Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (BCM) ilk prokuroru (2003-2012) Luis Moreno Okampo yenə öz ampluasındadır. Xaricdəki erməni diasporundan külli miqdarda pul aldığı heç kəsdə şübhə doğurmayan Okampo bunun əvəzini ödəmək üçün, necə deyərlər, dəridən-qabıqdan çıxır. Noyabrın 11-22-də paytaxtımızda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası argentinalı hüquqşunas üçün göydəndüşmə fürsət olub.

Okampo özünün saytında ermənilərə açıq məktub ünvanlayıb. Məktubun giri­şində hayların ünvanına təriflər yağdıra­raq, daha sonra onlara “yol xəritəsi” təq­dim edib. O, erməniləri COP29-a qədər səylərini birləşdirməyə, mediada və sosi­al şəbəkələrdə Bakıda saxlanılan sepa­ratçı erməni “qlavar”lara dəstək kampa­niyası başlatmağa çağırıb. BMT-nin iqlim konfransını siyasiləşdirərək, onu “erməni məhbuslar”ın azad edilməsi üçün görün­məmiş şans hesab etdiyini bildirib.

BCM-in keçmiş prokuroru sosial şəbəkələrdə materiallar dərc edərkən müxtəlif heşteqlərdən istifadə etməyə çağırıb. Hətta, heşteqlərin adlarını da müəyyən edib. Onun fikrincə, sosial şə­bəkələrdə paylaşımların bu cür edilməsi ilə gündəlik yazılar daha çox insana çata­caq, digər cəmiyyətlərin və qlobal media­nın diqqətini cəlb edəcək. “Koordinasiyalı bu səy sammitdə iştirak edən jurnalistləri, nümayəndə heyətlərini və qeyri-hökumət təşkilatlarını “erməni girovlar və siyasi məhbuslar”la bağlı Azərbaycanda sual­lar verməyə və cavablar almağa məcbur edəcək” – deyən Okampo daha sonra ölkəmizin Qarabağda, guya, soyqırımı həyata keçirməklə bağlı ötən ilin yayında və payızında səsləndirdiyi cəfəng fikirlə­rini bir daha təkrarlayıb.

Okamponun haylara açıq məktubu erməni diasporu və lobbisinin COP29-la bağlı ölkəmizə təzyiq kampaniyası baş­latdığının əyani göstəricisi sayıla bilər. Onlar bundan öncə də dəfələrlə oxşar addım atıblar. Hər dəfə Bakıda mötəbər beynəlxalq tədbir keçirilərkən, bundan ölkəmizi qaralamaq, böhtan atmaq üçün yararlanmağa çalışıblar. Biz 2012-ci ildə keçirilən “Avroviziya” mahnı müsabiqəsi, 2015-ci ildə baş tutan ilk Avropa Oyun­ları, “Formula-1” və digər mühüm bey­nəlxalq tədbirləri, habelə ölkəmizin daxili işi olan prezident və parlament seçkiləri zamanı bunun şahidi olmuşuq. İndi isə onlar çirkin əməllərini həyata keçirmək üçün iqlim dəyişikliyi konfransından ya­rarlanmağa çalışırlar. Dövrümüzün ən aktual problemlərindən biri olan iqlim dəyişikliyi məsələsini siyasiləşdirmək, ondan özünün şəxsi məqsədləri üçün ya­rarlanmağa çalışmağı isə ancaq erməni diaspor və lobbisi, onlardan qidalanan Okampo kimilər özlərini rəva görərdilər. Necə ki, görürlər.

Baş verənlər Azərbaycan Prezidenti­nin köməkçisi – Prezident Administrasi­yasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsi­nin müdiri Hikmət Hacıyevin iyulun 21-də Şuşada keçirilən II Qlobal Media Foru­munda çıxışı zamanı dediyi “Azərbaycan noyabr ayında Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Kon­vensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası ərəfəsində ciddi dezinformasi­ya ilə üzləşib” fikrinin təsdiqi sayıla bilər.

Prezident İlham Əliyevin ölkəmizin üzləşdiyi dezinformasiya ilə bağlı fikirlə­rini xatırladan H.Hacıyev əlavə etmişdi ki, bu faktor müxtəlif ölkələr arasında münaqişə yarada bilər: “Rəqəmsallaş­ma məlumatların sürətli istehsalını tə­min edir və bu da bəzən təhriflərə yol verilməsinə şərait yaradır. İnformasiya çox güclü vasitədir və bunun necə düz­gün istifadə edildiyi ciddi sual altındadır. Dezinformasiya artıq fərdi azadlıqları da təhdid etmək həddinə çatıb. Bu anlayış manipulyasiya edən, ictimai fikri çaşdı­ran və qlobal təhlükəsizliyə ciddi təhlükə yaradan informasiya çirklənməsi ilə mü­şahidə olunur. Dezinformasiya, ümumiy­yətlə, mətbuatın etibarlılığını sarsıdır. Bu baxımdan dezinformasiya müəyyən qrupların məqsədlərinə çatmağında va­sitə ola bilər. Prezident İlham Əliyevin də dediyi kimi, bu, müxtəlif tərəflər arasında münaqişələrin yarananmasına səbəb ola bilər. Bu amil həm də mətbuatın təməl prinsiplərini pozur. Prezident İlham Əli­yev də dünən (iyulun 20-də-S.H.) qeyd etdi ki, dezinformasiya nəticəsində faktlar elə təqdim olunurdu ki, guya, Azərbaycan hansısa ölkəyə təcavüz edib. Təəssüf ki, bütün media agentliklərinin sərlövhələ­rində bu faktı Azərbaycanın törətdiyi ilə bağlı məlumatlar yer alırdı”.

