(yaşantı)

Üç gündür ki, Bakıdayam. Necə deyərlər, “nə işim var, nə macalım”. Eləcə şəhəri gəzib dolanıram. Sanki bir ərəb turistiyəm, hər şeyə ilk dəfə görürmüş kimi maraqla baxıram. Hal­buki, Bakı taleyimin şəhəridir. Bu mə­kanın, belə demək olarsa, çox küçəsi, məhəlləsi, bağ-parkı gözlərim önün­də dəyişib, böyüyüb. 

Elə buna görə də 45-50 il əvvəlki Bakının panoramı içimdə solğunlaşmış, ağ-qara film kimi yaşayır. İndi hansı ün­vana üz tuturamsa, o yerin əski halı göz­lərimdə canlanır. Təhsil aldığım 1 saylı fizika-riyaziyyat, kimya-biologiya təma­yüllü məktəb, onun qonşuluğunda yer­ləşən universitet (BDU şəhərciyi), yarı sökülmüş 3 saylı yataqxana binası mə­nim üçün əziz ünvanlardandır. Bəzi av­tobus dayanacaqları, yaxud iki küçənin kəsişdiyi yerlər də mənə gəncliyimin ən qaynar çağlarını xatırladır. Çünki mən Onu çox vaxt bu yerlərdə gözləyərdim... 

Görkəmcə o dayanacaqlar, o küçələr dəyişib, yeniləşib, ancaq mən oraların əvvəlki görkəmini unuda bilmirəm. Son­ralar ailəmlə yaşadığım məhəllələri gə­zirəm. Bir vaxtlar biri-birimizin süfrəsin­də oturduğumuz, dərdimizi, sevincimizi bölüşdüyümüz insanları axtarıram. Bir çoxu dünyasını dəyişib. Onların övlad­ları məni görən kimi qucaqlayır, evinə dəvət edir, sonra gümüşü dumanlar arxasında qalmış illərdə olmuş olayları dilə gətirirlər: “Yadındadırmı, Səməd əmi, atamla futbola getmişdiz, eee...”, yaxud “Yaqubun oğlunun toyunda ...”, “Bu həyətimizdəki ağacların çoxunu siz əkib-becərmisiz, çoxları elə bilirdi ki, siz bağbansız. Hamı sizə hörmət edirdi... Heyif o günlərdən!” 

Onların bu sözləri məni sevindirsə də, elə bil içimdə nəsə qırilır... Öz-özümə deyirəm, demək, insan geridə qoyduğu illəri harada yaşayıbsa, işləyibsə, o mə­kanlarla bağlı daha xoş xatirələri varsa, o yer üçün qəribsəyir, oralara can atır. Bax, məni də illərlə şəhərlə kənd arasın­da körpüyə çevirən, tez-tez Bakıya çə­kib gətirən o xatirələr, o illərin insanları, onların ruhlarıdı. Gəlməsəm, görməsəm ürəyim rahatlıq tapmır, “yarama” su çilənmir... Ancaq heç vaxt mən özümü şəhərli saymamışam. Ürəyimdə daim kənd sevgisi yaşayıb. Şəhərdə gecələr rəngli yuxularım kəndimizlə bağlı olub. İndi isə kəndimdə məni şəhər adamı sa­yırlar. Amma nə geyim-kecimimdən, nə də oturub-duruşumdan şəhərliyə bənzə­yirəm. Əslində bu, mənə pis təsir edir. Sanki, bir qərib quşam, buralara təzə yuva bağlamağa gəlmişəm...

Gözəl aprel səhəridir. Dünəndən fərqli olaraq Günəş gülümsəyir, ilıq tel­ləri Bakını daha cilvəli, gözəl göstərir. Yaxınlıqda bağban ağacları suvarır. Ya­dıma kənddə əkib-becərdiyim nar, əncir, tut, gavalı ağacları, tərəvəz ləkləri düşür. Yaddaşıma yazmaq istəyirəm ki, gərək bir azdan kiçik qardaşıma zəng edib, deyim ki, gedib onları suvarsın. Qəfil gözüm ayaqlarımdaki ev şəpiklərinə sa­taşır. İşə bax, ha! Necə olub ayaqqabı geyməyi unutmuşam? Hələ yaxşı ki, metroya girməmişəm. Demək, qocalırıq, yaddaş zəifləyir, gözlərimizdə dünyanın işığı azalır...

Telefon zəng çalır. Baxıram ki, tələbə yoldaşım Elçindir (yazıçı-publisist, filo­logiya elmləri doktoru Elçin Mehrəliyev). Deyirəm, xeyir ola, hələ saat səkkiz ol­mayıb, noolub? Deyir ki, bilirəm, çoxdan oyanmısan, gəl bizə. Gedək dağlara, mərəcöyüt (qulançar, quşqonmaz) yığ­mağa. Dünənki yazını da axşam ta­mamlayıb qurtarmışam. Oralarda bir süfrə açaq, söhbətləşək... Deyirəm ki, axır bir gün bizi o qaratikanlıqlarda ilan vuracaq... Gülür. Sonra əlavə edirəm ki, mən Bakını gəzməyə gəlmişəm, qoy do­yunca gəzib-dolaşım.

Bilirəm ki, qulançar bəhanədir, istəyir ki, təbiətin qoynuna çıxsın, bir az nəfəsi­ni dərsin. Axı Elçin də kənddə böyüyüb. Müəllim ailəsində böyüsə də, evin bö­yük oğlu kimi hər çətinliyə qatlaşıb - ot biçib, yer belləyib, ağac əkib-becərib. Buna görə indi şəhərdən kənara tez-tez çıxmayanda darıxır. Arabir deyir ki, evi satıb çıxacam şəhərdən, bu, həyat deyil biz yaşayırıq.

Dedim, qoy evə qayıdıb başmaqları dəyişim, zəng edərəm... 

Səməd MƏLİKZADƏ