Görkəmli oftalmoloq-alim, akademik Zərifə Əliyevanın 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Oftalmologiyanın aktual problemləri” mövzusunda Bakıda beynəlxalq elmi-praktiki konfrans keçirilib. Öncə Milli Oftalmologiya Mərkəzində başlanan elmi hissədə yerli və beynəlxalq mütəxəssislər görmə orqanının xəstəliklərinə, oftalmologiyanın aktual problemlərinə dair təqdimatlarla çıxış edib, mövzular ətrafında müzakirələr aparıblar. Elmi hissənin davamı Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilib.

Öncə Səhiyyə Nazirliyinin rəhbərliyi və konfrans iştirakçıları Fəxri xiyabana gələrək xalqımızın ümummilli lideri, müa­sir müstəqil Azərbaycan dövlətinin quru­cusu Heydər Əliyevin məzarı önünə gül dəstələri düzüb, xatirəsini ehtiramla yad ediblər. Sonra akademik Zərifə xanım Əliyevanın da xatirəsi yad olunub, mə­zarı önünə əklil və tər çiçəklər qoyulub. Görkəmli dövlət və ictimai xadim Əziz Əliyevin, istedadlı həkim Tamerlan Əli­yevin məzarları üzərinə də tər çiçəklər düzülüb.

Heydər Əliyev Mərkəzində keçirilən tədbirdə Səhiyyə Nazirliyinin, Azərbay­can Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) və dövlət orqanların rəhbər şəxsləri, Milli Məclisin deputatları və tanınmış ictima­iyət nümayəndələri, həmçinin Türkiyə, Rusiya, İsrail, Ukrayna, Gürcüstan, Avst­riya, Qazaxıstan və Özbəkistandan gəl­miş görkəmli oftalmoloqlar iştirak ediblər.

Azərbaycanın Dövlət Himni səslən­dirildikdən sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin, akademik Zərifə Əliyevanın və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda canını qurban vermiş şəhidlərin əziz xa­tirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edilib.

Giriş sözü ilə çıxış edən səhiyyə na­ziri Teymur Musayev vurğulayıb ki, sıravi həkimlikdən akademik zirvəsinə ucalan Zərifə xanımın elmi araşdırmaları, alim kimi qazandığı böyük uğurlar Azərbayca­nın tibb elmi tarixində xüsusi yer tutur. O, akademik Zərifə Əliyevanın oftalmologi­ya elminin inkişafında rolundan, əldə et­diyi uğurlardan söz açıb: “Oftalmologiya elminin fədaisi olan Zərifə xanım Əliyeva elmdə heç vaxt asan yol axtarmayıb, həmişə keçilməmiş yollarla gedib, elmi araşdırmaları üçün praktik əhəmiyyət da­şıyan aktual mövzular seçib. Azərbaycan səhiyyəsinin inkişafında akademik Zərifə Əliyevanın bir xidməti də onun pedaqoji fəaliyyəti, həkimlərin peşəkar bacarıqla­rının artırılması, yüksək ixtisaslı həkim kadrlarının formalaşması üzrə gördüyü işlərdir. Görkəmli alimin keçdiyi şərəfli ömür yolu hər bir Azərbaycan vətənda­şı, hər bir alim və həkim üçün həyat və mənəviyyat dərsi, kamillik və müdriklik məktəbidir”.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademi­yasının prezidenti İsa Həbibbəyli Zərifə Əliyevanın alim kimi qazandığı böyük uğurların Azərbaycan tibb elminin tarixin­də ayrıca bir mərhələ olduğunu diqqətə çatdırıb. 

Milli Oftalmologiya Mərkəzinin direk­toru Elmar Qasımov Zərifə xanımın oftal­mologiya sahəsində yüksək ixtisaslı sə­hiyyə kadrlarının hazırlanmasına böyük töhfələr verdiyindən danışıb və həmin peşəkar kadrların bugünkü uğurlu fəa­liyyətini vurğulayıb. O, Zərifə Əliyevanın traxomanın kökünün kəsilməsində bö­yük əmək sərf etməsindən, monoqrafiya, dərslik, ixtirası, elmi əsərlərindən, “peşə oftalmologiyası”nın və Azərbaycan lakri­mologiyasının əsasını qoymuş alimin eti­ka və tibbi deontologiya haqqında fikirləri və məqalələrindən söz açıb. Oftalmologi­yada peşə xəstəlikləri probleminin öyrə­nilməsinin Zərifə Əliyevanın adı ilə bağlı olduğunu qeyd edib və oftalmologiyanın sənaye ilə bağlı problemlərinin öyrənil­məsinə həsr etdiyi fundamental tədqiqat­larının alimə böyük şöhrət gətirməsindən və onu dünya oftalmologiyası məkanında məşhurlaşdırmasından bəhs edib. 