H.Hacıyev qeyd edib ki, biz cənab İlham Əliyevin beynəlxalq mətbuatla ün­siyyəti və ayrı-ayrı beynəlxalq mətbuat orqanları ilə iş nəticəsində bu amillərlə mübarizə apardıq. Çalışırdıq ki, dünya ic­timaiyyətinə yalnız həqiqəti çatdıraq. İna­nırıq ki, dezinformasiyaya qarşı müqa­vimət mexanizmlərinin inkişafı və bunun əleyhinə mübarizədə jurnalist peşəkarlı­ğının artırılması mühüm rol oynaya bilər. Xüsusilə, beynəlxalq təşkilatlarda bu­nunla bağlı tədbirlər görülməlidir. Burada bu mübarizənin təməl prinsipləri barədə razılığa gəlmək lazımdır: “Biz düşünürük ki, düzgün məlumatın cəmiyyətə çatdı­rılması son dərəcə vacibir. Azərbaycan COP29-la bağlı da ciddi dezinformasiya ilə üzləşib. Ölkəmiz qlobal təhlükəsizliklə bağlı gündəliyini elan edib və işimizi bu gündəliyə uyğun qururuq”.

Biz isə Okamponun məktubuna qa­yıdaraq isə qeyd etməyi vacib bilirik ki, onun yüksək dəyərlərdən danışmağa mənəvi haqqı yoxdur. Azərbaycan tor­paqlarını işğal edən, ələ keçirdikləri əra­zilərdə, necə deyərlər, daş üstə daş qoy­mayan, meşələrimizi qıran, çaylarımızı çirkləndirən, terrorun bütün növləri ilə məşğul olan haylara qahmar çıxmaq elə onların əməllərinə şərik olmaq deməkdir.

Okampo yazır: “İqlim dəyişikliyi ilə soyqırımı arasında əlaqə kəskin və da­nılmazdır. Onların hər ikisi beynəlxalq konvensiyalarla tənzimlənir, təəssüf ki, qeyri-adekvat icraat görülüb. 1992-ci ildə BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çər­çivə Konvensiyasının və 1948-ci ildə Soyqırımlarının Qarşının Alınması Kon­vensiyasının qəbul edilməsindən sonra dünya qlobal temperaturun yüksəlməsi və davamlı soyqırımı təhdidlərinin şahidi olur. Təkcə 2023-cü ildə BMT-nin soyqı­rımlarının qarşısının alınması üzrə xü­susi müşaviri Qarabağ da daxil olmaqla altı instansiyada davam edən riskləri müəyyən edib”. Əlbəttə, biz bu fikirlə­rin müəllifinin pulgirliyinə və fırıldaqçı mahiyyətinə bələd olmasaydıq, Okam­ponun psixoloji durumunun qaydasında olmadığını düşünə bilərdik. Amma o, nə etdiyini bilir, onun əsas məqsədi haqq-ə­daləti müdafiə etmək deyil, daha çox pul qazanmaqdır. Əgər Okampoda azacıq ədalət hiss olsaydı, gerçək soyqırımı­na məruz qalan xalqın azərbaycanlılar olduğunu qəlbinin dərinliklərində etiraf edib həqiqətləri deməsə belə, yalana da alət olmazdı.

Azərbaycanın neft-qaz ölkəsi, bunun sayəsində ölkəmizə valyuta daxil olması da Okamponun yuxusuna haram qatıb. Keçmiş prokuror qeyd edib ki, BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensi­yası ilk növbədə karbohidrogen ehtiyat­larından qaynaqlanan istixana qazları emissiyalarının atmosferə atılmasının qarşısını almaq məqsədi daşıyır. “Bu tul­lantıların 75 faizdən çoxu karbohidrogen­lə əlaqəli olduğu üçün sənayenin iqlim siyasətinə təsiri kritik narahatlıq doğu­rur. İxrac gəlirlərinin təxminən 90 faizini neft və qazın təşkil etdiyi Azərbaycanın COP29-a evsahibliyi etməyə hazırlaşma­sı ziddiyyətin təzahürüdür. Bu ziddiyyət missiyanızın aktuallığını və aktuallığını vurğulayır” – deyən Okampo əsl mahiy­yətini bir daha ortaya qoyub.

