Son bir neçə ildə Azərbaycanda İƏT-ə üzv ölkələrin xarici işlər, mədəniy­yət, turizm, təhsil, əmək və digər nazir­lərinin 10-a yaxın görüşü keçirilmişdir. Biz təşkilata üzv ölkələrlə həm ikitərəfli formatda, həm də beynəlxalq təşkilat­lar çərçivəsində fəal əməkdaşlıq edi­rik. Azərbaycan üzv olduğu beynəlxalq təşkilatlarda müsəlman ölkələrini daim dəstəkləyir. İƏT də öz növbəsində, Azərbaycana böyük dəstək göstərir və ölkəmizin apardığı siyasətə yüksək qiy­mət verir.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

İstanbulda keçirilən “TEXNOFEST” tədbirində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin iştirakı, məmnunluq doğuran çıxışı və xüsusən, Türkiyə dövləti və türk xalqı tərəfindən yüksək səviyyədə qəbul edilməsi barədə söz açan Anadolu telejurnalistlərindən maraqlı bir ifadə eşitdik: “İlham Əliyev təkcə Türkiyə və Türk dünyasında deyil, bütün İslam aləmində sevilən, inanılan və etimad göstərilən liderlərdəndir”. 

Elə həmin günlər sosial şəbəklələr­də “İran Azərbaycana qarşı bu qədər təhdidlər səsləndirirsə, işğalçı Ermə­nistanı hərtərəfli dəstəkləyirsə, səfirli­yimizdə terror törədilirsə, hansı İslami həmrəylikdən danışmaq olar?” – kimi populistik ifadələri də növbəti dəfə eşit­mişdik. Hətta İranın təmsil olunduğu hansısa təşkilatın fəaliyyətində bizim də iştirakımızı arzu etməyənlər də ta­pılır. Bu isə təkcə maksimalistlik və ya siyasi radikallığın yox, həm də İƏT – Azərbaycan münasibətlərindən xəbər­sizliyin göstəricisidir. 

Həmin ritorikanın müəlliflərinə demək istəyirik ki, Azərbaycan öz döv­lət müstəqilliyini bərpa edəndən dərhal sonra İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı döv­lət müstəqilliyimizi də tanıyıb, ərazi bü­tövlüyümüzü də, haqq işimizi də. İran isə İslam dünyasında çoxsaylı intriqa­lar yaratdığına görə İƏT-in fəaliyyətinə heç bir təsir göstərə bilmir. Yəni, Tehra­nın Bakıya qarşı sərgilədiyi münasibə­tin İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına heç bir dəxli yoxdur. 

Yeri gəlmişkən, Azərbaycan Pre­zidenti İlham Əliyev mayın 4-də Cəbrayılda rayon ictimaiyyətinin nü­mayəndələri ilə görüşündə deyib ki, biz Tehrandan gələn ittihamları rədd edirik, qəbul etmirik və sübutlar tələb edirik. Bu yaxınlarda İranın hansısa əyalət mollası ağzını açıb Azərbayca­na qarşı iftiralar uyduranda biz buna fikir vermədik: “Amma sonra, əfsuslar olsun ki, rəsmi şəxslər bizə qarşı əsas­sız ittihamlar irəli sürməyə başlamışlar. Guya ki, Azərbaycan bu bölgələrə İsra­ili gətirib. Gözlərini açsınlar, görsünlər. Bunlar İsraili burada harada görüblər?! Burada bir adam da yaşamır. Burada bir bina da yoxdur. Sübutlar var? Yox­dur! Sübutlar yoxdursa, hər kəs gərək dediyi sözlərə görə cavabdehlik da­şısın. Biz imkan verə bilmərik ki, bizə qarşı kimsə əsassız iftira uydursun”.

Bu məqamda İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Azərbaycana münasi­bəti barədə yada salmalı olduğumuz çoxsaylı faktlardan üçünü xatırladaq. Məsələn, 2020-ci il sentyabrın 28-də – 44 günlük müharibənin başlanmasının ertəsi günü İƏT “İslam Əməkdaşlığı Təşkilatı Ermənistan silahlı qüvvələri­nin Azərbaycan Respublikasına qarşı törətdiyi təxribat və çoxsaylı hücumla­rını pisləyir” – deyə konkret və kəsərli bəyanatla çıxış etmişdi. Həmin il oktyabrın 14-də isə İslam Əməkdaşlığı Təşkilatı Gəncə şəhərinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən raket atə­şinə məruz qalması ilə bağlı “İƏT Azər­baycan Respublikası ilə həmrəyliyini bir daha təsdiqləyir” başlıqlı bəyanat yaymışdır. Çox keçməmiş həmin quru­mun “Baş katiblik Ermənistanın Azər­baycan Respublikasına qarşı hücum­larının dərhal dayandırılmasına çağırır” adlı bəyanatını oxumuşduq. 

