bütün dünyaya göstəririk ki, öz yurdumuzu düşməndən geri almağı ba­cardığımız kimi, onu dirçəltməyə, gözəlləş­dirməyə də hər imkanımız var. 

Qarabağın mərkəzi rayonu Ağdam ölkə Prezidentinin rəhbərliyi və nəzarəti ilə xa­rabalıqlardan baş qaldırıb ucalır, yenidən ağ günlərinə qovuşur.

Mahir RƏSULOĞLU
XQ

Ağdam