İşğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə, o cümlədən Ağdamda bərpa-quruculuq işləri sürətlə davam edir. Yeni infrasruktur qurulur, yaşayış məhəllələri salınır, sənaye parkları, aqroparklar yaradılır. Sistemli şəkildə həyata keçirilən bütün bu layihələr keçmiş məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına tezliklə qayıdacaqlarından xəbər verir. 

Alışovlar ailəsi yurd-yuvasından didərgin düşəndən keçən 30 ildə doğ­ma şəhərlərinə–Ağdama qayıdacaqla­rı günü həsrətlə gözləyiblər. Nəhayət, uzun bir ayrılıqdan sonra bu istəklərinə qovuşublar. Ailə üzvləri söhbətə Ağ­damla bağlı xatirələrindən başladılar. Pərvin Alışova dedi: “Mən yurddan ay­rılanda balaca idim. Ona görə də yadda­şımda bu şəhərlə bağlı xatirələr elə də çox deyil. Ancaq doğma Ağdamın, evi­mizin xəyalını valideynlərimin danışıq­ları sayəsində unutmamışam. Yadım­dadır, əmim Atamoğlan Alışov Ağdam uğrunda gedən qanlı döyüşlərdə şəhid olmuşdu. Atam əmimin üç mərasiminə çörək almaq üçün Ağdama gedərkən, “Bizi də apar”,–deyə onun ardınca ağ­ladıq. Göz yaşlarımıza qıymayan atam qardaşımı, məni və şəhid əmimin oğlu­nu da maşına mindirdi. Bibimin həyat yoldaşı Əlibaba da bizimlə idi. Dəmir yolu vağzalı deyilən yerdə qəfil açılan güllə səsindən əvvəlcə nə baş verdiyini anlamadıq. Amma az sonra hər şey mə­lum oldu. Əlibaba namərd gülləsinə tuş gəldiyindən həyatını itirdi...”.

Elə həmin gün “tezliklə əmin-aman­lıq yaranar, ev-eşiyimizə qayıdarıq” ümi­di ilə Ağcabədiyə köçdük. O vaxtdan ağrılı-acılı məcburi köçkün günlərimiz başladı... Yeddi il məktəbin həyətində­ki daxmada yaşadıq. Ağlımıza gəlmirdi ki, Ağdam işğal olunub və bu qəsbkar­lıq illərdi ki, davam edir. Nə biləydik ki, taleyimiz belə gələcək, evimiz yanıb kül olacaq.

İndi o vaxtdan 30 ilə yaxın bir zaman keçib. Ümidlərimizin tükəndiyi bir vaxtda Ali Baş Komandanımız İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şanlı Ordumuzun qəhrəı­manlığı ilə Qarabağ torpağı, o cümlədən Ağdam şəhər və kəndləri düşməndən azad edilib. Bizə də ailəliklə Ağdamı zi­yarət etmək imkanı yaranıb...”.

Pərvin Alışova daha sonra söyləyir: “Anam mənə zəng edərək kövrək səslə Ağdama getmək istədi­yini bildirdi. “Ağdam qoyub gəldiyimiz Ağdam deyil”,–dedim. Onun “qızım, bi­lirəm, düşmən yurd-yuvamızı xarabalığa çevirib, amma o torpağı görməklə, hava­sını udmaqla az da olsa, həsrət yanğımı söndürərəm...” kəlməsindən sonra daha başqa bir söz deməyə dilim gəlmədi. 

Beləcə razılaşdıq. Bu səfər “Yolu­muz Ağdamadır” layihəsi çərçivəsində gerçəkləşdi. Səhər saat 10-da Bər­dədən Ağdama yola düşdük. İndi bizi doğma şəhərlə qovuşmağa illər deyil, dəqiqələr ayırırdı. Ağdama yaxınlaşdıq­ca valideynlərimin həyəcanı artırdı. Axı onların doğmaları, əzizləri Ağdamda ya­şayıb, gənclik cağları, xatirələri, ömürlə­rinin bir parçası bu şəhərdə keçib... 

…Bir vaxtlar Ağdamı tərk etdiyimiz yolla indi geri qayıdırıq. Yolboyu həyə­can, kədər, sevinc bir-birini əvəz edir. Artıq xarabalığa cevrilən, “Qafqazın Xirosiması” adlandırılan şəhərin bu acı mənzərəsi ürək ağrıdır. 