Bu sənədlərin dünya mediasının manşetinə çıxarıldığı günlərdə Teh­randan İrəvana silah-sursat, yanacaq, ərzaq və digər məhsullarla dolu yük maşınları gedirdi. Üstəlik, İran rəsmiləri bəyan edirdilər ki, Qarabağın Azərbay­cana qaytarılması bizim üçün “qırmızı xəttdir”. 

Azərbaycan Prezidenti İlham Əli­yev rəsmi Bakının İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına və İƏT-in Azərbaycana mü­nasibəti barədə danışarkən xatırladır ki, ölkəmizin xarici siyasət prioritetlərin­də müsəlman dövlətləri ilə əməkdaşlıq xüsusi yer tutur. Bu əməkdaşlığın həm ikitərəfli, həm də beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində uğurla aparıldığı hamı tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. 

Dövlət başçımız İkinci Qarabağ mü­haribəsi zamanı, həm də postmüharibə dövründə İslam Əməkdaşlıq Təşkila­tının Azərbaycanın haqq işini, ərazi bütövlüyünü dəstəkləməsini dəfələrlə yüksək qiymətləndirib. O xatırladır ki, işğal illərində ermənilər tərəfindən ta­rixi və mədəni abidələrimizin, o cüm­lədən məscidlərimizin vəhşicəsinə dar­madağın edildiyini bilən İƏT rəhbərliyi həmin faktları xalqımıza qarşı mədəni soyqırımı, bütün müsəlman ölkələrinə qarşı təhqir kimi dəyərləndirmişdi.

Bu da faktdır ki, Azərbaycanın təşəbbüsü ilə ərsəyə gələn, BMT tərə­findən də təqdir edilən İslam Əməkdaş­lıq Təşkilatı ilə Avropa Şurasının birgə əməkdaşlığının təzahürü olan “Bakı prosesi” mədəniyyətlərarası dialoqa xüsusi töhfələr vermişdir. Dünyanın bəzi regionlarında islamofobiya meyil­lərinin artdığı bir dövrdə Azərbaycanın İƏT-lə birlikdə həmin tendensiyanın qarşısının alınması istiqamətində birgə fəaliyyətin aparması yüksək səviyyədə təqdir olunur. 

Xatırladaq ki, 1969-cu ilin avqust ayında 14 müsəlman ölkəsinin xarici işlər nazirləri Qahirə şəhərində fövqə­ladə görüş keçirərək, Yaxın Şərqdəki vəziyyətin müzakirəsi ilə əlaqədar İs­lam dövlətlərinin Zirvə Konfransının keçirilməsi haqqında Səudiyyə Ərəbis­tanı Krallığının irəli sürdüyü təklifi qə­bul etmişlər. Həmin il sentyabrın 25-də Mərakeşin Rabat şəhərində müsəlman ölkələrinin dövlət və hökumət başçıla­rının konfransında qəbul edilmiş qə­rara əsasən İslam Konfransı Təşkilatı yaradılmışdır. Sammit zamanı qəbul edilmiş bəyanat görüşdə iştirak edən dövlətlər arasında iqtisadiyyat, elm, mədəniyyət və digər sahələrdə əmək­daşlıq və qarşılıqlı yardım üzrə məş­vərətlərin keçirilməsi, öz aralarında ya­ranacaq problemlərin BMT-nin məqsəd və prinsipləri əsasında həll edilməsi barəsində öhdəlikləri əks etdirir.

28-30 iyun 2011-ci il tarixlərində Qazaxıstanın paytaxtı Astana şəhərin­də keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Surasının 38-ci sessiyası zamanı İslam Konfransı Təşkilatının adı İslam Əmək­daşlıq Təşkilatı adı ilə əvəz olunmuş­dur. Bu qurum 1975-ci ildən etibarən BMT yanında müşahidəçi statusa ma­likdir. Eyni zamanda, Cenevrədə və Nyu-Yorkda İƏT-in daimi müşahidəçi missiyaları fəaliyyət göstərir. 2013-cü ilin iyun ayından etibarən isə İƏT-in Av­ropa İttifaqı yanında daimi müşahidəçi missiyası fəaliyyətə başlamışdır. 

