Prezident İlham Əliyev sentyabrın 23-də yeddinci ça­ğırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin ilk iclasında­kı fundamental və konseptual mahiyyətli nitqində ölkəmizin müstəqillik illərinin siyasi xət­tinin xarakterini canlandırdı, keçilmiş yola nəzər saldı, gələ­cək üçün prioritetlər müəy­yənləşdirdi. 

Dövlətimizin başçısı, həmçi­nin beynəlxalq müstəvidə ölkə­mizə qarşı yönəlmiş ayrı-ayrı təzyiq cəhdlərinə münasibətdə ölkəmizin əzmini və iradəsini bir daha ortaya qoyaraq, xari­ci aləmə tutarlı mesajlar verdi. Eyni zamanda, Azərbaycanın bütün miqyaslardakı fəaliyyəti­nin haqq və ədalət meyarlarını açıqladı, bu meyarlara əks ten­densiyaların qarşı əmin tədbirlə­rin gerçəkləşdiriləcəyinə yüksək səviyyəli təminat verdi. 

Əlbəttə, Prezident İlham Əliyevin Milli Məclisdəki çıxı­şına müxtəlif prizmalardan ya­naşmaq mümkündür. Ən baş­lıca məqam isə budur ki, tarixi Zəfərimiz Vətənimiz Azərbay­cana üstünlüklər qazandırıb və mövcud xüsusda dövlətimizin başçısının bildirdikləri erudik təfəkkürün, dünyada yaşanan­lara misilsiz bələdçiliyin, qeyri-adi duyum tərzinin məhsuludur və bu cəhətlər ölkəmizin siyasi xəttinin dərin rasionallıq təbiəti­nin göstəriciləridir. 

Prezident İlham Əliyev əv­vəlcə 2024-cü ildə keçirilmiş prezident və parlament seç­kilərinin önəminin vurğuladı. Müstəqillik illərində ilk dəfə idi ki, bu taleyüklü proseslər ərazi bütövlüyümüzün və suverenli­yimizin tam bərpa olunduğu bir vaxtda gerçəkləşdirildi. Deməli, hər iki hadisənin müasir tarixi­miz baxımından əhəmiyyətini vurğulayan əsas cəhət elə budur.

Eyni zamanda, nəzərə alaq ki, Azərbay­can şəraitində seçkilər beynəlxalq miqyas­dakı anti-Azərbaycan qüvvələrlə mübarizə meydanıdır. Ölkəmiz, xalqımız və cəmiyyə­timiz illərdir bu mübarizədə özünün prinsi­piallığını və qətiyyətini göstərir, dövlətçilik amalları uğrunda barışmazlığını nümayiş etdirir. 

Ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyi­mizin tam bərpasından sonra məkrindən, ermənipərəst mövqeyindən daşınmayan bəzi beynəlxalq dairələr barışmazlığımı­zı görməli, iradəmizin daxili strukturunun sabitliyini hiss etməli idilər. Elə isə dövlə­timizin başçısının izahına diqqət yetirək: “Builki prezident və parlament seçkiləri müstəqil ölkəmizin tarixində ilk dəfə idi ki, ölkəmizin bütün ərazisində keçirilmişdir. Bu, tarixi hadisədir. İkinci Qarabağ mühari­bəsi və suverenliyimizin tam bərpa edilməsi dünya miqyasında tarixi hadisədir. Azər­baycan xalqı güclü iradə, birlik göstərərək 30 il davam edən işğala son qoydu. Azər­baycan dövləti öz gücünü göstərdi, xalqı­mız isə bütün dünyaya öz əyilməz ruhunu göstərmişdir. Ona görə əminəm ki, 2024-cü il bu baxımdan tarixdə qalan il olacaq. Çün­ki prezident və parlament seçkiləri bütün ərazilərdə keçirilərək bir daha Azərbaycan xalqı öz iradəsini ortaya qoydu”.

Dövlət başçımızın vurğuladığı kimi, İkinci Qarabağ müharibəsi və 2023-cü ilin antiterror tədbirləri suverenliyimizin tam bərpası, ölkəmiz qarşısında yeni imkan­lar və üfüqlər açır. Artıq Azərbaycan bey­nəlxalq aləmə əzmkar çağırışlar ünvanlayır. Müvafiq surətdə, dünyanın ölkəmizə yanaş­masında fərqli çalarlar meydana çıxır və on­lara nəzərən, bir yandan gözlərimiz önündə əvvəlki illərin mənfi tendensiyaları canlanır, digər tərəfdən, həmin tendensiyalar fonun­da ölkəmizin ciddilik faktorunun artdığı üzə çıxır. 

Ciddi dövlət qiyafəsində qəbul olunma Azərbaycana yanaşmalarda ritorika sərtliyi deməkdir. Dost ölkələrin simasında ölkə­mizə münasibətdəki səmimiyyət faktorunun ən yüksək səviyyəyə çatması əzmimizə əzm qatsa da, sözügedən ritorikanın doğurduğu neqativ durumların ağırlığını daşıyırıq. Gö­rünür, “həyat mübarizədir” deyimi aktuallıq dərəcəsini saxlamaqdadır. 