Bir neçə gün öncə Prezident İlham Əliyev də bu barədə danışmış və qeyd etmişdir ki, bizim namizədliyimiz və ev­sahibliyimizlə bağlı qərar verildikdən sonra – növbəti həftə Qərb mediasında bizə qarşı hücumlar başlayıb: “Bu, gözlə­nilən bir hal idi və bunu müzakirə etdiyim bir çox şəxslərlə danışıqlarımda, – həm­karlarımı, dövlət və hökumət başçılarını nəzərdə tuturam, – onlar mənə deyirdilər ki, bu, Azərbaycan üçün böyük başağrı­sı olacaq. Əlbəttə, biz dərk etdik ki, hü­cumlara məruz qalacağıq. Biz əlbəttə, bunu proqnozlaşdıra bilmərik ki, ittiham­ların mövzusu necə olacaqdır? Amma əminəm ki, kifayət qədər ittihamlar ola­caqdır. Biz nədə ittiham olunurduq? Neft və qazla zəngin olan ölkə olduğumuz üçün. Bu, çox təəccüblü bir haldır. Yeri gəlmişkən, COP28-in ev sahibi olan Bir­ləşmiş Ərəb Əmirlikləri də eyni mövzuda ittihamlarla üzləşdi. Təəssüf ki, bizə qarşı çox geniş və koordinasiya edilmiş media prosesi başladı, biz ilk vaxtlar buna ha­zır deyildik. Biz izah etməyə çalışırdıq, bu, bizim günahımız deyil ki, biz neft və qazla zənginik. Bizim fəaliyyətimiz onun əsasında qiymətləndirilməməlidir”.

Dövlətimizin başçısı qeyd etmişdi ki, COP tədbirinin biri Qlazqoda – Böyük Britaniyanın neft hasil etdiyi bir bölgəsin­də keçirilirdi və heç kəs o zaman Böyük Britaniyanı ittiham etmirdi ki, onların neft və qazı var. COP27-yə isə Misir Ərəb Respublikası evsahibliyi edib. Onların da neft və qazı var. Bizdən sonra da Brazi­liya evsahibliyi edəcək. Yenə də neft və qaz ölkəsidir. Prezidentin fikrincə, bu, onu göstərir ki, bu ölkələr enerji təhlükə­sizliyi baxımından özlərini çox rahat hiss edən ölkələrdir. Onlar məsuliyyət nüma­yiş etdirirlər.

Bütün bu məqamları ümumiləşdirərək deyə bilərik ki, Okamponun neft-qaz və COP29 mövzusunda ölkəmizi ittiham etməsi nə birinci, nə də sonuncu haldır. Keçmiş prokurora və onun kimi danı­şanlara, yazanlara cavab verməmək də olardı. Ancaq bu halda onların abırlarına qısılıb növbəti dəfə böhtanlar yağdırma­yacağına heç bir təminat yoxdur. Ona görə də belələrinin cavabı verilir və ve­riləcək.

Cavid VƏLİYEV, 
Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin şöbə müdiri, politoloq

– Əlbəttə, Azərbaycanın bey­nəlxalq səviyyədə əldə etdiyi hər uğur bizə qarşı düşmənçilik edən erməni diaspor və lobbisinin, onların dəstəkçilərinin uğursuzluğu anlamı­na gəlir. Çünki onlar ölkəmiz barədə beynəlxalq aləmdə mənfi imic yarat­mağa çalışırlar. COP29 kimi tədbirlər isə Azərbaycanın imicinin yüksəl­məsinə xidmət edir. Nəzərə almaq lazımdır ki, rəsmi Bakı COP29-dan əvvəl Ermənistanla sülh sazişinin imzalanması istiqamətində müsbət jestlər etmiş, addımlar atmışdı. Bü­tün bunlar qarşı tərəfin himayədar­larında ciddi narahatlıq yaradır. Bey­nəlxalq aləmin diqqəti Azərbaycana yönəlmişkən, onlar bunu tərsinə çe­virməyə çalışırlar.

Mən onların uğurlu ola biləcəyi­ni düşünmürəm. Bundan əvvəl ke­çirilən beynəlxalq tədbirlər zamanı da uğursuz olublar. Əlbəttə, bu dəfə Qərbdəki müəyyən mərkəzlərdən onlara daha çox dəstək veriləcəyini düşünürəm. Amma biz görürük ki, artıq onlarca ölkənin dövlət və hö­kumət başçıları COP29-da iştirakı qəbul ediblər. Ölkəmiz bütün tədbir­ləri ardıcıllıqla həyata keçirir. Ermə­nilərin və onların himayədarlarının COP29-un keçirilməsinə ciddi təsir­lərinin olacağını düşünmürəm. La­kin bunu da qeyd etmək istərdim ki, onların əks-təbliğat kampaniyasına təkcə COP29 çərçivəsində yanaş­mamaq lazımdır. Onlar sessiyadan sonrakı dövrdə də bunu daim apa­racaqlar. Bu baxımdan biz ölkəmizə qarşı dezinformasiya kampaniyasına hər zaman hazırlıqlı olmalı və tədbir­lərimizi görməliyik.

Səxavət HƏMİD
XQ