Türkdilli Ölkələrin Oftalmoloji Cəmiy­yətinin (TCOD) təsisçisi və sədri Sunay Duman çıxışında tibb elminin yeni is­tiqamətlərinin işlənib hazırlanmasında Zərifə xanımın xidmətlərini xatırladıb. Zə­rifə xanımla uzun illər çalışmış həmkarla­rı – Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının akademikləri Alevtina Brovkina və Larisa Maşetova alim haqqında xatirələrini bö­lüşüblər.

Rusiyanın Diplomdan Sonrakı Təhsil üzrə Tibb Akademiyasının rektoru, Ru­siya Federasiyasının Əməkdar həkimi, akademik Larisa Moşetova Zərifə Əliye­va ilə ilk görüşündən bəhs edib. O, de­yib: “Onunla gənc oftalmoloq olduğum zaman tanış olmuşam, həmin vaxt ye­nicə namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdim. Biz birlikdə – Moskva Mərkəzi Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun of­talmologiya kafedrası və Bakı Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun oftalmologi­ya kafedrası oftalmoloqlarının birgə kadr hazırlığını aparırdıq. İki dost kafedra, on­ların bir-biri ilə ünsiyyətdə olan və birlikdə dissertasiya hazırlayan iki rəhbəri – pro­fessor Nina Şulpina və Zərifə xanım”.

Zərifə xanımın həmkarı onun elmi tə­dqiqatlarından söz açaraq bildirib ki, o, həqiqətən, istedadlı alim idi. Bunu onun yaratdığı laboratoriya və traxoma ilə bağ­lı tədqiqatları əsasında söyləmək olar. Zərifə xanım Azərbaycanda bu problemi kökündən həll etdi və namizədlik dis­sertasiyası müdafiə edərək son nöqtəni qoydu. 

L. Moşetova qeyd edib ki, Zərifə Əli­yeva pasiyentlərə böyük sevgi və hör­mətlə yanaşırdı: “Mən Zərifə xanımın bütün danışıqlarına məmnunluqla qulaq asır, onun ağır xəstəliyi pasiyentə çatdır­maq bacarığını, xəstələrə münasibətini görürdüm. O, mənim üçün çox şey edib. Mənim yetkin elmə gəlişim onun sayə­sində olub. “Oftalmologiyanın nə oldu­ğu”, “bu işlə necə məşğul olmaq və onu sevmək” məfhumlarını ondan öyrəndim... Zərifə xanım hələ çox işlər görə bilərdi. Lakin o, elə bir bünövrə qoyub gedib ki, ondan hələ bir çox gələcək nəsillər istifa­də edəcəklər. Zərifə xanım bir çoxlarına həyata vəsiqə verən insandır və özündən sonra işıqlı xatirə qoyub”.

Konfransın gedişində Zərifə xanım Əliyevanın həyatına və elmi fəaliyyətinə həsr edilmiş sənədli film nümayiş etdi­rilib. İki gün davam edən konfransda “Xorioid melanomalarının diaqnostik və proqnostik markerləri”, “Qlaukomanın müalicəsində kannabisin tətbiqinə dair”, “Dünyanın aparıcı ölkələrində oftalmoloji təhsilin artırılmasında rəqəmsal texno­logiyaların tətbiqi və onun Azərbaycan modeli”, “Müasir neft sənayesində ça­lışan işçilər arasında oftalmopatologi­yaların öyrənilməsi və onların yaranma riskinin qiymətləndirilməsi”, “Refraktiv cərrahiyyədən əvvəl retinanın qiymətlən­dirilməsinin əhəmiyyəti”, “Kapsul kisəsi olmadıqda İOL implantasiyası” və digər mövzularda məruzələr dinlənilib.

Zərifə HÜSEYNOVA, “Xalq qəzeti”