Sergey Kramarenko 286 oyunun 116-da rəqibə aman verməmişdi

Diqqətinizə çatdırdığımız foto düz yarım əsr əvvəl lentə alınmış­dır. Onu “Neftçi”–70. Unudulmayan keçmiş. 1937-2007” kitabından (müəlliflər–Səbuhi Səfiyarlı, Elçin Rüstəmov) götürmüşük. Paytax­tımızda 1-ci dəstə komandaları arasında 36-cı SSRİ çempionatının ilk oyununa dəqiqələr qalır. “Neftçi”nin kapitanı Sergey Kramarenko və onun Sverdlovskın “Uralmaş” komandasındakı həmkarı o dövrün ənənəsinə uyğun olaraq, 1974-cü ilin 11 aprel axşamında Respublika stadionunda yeni mövsümün başlandığını bildirən bayrağı qaldırırlar. Tribunalar, gördüyünüz kimi, tama­şaçılarla doludur. Bakıda növbəti ölkə çempionatı starta çıxır.

Başlanğıc uğurlu oldu. Donet­skli hakim B.Streletskinin idarə etdiyi görüşdə azarkeşlər sevim­li komandalarının böyük hesablı qələbəsini (3:0) ürəkdən alqışla­dılar. Hər üç top ikinci hissədə vu­ruldu. Əvvəlcə Tofiq Abbasov 11 metrlik cərimə zərbəsi ilə hesabı açdı, oyunun son 10 dəqiqəsində isə iki dəfə Əbdülqəni Nurməmmə­dov fərqləndi.

Həmin mövsümdə “Neftçi” finiş­də beşinci yerlə kifayətlənməli olsa da, iki ildən sonra məqsədinə ça­tıb, 1977-ci ildən yenidən “yüksək cəmiyyətdə” görünməyə başladı. 

Bugünkü qeydlərimizin əsas səbəbkarı Sergey Kramarenkoya “Neftçi”nin heyətində SSRİ çempi­onatlarında ən çox sevinc gətirən oyun isə 1966-cı ilə təsadüf etmiş­dir. Azərbaycan futbolu tarixində xüsusi yeri olan və həmin il noyab­rın 30-da keçirilmiş 28-ci çempio­natın şəhərimizdə vida görüşündə Moskvanın “Spartak” kollektivi üzərində mükəmməl oyunla qaza­nılan parlaq qələbə (3:0) “Neftçi”­nin yekun turnir cədvəlində 3-cü mövqedə yerini möhkəmləndirdi.

Artıq bürünc medalları heç kim bizim əlimizdən ala bilməzdi. Ta­rixi nailiyyətə şahidlik etmişdik. S. Kramarenko və dostları yenilməz iradə, əsl qələbə əzmi və idman hünəri göstərmişdilər. 58 il əvvəl Azərbaycan paytaxtına gətirilən bürünc medallar Sovet İttifaqı çem­pionatları tarixində “Neftçi” futbol­çularının ilk və yeganə medalları kimi yaşayır.

“Spartak”la oyundan dərhal sonra Kramarenkonun jurnalistlərə verdiyi qısa müsahibədə işlətdiyi iki-üç cümlə də komandanın bö­yük nailiyyətini aydın ifadə edirdi: “Qorxurdum ki, mənim bir səhvim matçın nəticəsinə həlledici təsir göstərsin. Amma həyəcan heç vaxt oyunçunun müttəfiqi olmamışdır. İndi isə mən oyun ərəfəsində oldu­ğundan daha çox həyəcanlanıram. Təsəvvür edin, biz bürünc medal­ların sahibiyik”.

Həqiqətən, tarixi zəfər idi, tək­cə “Neftçi” və futbol ictimaiyyətimiz yox, bütün respublika özünü xoş­bəxt sana bilərdi.

Bunu da ayrıca qeyd etmək olar ki, “Neftçi”nin çempion “Dina­mo” Kiyevdən, gümüş mükafatçı OİK Rostovdan sonra üçüncü yerə sahib olduğu həmin 28-ci çempio­natda Bakı komandası kiyevlilər­dən sonra öz qapısından ən az (28) top buraxan ikinci kollektiv olmuşdur. Bu isə o deməkdir ki, Kramarenko və onun oyundaşları çempionatda keçirdikləri 34 görüş­də qapının təhlükəsizliyini yaxşı təmin etmişlər, bürünc medallar qazanılmasında onların ustalığı, fədakarlığı mühüm rol oynamışdır. 

Statistiklər hesablamışlar ki, Kramarenko 1964–71, 1977–79 və 1983–84-cü illərdə SSRİ çem­pionatının güclülər dəstəsində 286 oyunda “Neftçi”nin şərəfini qoru­muş və bu göstəriciyə görə ko­mandanın rekordçusu olmuşdur. Statistika onu da xatırladır ki, qapı­çımız 116 görüşdə rəqiblərin qola sevinməsinə imkan verməyib.

Bakılı qapıçının 1976-cı ildə Ukraynanın “Çernomorets” (Odes­sa) komandası heyətində 26 mat­çda çıxış etdiyini də nəzərə alsaq, o, ümumilikdə SSRİ çempionatının güclülər dəstəsində 312 oyunun iş­tirakçısı olmuşdur.

Gəncə futbolunun yetirməsi S.Kramarenko 2008-ci il martın 25-də, 62 yaşında Moskvada vəfat etmişdir.

Azərbaycan futbolunda ən ma­hir qapıçılardan biri kimi böyük nü­fuz qazanmış SSRİ çempionatının bürünc mükafatçısının oğlu Dmitri Kramarenko da bir çox il ərzində atasının yolunu davam etdirmişdir. Onun hazırda Moskvanın ÇSKA klubunda qapıçılarla işləyən məşq­çi olduğunu da xatırladıb, “Neft­çi”nin o uzaq illərdəki rekordçusu haqqında qeydlərimizi yekunlaşdı­raq.

O, futbolumuzun pərəstişkarla­rının yadında soyuqqanlı və etibar­lı oyunu, cəsarətli tullanışları, rəqib komandanın hücumları zamanı mükəmməl reaksiyaları, hakimin start işarəsindən final fitinədək fə­dakar mübarizəsi, istənilən anda və şəraitdə komanda yoldaşlarının köməyinə gəlməyə hazır olan fut­bolçu kimi qalıb. Elə buna görə də qədirbilən azarkeşlər futbolumuza sədaqətlə xidmət etmiş Sergey Sergeyeviç Kramarenkonu heç vaxt unutmur, söhbət zamanı daim onu minnətdarlıqla xatırlayırlar.

Oqtay BAYRAMOV,
Əməkdar jurnalist