Fransa öz hərbi texnikası ilə Ermənistanın müdafiə qabiliyyətini “gücləndirməyə” girişib

Özünün kasıb büdcəsi və məhdud imkanları ilə hərbi-sənaye potensialını Azərbaycana “çatdırmaq və ötüb keçmək” xəyalına düşən Hayastan rəhbərliyi səmərəsiz cəhdlərə baş vurmaqdadır. Onu bu cəhdlərə şirnikləndirən isə avropalı “böyük bacısı” Fransadır. 

Ötən həftə Parisdə Ermənistan par­lamentinin spikeri Alen Simonyanı qə­bul edən Fransa Senatının sədri Jerar Larşe həmin görüşdən sonra özünün “Twitter” səhifəsində bunları yazmışdı: “Mən Ermənistanı Dağlıq Qarabağla (?) birləşdirən Laçın dəhlizinin təcili surətdə açılmasını tələb etdim. Bundan başqa, Ermənistana təhlükəsizliyini təmin et­məkdən ötrü müdafiə silahlarının veril­məsini sürətləndirməyi tapşırdım”. 

Artıq sözdən işə keçiblər. Fransanın Ermənistanı silahlandırmağa başladığı­na dair xəbərlər Azərbaycan mediasında xeyli vaxtdır yayılmaqdadır. Bunun dola­yısı ilə deyil, birbaşa təsdiqi kimi Parisin hərbi texnikanın ilk partiyasını – 50 ədəd zirehli transportyorunu İrəvana çatdırdığı təsdiqini tapmış informasiyadır.

Fransa qanunverici orqanının rəhbə­rinin bu davranışı bölgədə sülhün və sa­bitliyin əldə olunması üçün vasitəçi aktor­ların göstərdiyi bütün səyləri heçə endirir. İrəvan Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü rəsmən tanıdığını elan edəndə Paris rəsmiləri kiçik “rəfiqələrini” açıq-aşkar re­vanşizmə cəsarətləndirirlər. Gözləri kor, qulaqları kar olmuş müsyölərin diqqətinə bir daha çartdırırıq ki, Ermənistanla Qa­rabağ arasında gediş-gəlişin təmin olun­duğu Laçın yolu bağlı deyil. Bu faktı BMT Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi bir neçə gün əvvəl qəbul etdiyi qərarı ilə də təs­diqlədi. 

Həmin silahların da faydası olmayacaq

Cənubi Qafqazda sülhün, sabitliyin bərqərar olması üçün zəruri mühitin ya­radılmasına nəinki faydası, əksinə ziyanı var. Ona görə də belə məsuliyyətsiz bə­yanatlar verməkdən çəkinmək lazımdır. Siyasi cəhətdən bu cür avantürist bəya­natlar İrəvan və Xankəndidəki separatçı­larla yanaşı, son vaxtlar Moskvadan da eşidilməkdədir. Əslində, Senatın, ümu­milikdə, Fransa hakimiyyətinin bu yanaş­ması sülhənailolma istiqamətində gedən prosesə, Brüssel və Vaşinqton platfor­malarında aparılan danışıqlara arxadan zərbə endirmək mənasına gəlir. 

