Baharın gəlişi ilə ruhumuz, sanki, təzələnib... Ağırlığımızı-uğurluğumuzu da odda yandırdıq... Amma bir şey heç ürəyimi açmadı. Tonqalın alışdırılması üçün altına yığılmış sellofan paketlərin zəhərli tüstüsü burula-burula göyə qalxırdı. Novruzun əlamətlərinə inandığım üçün, “Yeni ilə zərərli, zəhərli və insan həyatı, bütövlükdə, dünyamızın təmizliyi üçün ciddi təhlükə olan tüstünü udmaqla başladıq”, – deyə düşündüm.
Bahar tonqalından sonra isə mer-meyvədən, göy-göyərtidən, tərəvəzdən tutmuş içkiyə qədər – yeməli nə var idisə hamısını plastik qablardan, polietilen torbalarından çıxarıb süfrəyə düzdük. Elə bişirdiyimiz əti, toyuğu, balığı, digər qidaları da artıq illərdir zərərindən ağızdolusu danışdığımız sellofan paketlərdə alıb gətirmişdik.
“Novruz axşamı bayram süfrəsi arxasında qanqaraçılıq eləməzlər”, – deyə öz-özümə düşünsəm də, suallar məni rahat buraxmırdı: “Yeni ilin başlanğıcı kimi qeyd etdiyimiz Novruz bayramından sonra bəlkə “plastik terror”la birdəfəlik vidalaşa bilərik. Bəlkə elə bunu hər kəs özündən başlasın? Bəs görəsən bu, təkcə bizim iradəmizdən asılıdır?”
Onu da qeyd edək ki, artıq ötən aydan mağazalarda polietilen torbaların pulla satılması qərara alınıb.
“Bazarstore”, “Bravo”, “Araz” kimi iri marketlərdə, eləcə də digər ərzaq mağazalarında bu məhsullar müştərilərə pulla satılsa da, bazarlarda, eləcə də təsərrüfat və geyim dükanlarında ölüm saçan bu paketlərin istifadəsi əvvəlki kimi qalır.
“Araz”da müştərilərlə həmsöhbət olub, paketlərin pulla satılmasına münasibətlərini öyrənmək istədik. Şəhər sakini Azad Məmmədov “Polietilen torbalar pulla satıldıqdan sonra ümumilikdə ondan istifadənin həcmi azalsa da, bu yolla problemi çözmək mümkün deyil”, – dedi.
Bayram günlərində Bakıya gəzməyə gəlmiş Rasimə Qulamova plastik kütlədən hazırlanmış məhsulların sağlamlığımıza ziyan vurması, bir çox xəstəliklər yaratması ilə bağlı yetərincə məlumatlı olduğunu bildirdi: “Bu mövzu ilə bağlı olduqca məlumatlıyam. Amma nə olsun. Tutaq ki, mağazaya parçadan tikilmiş torba ilə gəldim. Demək olar ki, bütün qida məhsullarının qablaşdırılmasında plastik kütlədən olan tutumlardan istifadə olunur. “Paket işğalı”ndan qurtulmaq məgər tək bizim iradəmizdən asılıdır?”.
“Bravo”da həmsöhbət olduğumuz Səlminaz Qədirova isə dedi: “Parça torbalara hələ öyrəşə bilmirik. Paketlər üçün əlavə ödəniş etməyimiz ürəyimizdən deyil”.
Digər müştəri İman Xəlilov isə qida məhsullarının ekoloji təmiz olan torbalarda daşınmasının, həm özümüz üçün, həm də ekologiyanın çirklənməməsi üçün faydalı olduğunu vurğuladı: “Bununla belə alternativ vasitələrdən istifadə etməliyik. Müştərilər üçün ucuz qiymətə ekoloji təmiz torbaların istehsalına başlanılmalıdır. Eyni zamanda, mümkün qədər qida məhsullarının qablaşdırılmasında da polietilen paketlərdən imtina edilməlidir”.
Əslində, sosial şəbəkələrdə də paketlərin pulla satılmasına münasibət birmənalı deyil. Ümid edirik ki, Novruzun gəlişi ilə qədəm qoyduğumuz yeni ildə sağlamlığımız, ümumilikdə bütün dünya üçün təhlükə mənbələrindən biri olan “plastik terror”la mübarizə öz səmərəsini verəcək.
Elman CƏFƏRLİ,
“Yaşıl Dünya” Ekoloji Maarifləndirmə İctimai Birliyinin sədri
Fevralın 3-dən supermarketlərdə sellofan torbalar müştərilərə pulla satılır. Müştərilər kiçik torbalar üçün 3 qəpik, böyük torbalar 5 qəpik ödəməlidir. Bu ideya çoxdan var idi. Ekoloqlar, qida uzmanları, həkimlər həyəcan təbili çalırdılar ki, polietilen torbalardan, plastik qablardan istifadə qadağan olunmalıdır. Çünki plastik butulkalar, sellofan torbalar istifadə olunduqdan sonra ətraf mühiti çirkləndirən əsas tullantılardan sayılır. Bəzən küləkli havada uçan sellofan torbalar ağaclara, elektrik dirəklərinə yapışır, arzuolunmaz görüntü yaradırlar. Bundan başqa, torpaq altında uzun illər çürümür, yandırıldıqda isə atmosferə zərərli maddələrin atılmasına gətirib çıxarır. Doğrudur, bununla bağlı maarifləndirici tədbirlər görülməli idi. Amma iri marketlər öncədən xəbərdarlıq etmiş, vaxt qoymuşdu. İnanmıram ki, marketlər sellofan satışından gələn 3 və ya 5 qəpikdən varlanmağı düşünsünlər. Bu, əslində çəkindirici vasitədir və keçid mərhələsidir. Bir müddət sonra sellofan torbalar istifadədən tamamilə çıxarılmalıdır.
Avropanın bir sıra ölkələrində polietilen torbalardan istifadə qadağan olunub. Dünyanın bir sıra ölkələrində artıq yeməklərin, xüsusilə də isti yeməklərin plastik qablarda verilməsindən də tam imtina olunub. Bu ölkələrdə yeməklər karton qablarda verilir. Fikrimcə, iri super və ya hipermarketlər istehsal müəssisələrinə kətan, kağız, kartondan hazırlanmış torbalar sifariş etməli, onların ucuz qiymətə satışı təşkil edilməlidir. Çox yaxın müddətdə sellofan torbalardan, plastik qablardan istifadə tamamilə qadağan olunmalıdır.
Şübhəsiz, bu işlər kompleks şəkildə görülməlidir.
Leyla QURBANOVA,
“Xalq qəzeti”
.jpeg)