Qarşımıza damları, pəncərələri sö­külmüş, divarları uçurulmuş, yol-yolağa­sı kol-kosla ortülmüş, səs-küylü bazarın­dan əsər-əlamət qalmamış Ağdam çıxır. Bu dəhşətli mənzərə erməni işğalçıla­rının törətdiyi vəhşiliyi göstərir. Özümü təmkinli aparmağa çalışsam da, vali­deynlərimin çarəsiz baxışlarla ətrafı iz­ləmələri nəzərimdən yayınmır, “kaş gəl­məyəydik”,– deyə düşünürəm. Qoyub çıxdıqları Ağdam hara, indi gördükləri Ağdam hara?.. Anamın gözləri elə hey dolub-boşalır. Atam şəhərin dağıdılmış küçələrinə, xaraba qalmış evlərinə bax­dıqca gözlərinə çökən kədər aydın hiss olunur. Dağıntılar o qədər qəddarlıqla, amansızcasına törədilib ki, bu şəhərdə bir küçəni, bir döngəni, bir evi, o evdən isə bir nişanəni tapmaq mümkün deyil. 

…Bələdçi, “bura dəmir yolu vağza­lıdır”,–deyir. İlahi, illər əvvəl bu yerdə ermənilər bizi atəşə tutmuşdular. Bu yer mənim uşaq yaddaşıma həkk olan, qorxunun ilk dəfə nə demək olduğunu duyduğum yerdir. Bura “Süleyman Sani Axundov küçəsidir” sözlərindən sonra isə anamın qeyri-ixtiyari hönkürməyi ha­mımızın ürəyini dağlayır. Onun bu qədər ağrılı “oy Allah!” deməsini bəlkə də, hə­yatımda ilk dəfə idi ki, eşidirdim”. 

“...Biz Ağdamda yaraşıqlı binalar, yaşıllıqlar, parklar qoyub getmişdik. Heç biri yoxdur, kol-kosdan başqa heç nə gözə dəymir. Poçtun qarşısında bir də­mir qutu var, ondan bilirsən ki, bura vax­tilə poçt olub... Bələdçi “bura Süleyman Sani Axundov küçəsidir” deyəndə evimi­zi görmək istədim, amma tapa bilmədim, küçəmizə baxa-baxa qaldım. Xəyalım­da yaşatdığım Ağdam tamamilə başqa idi”,- Sədaqət xanım deyir.

Pərvin Alışova yenidən söhbətə qoşulur: 

Şahbulaq qalasında olanda bizə 50 dəqiqəlik istirahət verdilər. Biz Ağdamda nahar etdik. Necə də qulağa xoş gəlir: biz Ağdamda nahar etdik...

Elə gözəl torpaq qoxusu gəlirdi ki… Ayaqqabılarımı çıxarıb, yalın ayaqla Vətən torpağına basdım, istilik hiss et­dim. Sonra bir ovuc torpaq götürüb öpərək qoxladım. Bir daha əmin oldum ki, ayağın doğma torpağa toxunanda öz varlığını hiss edirsən, özünə qayıdırsan, ürəklə “bu, mənəm”,– deyə bilirsən!

…Torpaqdan həm də qan qoxusu gəlirdi. Sanki Ağdam uğrunda 6 min­dən çox şəhidlik zirvəsinə ucalan Vətən oğullarının qanı torpağa qarışıb, bu tor­paq qanla yoğrulub... 

İndi sürətlə bərpa olunan, tikilib-qu­rulan Ağdama köçəcəyimiz günə, bu­rada xoşbəxt, bəxtəvər günlər yaşaya­cağımıza az qalıb, lap az. Tezliklə bu şəhərin sükutu pozulacaq, sözü, səsi özünə qayıdacaq Ağdamın. Hər evdən ürəyə yatan muğam eşidiləcək.

Düşmən düşünürdü ki, bu dağıntı­lardan sonra geri qayıdan olmayacaq. Ancaq səhv etdilər. Onlar anlamadılar ki, xalqımız üçün torpaqlarımızın yağı­dan təmizlənməsi taleyüklü məsələdir. Haqlı olduğumuzu döyüş meydanında da sübut etdik.

Hazırda Ağdamda genişmiqyaslı tikinti işləri gedir. Yaşayış evləri, sosi­al binalar, yol-nəqliyyat infrastrukturu sürətlə bərpa edilir, yeniləri tikilir. Çox keçməyəcək, biz Ağdamı ağrı-acıları ilə deyil, gözəlliyi, sürətli inkişafı və sakinlə­rin yüksək rifahı ilə xatırlayacağıq. 

Pünhan ƏFƏNDİYEV,
“Xalq qəzeti”nin bölgə müxbiri