44 günlük müharibədən sonra Rusi­yadan silah ixracına marotorium qoyan rəsmi İrəvan öz ordusunu İran, Hindistan, Fransa istehsallı hərbi məhsullarla təchiz etməyə başlayıb. Bu sırada Yunanıstanın da adını çəkə bilərik. Son vaxtlar Hayas­tan Afina ilə də hərbi-texniki əməkdaşlı­ğını möhkəmləndirməyə çalışır. Konkret olaraq məlumdur ki, yunanlar ermənilərə xüsusi hərbi bölmələrin hazırlanmasında yaxından kömək göstərirlər. O da bəllidir ki, bu iki ölkəni istər siyasi, istərsə də hər­bi baxımdan bir-birinə birləşdirən ortaq dəyərlər və “strateji hədəflər” mövcud­dur. İrəvan Avropada silah istehsalçıları ilə sövdələşmələrini başa çatdırmamış okeanın o tayına – ABŞ-a qarmaq at­mağı planlaşdırır. Müdafiə nazirinin bi­rinci müavini, baş qərargah rəisi Edvard Asryanın ABŞ-a işgüzar səfəri məhz bu yöndən maraqlı ehtimallar əmələ gətirir. Lakin heç bir faydası olmayacaq. Ermə­nistan ordusu iki il səkkiz ay bundan əv­vəl elə günə qoyulub ki, yaxın 20-30 ildə özünə gələ bilməsi çətin məsələdir. 

Revanşistlər status-kvonu dəyişəcəklərmi? 

Bəli, ATƏT-in arxivə göndərilmiş Minsk qrupunun həmsədri kimi Fransa hər vasitə ilə Ermənistana yardım etmək istəyini gizlətmir. Elə Fransanın İrəvan­dakı səfirliyi yanında hərbi attaşenin təyin edilməsi onun öz silahlarını “bacısına” vermək məqsədini daşıyır. Həmin hərbi attaşesi silah sövdələşməsinin icrası ilə bağlı bütün proseslərə nəzarət etmək sə­lahiyyətlərinə malikdir. 

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Parisin Ermənistanı müasir texnika və sursatla silahlandırması regionda qüvvələr ba­lansını qarşı tərəfin xeyrinə dəyişmək məqsədinə xidmət edir. İndi bu hərbi-si­yasi eyforik atmosferdən sərməst olan revanşist qüvvələrin əhvali-ruhiyyəsi daha yuxarı qalxmışdır. Üstəlik, onlarda hazırkı status-kvonun dəyişdirilməsinə “böyük ümidlər” yaranmağa başlayıb. Ye­nidən işğalçılıq meyilləri güclənməkdədir.

Göründüyü kimi, Parisin son davra­nışları Cənubi Qafqazda vəziyyətin gər­ginləşməsinə rəvac verir, arzuolunmaz qarşıdurma riskini artırır. Bu isə bey­nəlxalq səviyyədə bölgədə təhlükəsizli­yin zədələnməsi qənaətinə aparıb çıxara bilər. Fəqət hər şeydən göründüyü kimi, Fransa üçün nə bölgənin, nə də bey­nəlxalq aləmin təhlükəsizliyi önəmlidir.

Parisin Azərbaycana qarşı ərazi iddi­alarından əl çəkməyən Hayastana hərbi və siyasi dəstək verməsi, onu silahlan­dırması, ölkəmizə aşkar mənfi münasibət bəsləməsi Bakını qabaqlayıcı addımlar atmağa sövq edəcək. Amma Senatın sədri başqa olmaqla, Fransa hakimiyyə­ti unutmamalıdır ki, Azərbaycanla yeni toqquşma Ermənistana yeni və daha böyük fəlakətdən savayı heç nə vəd eləmir. Bu vəziyyətdə hakim “Vətəndaş müqaviləsi” partiyasından deputat, par­lamentin müdafiə məsələləri komissiyası sədrinin müavini Armen Xaçatryan deyib ki, Ermənistan silah almaq üçün bütün ölkələrlə fəal iş aparır: “Fransa ilə prose­sin hansı mərhələdə olduğu, hara yetişdi­yimiz, hansı hərbi-texniki əməkdaşlıqdan söhbət getdiyi barədə fransızların dedi­yindən başqa heç nə deyə bilmərəm. Dü­şünürəm ki, bu, kifayətdir”. 

