Əvəz RÜSTƏMOV
[email protected]
Məşhur Azərbaycan filmi “O olmasın, bu olsun”da “mənə meymun deməyin bəs deyil, hələ bir əl də verirsən?” ifadəsi, çox güman ki, hamının, elə yazımızı oxuyanların da yaxşı xatirindədir. Filmi nə üçün yada saldığımızı sonda diqqətə çatdıracağıq. Hələlik isə Ermənistanın Roma statutu avantürasındakı bir yenilikdən söz açaq.
Məlum olduğu kimi, Ermənistan parlamenti Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma statutunu ratifikasiya etdi, ölkə prezidenti isə sənədi təsdiqləməklə, onu dövlətin hüquqi münasibətlər sistemindəki yerini qanuniləşdirdi. İndi qalır qanunun qüvvəyə minməsi. O da məlumdur ki, məsələnin mahiyyəti Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ermənistana daxil olacağı təqdirdə həbsi ilə bağlıdır. Çünki BCM onun və digər bir sıra Rusiya rəsmilərinin həbsinə dair order verib.
Şübhəsiz, Ermənistan tərəfindən belə bir addımın atılması Moskva – İrəvan münasibətlərindəki gərginliyə əlavə rəng qatıb. İstər Ermənistanda, istərsə də Rusiyada bununla bağlı söz-söhbətlər bitmir. Baş nazir Nikol Paşinyanın isə mövqeyi budur ki, İrəvan özü üçün yeni təhlükəsizlik təminatlarına ehtiyac duyur və Roma əsasnaməsini bu səbəbdən qəbul edib. Sənədin Azərbaycanı məsuliyyətə cəlb etmək baxımından vacibliyindən söz açan Nikol onu da bildirmişdi ki, ötən müddətdə Rusiyaya Roma statutunun ikitərəfli münasibətlərə zərər vurmaması üçün variantlar təklif edib. Söhbət hansı variantlardan gedir, baş nazir bu barədə danışmamışdı.
İndi məsələni gündəmə gətirən Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri, hakim “Vətəndaş sazişi” Partiyası idarə heyətinin üzvü, yəni Paşinyanın komandasının təmsilçisi Akop Arşakyan da əslində konkret deyil. O deyib ki, Ermənistan Rusiyanı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Statutunun tələblərindən yan keçməyə imkan verəcək dövlətlərarası saziş imzalamağa dəvət edib. Vitse-spikerin sözlərinə görə, belə bir saziş ikitərəfli dövlətlərarası hüquqi münasibətlərin beynəlxalq strukturlarda yoxlanılmasının qarşısının alınması üçündür.
Əlbəttə, istər Paşinyanın, istərsə də Arşakyanın qeyri-ciddiliyi göz önündədir. Başa düşmək olmur ki, Ermənistan iqtidarı özünü axmaq yerinə qoyur, yoxsa qarşısındakıları. Necə yəni, Roma statutundan yan keçmək. Yaxşı, tutalım, məsələ Rusiyaya izah edildi, Moskva buna razılığını verdi. Bəs, Avropa, dünya? Görəsən, təpədən-dırnağa anti-Rusiya motivləri ilə silahlanmış beynəlxalq ictimaiyyət “ağıllı Arşakyana” nə deyəcək? Deməyəcək ki, nədi, bizi dolamısınız? Axı, dünyada hamı bilir ki, hazırda Roma statutunu müdafiə etmək Putinin cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməsinə razılığın ifadəsidir. Erməni iqtidarı isə belə demək mümkünsə, köhnə hamama yeni nırxlar qoyur. Öz aləmində diplomatik davranır.
Digər tərəfdən, A.Arşakyan bildirir ki, Roma statutunun qüvvəyə minməsinə hələ çox var. Həmin vaxtadək Rusiya ilə təklif etdiyi tərzdə dövlətlərarası müqavilə bağlamaq mümkündür. Bu, deyəsən, lap ağ oldu. Arşakyan, faktiki olaraq, Rusiya kimi dövlətə, obrazlı desək, gedən qatara çatmaq və minmək şansı yaradır. Göründüyü kimi, Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri Moskvanı ələ salmaq yolu tutur. O boyda Rusiya bapbalaca Ermənistana minnətçi düşəcəkmiş. Hər halda, bundan gülməli nə isə düşünmək mümkün deyil.
Sonda “O olmasın, bu olsun”dakı məşhur epizoda bir qədər ətraflı şəkildə yenidən qayıdaq. Filmdə Məşədi İbad ziyafət əsnasındakı fikirləri ilə onu təhqir edən, axırda əl verib sağollaşmağa gələn Həsən bəyə belə deyir: “Cəhənnəm ol, mürtət oğlu, mürtət. Mənə meymun deməyin bəs deyil, hələ bir əl də verirsən? Axmaq!” İndi Ermənistanın hakim siyasi komandasını təmsil edən vitse-spiker A.Arşakyan və eyni ağlın daşıyıcıları Həsən bəy kimi davranırlar. Ölkəsinin Rusiyaya Roma statutunun ikitərəfli münasibətlərə mənfi təsirini heçə endirmək üçün təkliflər verdiyini deyən Arşakyan hazırda qarşı tərəfdən cavab gözlədiklərini vurğulayır. Yada salaq ki, haqqında söz açdığımız filmdə Məşədi İbadın Həsən bəyə yuxarıdakı sitatda diqqətə çatdırdığımız fikirlərindən sonra dava düşmüşdü, aləm bir-birinə dəymişdi. Bəs, indi burada nə olacaq görəsən?
