Qarabağ münaqişəsi artıq tarixdir. 44 günlük müharibədə 30 illik erməni işğalına son qoymaqla Azərbaycan regionu təhlükədən azad etdi. Sonrakı mərhələ Qarabağda yaşayan erməni mənşəli sakinlərin Azərbaycanın hüquqi məkanına inteqrasiyasıdır. 

Prezident İlham Əliyev bildirir ki, Qarabağ erməniləri Azərbay­can vətəndaşlarıdır. Ancaq Azər­baycanın bu məsələdə konstruktiv mövqe sərgiləməsinə baxmayaraq, Qarabağdakı qondarma qurumun nümayəndələri reallığa uyğun ol­mayan tələblər irəli sürürlər. 

Heç kimə sirr deyil ki, Qara­bağın Rusiya sülhməramlılarının nəzarətində olan ərazidə yaşayan ermənilər çox ağır mənəvi, psixoloji və sosial-iqtisadi vəziyyətlə üzlə­şiblər. Çətin sosial və maddi şəra­it, gələcəklə bağlı ümidsizlik onları çıxış yolları axtarmağa vadar edir. Müharibənin başa çatmasından ötən müddət ərzində normal yaşa­yış üçün zəruri olan iqtisadi infrast­ruktur bərpa olunmur, tibbi xidmətin göstərilməsi üçün müvafiq sistem yoxdur, mənzil-təmir sektoru iflasın astanasındadır. Əslində, müharibə­dən əvvəl də Qarabağın kriminal işğal rejiminin nəzarətində olan dağlıq hissəsindəki sosial-iqtisadi reallıqlar hərtərəfli böhranın ağır sı­naqları, hər hansı inkişaf perspek­tivinin olmaması ilə səciyyələnirdi. Hazırda bu yaşayış məntəqələrin­də tam tənəzzül hökm sürür. 

Bəs Qarabağ erməniləri nəyə ümid edirlər? Qondarma rejim idarəçilərinin nəzarəti altında ya­şamaq perspektivi ermənilər üçün yaxşı heç nə vəd etmir. Onlara öz vətəndaşları kimi normal yaşama­sı üçün yeganə şansı Azərbaycan verir. Əlbəttə ki, bu, erməni millətin­dən olan insanların layiqli gələcəyi çoxmillətli və çoxkonfessiyalı Azər­baycan cəmiyyətinə reinteqrasiya etmələrindən asılıdır. Əlbəttə, Qa­rabağın dağlıq əraziləri Azərbay­canın ayrılmaz torpağı kimi dövlə­timizin qalan ərazisinə labüd olaraq reinteqrasiya olunacaqdır. Lakin bu məsələdə süni əngəllərin yara­dılması burada yaşayan ermənilər üçün növbəti fəlakətlərə yol açır. Amma Qarabağda yaşayan ermə­nilər də başa düşürlər ki, bütün yol­lar Bakıya aparır.

Bunu erməni mətbuatı da etiraf edir. Məsələn, “Hraparak” qəzeti­nin yazdığına görə, halqa o qədər daralıb ki, təşəbbüsü Qarabağ er­məniləri irəli sürürlər. Qəzet yazır: “Dünən Qarabağ “hakimiyyəti” Ru­siya Federasiyasının sülhməramlı missiyası vasitəsilə Azərbaycan tərəfinə “təcili humanitar məsələlə­rin müzakirəsi üçün” Rusiya sül­hməramlı kontingentinin koman­danlığının vasitəçiliyi ilə görüş keçirmək təklifi göndərib”. Qəzet xatırladır ki, təxminən bir ay əvvəl Rusiya sülhməramlılarının vasitə­çiliyi ilə keçirilən görüşdən sonra Azərbaycan tərəfi bu görüşlərdə reinteqrasiya məsələlərinin müza­kirə edilməli olduğunu bildirmiş, Qarabağ sakinlərini Bakıya dəvət etmişdi. Lakin Qarabağ erməniləri Azərbaycanın təklifini qəbul etmə­mişdilər. “Hraparak” qeyd edir ki, indi dialoqun bərpasına çalışılır. 

Bir sözlə, Qarabağdakı ermə­ni sakinlər qaranlıq perspektivdən imtina etmək və müstəsna olaraq Azərbaycan xalqının və dövlətinin bəxş etdiyi yeganə xilas şansını qaçırmamalıdırlar. Halqa anbaan daralmaqdadır.

E.ELAY, “Xalq qəzeti”