Dövlətimiz öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra keçmiş sovet respubli­kalarından ilk olaraq İƏT-ə üzv olmaq barədə müraciət etmiş və 1991-ci il de­kabrın 8-də İƏT-in Dakarda keçirilmiş dövlət və hökumət başçılarının 5-ci konfransında təşkilata tamhüquqlu üzv qəbul edilmişdir.

1994-cü ilin may ayından etibarən ümummilli lider Heydər Əliyevin müva­fiq sərəncamına əsasən, Azərbaycan Respublikasının Səudiyyə Ərəbistanı Krallığındakı səfirinə İKT Baş Katibliyi yanında daimi nümayəndə səlahiy­yətləri verildikdən sonra Ər-Riyaddakı səfirliyimiz vasitəsilə mənzil-qərargahı Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının Ciddə şəhərində yerləşən İKT Baş Katibliyi və onun müxtəlif qurumları, o cümlə­dən İslam İnkişaf Bankı ilə səmərəli iş aparılmağa başlanmışdır.

Sonrakı dövrləri əhatə edən bəzi faktları yuxarıda sadaladıq. Ancaq əlavə edilməli məqamlar çoxdur. Məsələn, ekspertlər yazırlar ki, Azər­baycan İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının müxtəlif qurumları – İSESCO, İslam İn­kişaf Bankı, İslam Konfransı Parlament İttifaqı, İslam Konfransı Gənclər Foru­mu və s. ilə sıx əməkdaşlıq edir. Bu baxımdan Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın fəaliyyəti xüsu­silə təqdirəlayiqdir. Həmin fəaliyyətin nəticəsi olaraq, 23 noyabr 2006-cı ildə İSESCO-nun baş direktoru Əbdüləziz bin Osman Əl-Tuveycri sivilizasiya­lararası dialoq daxil olmaqla müxtəlif sahələrdə genişmiqyaslı və fədakar fəaliyyətinə, qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara diqqətinə, İslam aləmində görülən işlərə böyük dəstəyinə görə, Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyevaya İSESCO-nun xoşməramlı səfiri adının verilməsi haqqında diplom təqdim etmişdir. 

Bundan əlavə, Azərbaycan Res­publikasının təşəbbüsü ilə İslam Kon­fransı Gənclər Forumu (hazırda İslam Əməkdaşlığı Gənclər Forumu adla­nır), onun Avrasiya Regional Mərkəzi (İƏGF ARM) və İƏT Əmək Mərkəzi kimi qurumlar yaradılmışdır. İƏGF-nin Avrasiya Regional Mərkəzi 2010-cu ildə təsis edilmiş və Bakı şəhərində fəaliyyət göstərir. 

İslam Əməkdaşlığı Gənclər Foru­munun mədəniyyətlərarası və siviliza­siyalararası dialoq məsələləri üzrə baş əlaqələndiricisi Leyla Əliyevanın aktiv fəaliyyətini də xüsusi olaraq qeyd et­mək lazımdır. Məhz onun təşəbbüsü ilə 2009-cu ildə başlanan “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq məlumatlandırma kampaniyası dünyanın 50-dən ar­tıq ölkəsində həyata keçirilməkdədir. Kampaniya nəticəsində dünyanın bir sıra parlamentləri, həmçinin İƏT Xari­ci İşlər Nazirləri Şurası və İƏT Parla­ment İttifaqı tərəfindən Xocalı qətliamı “soyqırımı aktı” və “insanlığa qarşı ci­nayət” kimi tanınmışdır.

Xüsusilə vurğulanmalı məqamlar­dan biri də odur ki, həm İƏT-in, həm də İSESCO-nun rəsmiləri işğaldan azad edilmiş Azərbaycan ərazilərində olmuş, beynəlxalq tədbirlərdə iştirak etmişlər. Ən başlıcası, İƏT Azərbayca­nın regionda yaratdığı yeni reallıqları ilk tanıyan və ona hörmətlə yanaşan beynəlxalq təşkilatdır. 

İ.QAÇAYEV, “Xalq qəzeti”