Azad Şuşaya, Laçının Sus kəndinə aparan yolları daha tez işıqlandırmaq, yazın sübh ayazının həzin soyuğunu isitmək üçün bu səhər günəş də erkən oyanmışdı, elə bil. Qaradağ rayonunun Qobu Park-3 yaşayış kompleksinə yığışanlar sevinir, deyib-gülür, zarafatlaşırdı – 32 illik doğma yurd həsrətinə son qoyulanlar da, Şuşaya, ilk qayıdanları yola salmağa gələn doğmaları, əzizləri də.
Bu yaşayış kompleksi son 1 ildə neçə-neçə Vətənə yön tutan köç karvalarının şahidi olub. Amma bu gün yaddaşımıza özgə bir məzmun və təntənə ilə yazılırdı. Çünki həmin gün təkcə şuşalılar üçün deyil, bütün Azərbaycan üçün tarixi əhəmiyyət daşıyan hadisənin şahidləri və iştirakçıları olduq. Ümummilli lider Heydər Əliyev Şuşanın Azərbaycan üçün müstəsna əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirərək demişdi ki, Şuşasız Qarabağ, Qarabağsız isə, ümumiyyətlə, Azərbaycan yoxdur! Bu gün Ulu öndərin ruhu şaddır, çünki daha Qarabağın hər qarışı azaddır və azad Qarabağımızın azad Şuşasına ilk köç reallaşır.
Jurnalist həmkarımız, yazıçı, eyni zamanda, müvəqqəti məskunlaşdığımız Qobu Parkda qonşum olan Kərim Kərimli də Şuşaya qayıdanlar arasında idi. Fürsətdən istifadə edib Şuşa şəhərinə və Laçının Sus kəndinə qayıdan keçmiş məcburi köçkünlərin təəssüratlarını öyrəndim. İlk olaraq Kərim Kərimliyə üz tutub onu dinlədim:
– İllər boyu Şuşa həsrətindən kəlbəcərli şair Sücaətin dediyi kimi, balaları gülə-gülə yatırdıb, ağlayırdım, yatmırdım ki, gecələr. Son neçə gecə isə sevincdən, həyəcandan yuxum qaçıb. Doğma Şuşaya qayıtmaq, orada yaşamaq, yazıb-yaratmaq ən böyük arzum idi. Ancaq mən heç vaxt ümidimi itiməmişdim, hər zaman dövlətimə, möhtərəm Prezidentimizin əzminə, iradəsinə inanırdım. Hətta şeirlərimdə də Şuşanın erməni işğalçılarından necə azad ediləcəyini, ora necə qayıdacağımızı təsvir edirdim. Bu gün xəyallarımızın gerçək, arzularımızın çin olduğu həmin gündür. Allaha çox şükürlər olsun! Bir şeyi də deyim ki, mən azad Şuşa haqqında yeni əsərimi artıq başlamışam. Əvvəlini Bakıda yazmışam, sonunu Şuşanın özündə bitirəcəm...
Hərbi geyimdə, sinələri medallarla bəzənmiş dörd gənc diqqətimi çəkir. Yaxınlaşıb tanış oluram. Məmədli Elmir Elman oğlu, Eyvazlı Nicat Sərdar oğlu, İmranzadə Ağasəlim Elçin oğlu, Məmmədov Elvin Aqil oğlu. Dördü də şuşalıdır. Bildirirlər ki, Vətən müharibəsinə könüllü qatılıblar, müxtəlif istiqamətlərdə, o cümlədən Şuşa uğrunda gedən dyüşlərin iştirakçısı olublar: “Birimiz Daşaltıda, birimiz Şuşa yolunda yaralanmışıq. Böyük qələbəmizdə az da olsa bizim də əməyimiz olduğu üçün fəxr edirik. Müzəfər Ali Baş Komandanımıza, dövlətimizə ürəkdən minnətdarıq ki, bizim xidmətlərimizi yüksək dəyərləndirirlər və bu gün biz Şuşaya daimi yaşamaq üçün ilk qayıdanların sırasındayıq”.
Şuşanın qəhrəman övladları onu da bildirirlər ki, dördü də neçə müddətdir Şuşa Şəhər Dövlət Qoruğu İdarəsində ixtisaslarına uyğun işlə təmin olunublar. Yəni, onların məşğulluq problemi hələ əvvəldən həll edilib...
Qayıdış həyəcanı yaşayan laçınlıları da unutmuruq. Sus kəndinə qayıdan ailələrə yaxınlaşıb onların da sevinclərinə şahid oluruq. İsgəndərov Oqtay İsmayıl oğlu uzun illər müəllim kimi gənc nəslin milli vətənpərvərlik ruhunda böyüməsi üçün əmək verib. Bu gün şagirdlərin düşmən tapdağından azad etdiyi, dövlətimizin isə qısa vaxtda yenidən cənnətə çevirdiyi doğma yurduna dönürdü:
– 32 illik həsrətimiz bitir, öz torpağımıza, Laçınımıza qayıdırıq. Məcburi köçkün kimi ailəmlə birgə Binəqədi rayonunda Bakı Humanitar Kollecin yataqxanasında məskunlaşmışdıq. Hər zaman dövlətimizin qayğısını hiss etmişik. Sağ olsunlar, bu dəfə də şəraitimizi nəzərə alaraq bizi ilk qayıdanların siyahısına saldılar. Daha bundan sonra yataqxanada deyil, Laçında, Sus kəndində yeni tikilmiş gözəl, şəraitli evimizdə yaşayacağıq. Allah cənab Prezidentimizi qorusun!
İsgəndərov Şahin Bəykişi oğlu da Sus kəndindəndir. Dedi ki, həyəcandan hisslərimi ifadə etməkdə çətinlik çəkirəm, bu duyğuları sözlə anlatmaq asan deyil:
– Bu gün mənim Laçından məcburi köçkün düşdüyümün 32 ilinin tamam olduğu gündür. İndi təsəvvr edin ki, hansı həyəcanı yaşayıram. Bizim üçün bundan sevincli gün ola bilməz. Allah möhtərəm Prezidentimizi qorusun, şəhidlərimizə rəhmət eləsin, qazilərimizə şəfa versin! Onların sayəsində bu xoşbəxt anları yaşayırıq.
...Nəhayət, köç karvanı yola düşdü. Şuşaya və Susa qayıdanların ümid, sevgi, qürur dolu baxışları irəli, Vətən yoluna yönəldi.
Əzizlərini, qohumlarını yola salmağa gələnlər isə gedənlərə uğurli yol diləyib, bu gözəl anlar üçün Tanrıya və qələbəmizin səbəbkarlarına dualar edə-edə dağılışdılar – tezliklə özlərinin də Böyük Qayıdışın iştirakçısı olmaları arzusu ilə!
Qeyd edək ki, Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsinin rəsmi məlumatına görə, Prezident İlham Əliyevin tapşırığına uyğun olaraq respublikanın müxtəlif ərazilərində yataqxana, sanatoriya, pioner düşərgəsi, yarımçıq tikililər və inzibati binalarda müvəqqəti məskunlaşmış ailələrdən ibarət köç karvanı Şuşa şəhərinə və Laçın rayonunun Sus kəndinə yola salınıb. İlk mərhələdə Şuşaya 88 nəfərdən ibarət 20 ailə və Susa 75 nəfərdən ibarət 20 ailə köçürülüb.
Mahir RƏSULOĞLU,
yazıçı-jurnalist