Xaçaturyan onu da vurğulayıb ki, Rusiya silah məsələsində Ermənistanın əsas müttəfiqi olaraq qalır: “Rusiya Fe­derasiyası məlum səbəblərə görə, uzun müddətdir Ermənistanın silaha olan eh­tiyaclarını təmin edə bilmir. Təbiidir ki, biz də ordumuzu silahlandırmaq üçün bütün dünya boyunca partnyorlar ax­tarmağa məcburuq”. Burada qeyd edək ki, ötən ay Ermənistanın müdafiə naziri Suren Papikyan Fransaya səfəri zamanı aviasiya sərgisinin açılışında iştirak edib və Fransa müdafiə sənayesi şirkətlərinin rəhbərləri ilə görüşüb.

Boş vurnuxmalar...

Erməni politoloq Areq Koçinyan hesab edir ki, Fransa artıq Ermənis­tan–Azərbaycan münasibətlərinin nor­mallaşdırılmasında vasitəçi kimi qəbul oluna bilməz: “Biz birmənalı şəkildə bu istiqamətdə işləməliyik ki, Fransa vasitə­çi rolundan çıxıb bizim müttəfiqimizə, im­kanlarımızı, müqavimətimizi gücləndirən müttəfiqə çevrilsin. Misal üçün, Azərbay­can üçün Pakistan və ya Türkiyə necə­dirsə, Fransa da bizim üçün elə bir dövlət olsun. Paris vasitəçi kimi indiyədək Er­mənistan üçün edə biləcəyini maksimum edib. Amma indi Fransanı vasitəçi kimi görmək Ermənistanın marağında deyil. Ermənistanın marağında olan Fransanı müttəfiq kimi görməkdir”. 

Koçinyan əlavə edib ki, burada bir problem var: “Qərbdə Ermənistanla hər­bi-sənaye əməkdaşlığına birmənalı ya­naşmırlar və buna səbəb Ermənistanın Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təş­kilatının (KTMT) üzvü olmasıdır. Başlıca problem isə Ermənistanın Moskvadan asılılıq dərəcəsidir. Digər önəmli prob­lem Ermənistanda idarəçiliyin mərkəzin­də qərar tutmuş şəxslərin Rusiya Fede­rasiyası ilə sıx bağlılığıdır. Əgər bu iki məqam olmasaydı, Ermənistanın KTMT üzvlüyü prinsipial problem olmazdı”. 

Politoloq bildirib ki, hazırda Ermənis­tanın silah əldə etməsi üçün başqa ba­zarlar yoxdur. Bu fonda da belə demək olarsa, Fransa özünü ortaya atıb. Ümu­miyyətlə, 44 günlük Vətən müharibəsin­dən sonra Fransa aşkar şəkildə Ermə­nistanın tərəfini tutmaqda davam edir. ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri kimi bəzən yalançı neytrallıq göstərirdisə, indi bundan əsər-əlamət də yoxdur. Amma Fransa da daxil olmaqla, Qərb nəzərə almalıdır ki, bu regionda sülh prosesi gedir. Ermənistanı silahlandır­maqla Fransa bu prosesə ciddi əngəl yaradır. Haylar da nəzərə almalıdır ki, Fransadan nə qədər müasir silah alsalar belə, Azərbaycan Ordusunun qarşısında tab gətirmək iqtidarında olmayacaqlar.

Atalarımızın gözəl bir zərb-məsə­li var: axsaq atın kor nalbəndi olar. İndi avropalı müsyölər belə güman edirlər ki, hayları ən müasir silahlarla təchiz et­məklə bölgədə hərbi balansı, qüvvələr nisbətini dəyişə biləcəklər. Amma onların unutduqları acı həqiqət ondan ibarət­dir ki, savaşda əsas şərt texnika deyil, insan amilidir. Peşəkar, cəsarətli, haqq işi uğrunda ölümə gedən əsgər! Həmin əsgər isə nifrət təbliğatı ilə deyil, Vətənə məhəbbətlə tərbiyələnəndə döyüşçüyə çevrilir. 

İmran BƏDİRXANLI, “Xalq qəzeti”