Eləcə də mübarizəni gücləndirmə ehti­yacı var ki, Azərbaycan bunu da nəzərə alır. Əslində, son üç ayını yaşamağa doğru get­diyimiz 2024-cü ildə keçirilmiş prezident və parlament seçkiləri möhkəm və güclü dövlət olmanın, monolitliyin, xalq-haki­miyyət vəhdətinin təntənəsi kimi yadda qaldı. Qarşıda isə bizi yeni perspektivlər gözləyir ki, Prezident İlham Əliyev Milli Məclisdəki çıxışında bu barədə də ətraflı söz açdı: “30 ilin işğalı arxada qaldı. İndi ölkəmiz genişmiqyaslı quruculuq, inkişaf işinə qədəm qoymuşdur və nəticələr də göz qabağındadır. Son 3-4 il ərzində ölkəmizin beynəlxalq mövqeləri daha da möhkəmlən­di. İkinci Qarabağ müharibəsinin və anti­terror əməliyyatının nəticələrini biz bütün dünyaya qəbul etdirə bildik. Halbuki bunu qəbul etmək istəməyən ölkələr və dairələr var idi, bu gün də var. Biz hamımız bunu yaxşı görürük ki, bizə qarşı əsassız itti­hamlar, ikili standartlar əsasında qurulmuş ittihamlar davam edir. Ancaq bu, nə bizim iradəmizə, nə xalqımızın iradəsinə heç cür təsir edə bilməz”.

Əlbəttə, qazandığımız uğurlara, mü­barizə əzmimizə rəğmən, arxayınlaşmaq olmaz. Mürəkkəb coğrafiyada yaşayırıq və bu platformada baş verənlər onu göstərir ki, həmişə, bir növ, əli tətikdə dayanmalıyıq. Axı dünya siyasəti səmimiyyətdən uzaq, qəddar, ani ehtiyatsızlığı belə bağışlama­yacaq obraz qazanıb. Bu obrazı səciyyələn­dirən maraq və mənafelər burulğanı var ki, onlar naminə hər cür naqisliyin həyata keçirilməsi, sanki, norma halını alıb. Belə bir durumda nə etməliyik? Prezident İlham Əliyev açıqlayır və bildirir ki, xalqımız, gələcək nəsillər şanlı Qələbəmiz ilə fəxr hissi keçirməli, ancaq daha da inkişaf, gü­cümüzü artırmaq, ən əsası təhlükəsiz həyatı təmin etmək naminə ölkəmiz qarşısında du­ran vəzifələr icra olunmalıdır. Bir nömrəli vəzifə isə budur: Hərbi gücümüzü artırmaq! 

Ölkəmizin lideri bu barədə diqqəti ma­raqlı məqama yönəldir. İkinci Dünya müha­ribəsindən sonra formalaşmış təklükəsizlik arxitekturasının sıradan çıxdığını, “Kim güclüdürsə, o haqlıdır” prinsipi üzrə fəaliy­yətə üstünlük verildiyini, mövcud reallığın beynəlxalq miqyasda bəzən gizlədilmədiyi­ni diqqətə çatdıran Prezident İlham Əliyev hərb amilinin zəruriliyini Azərbaycanın çağdaş dünya düzəninə adekvat reaksiyası­nın ortaya qoyulması baxımından əsaslan­dırır. Şübhəsiz ki, bu əsaslandırmaya dərin təhlil seqmenti hakimdir. Çünki Qarabağı və Şərqi Zəngəzuru bərpa etmək amalının qarşıya qoyulduğu, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin tikinti və abadlıq meydanına çevrildiyi hazırkı şəraitdə, Ermənistanda re­vanşist qüvvələr baş qaldırır və dövlətimi­zin başçısının qeyd etdiyi kimi, həmin qüv­vələr təkcə marginal siyasi ünsürlər deyillər. 

Nəzərə alaq ki, Ermənistan hakimiy­yəti xülyalarla yaşayır, illüziya bataqlığına baş vurur. Necə deyərlər, milçək özü bir şey olmasa da, könül bulandırmağı var. Ən mühüm məqam isə budur ki, könlümüzü bulandırmaq istəyənlərin ölkəmizə qarşı, belə demək mümkünsə, neosəlibçilik tə­mayülünü daha qatı şəkildə, xüsusi azğın­lıq elementlərində görürük: “Onlar İkinci Qarabağ müharibəsinin və antiterror əmə­liyyatının nəticələri ilə barışmaq istəmirlər. Üzdə bunu desələr də, onların işləri, siyasət­ləri, addımları tam əks mənzərə yaradır. Bu günə qədər heç bir funksional mahiyyət daşımayan Minsk qrupunun formal olaraq saxlanması da məhz buna dəlalət edir. Hər kəs yaxşı bilir Minsk qrupu nə üçün yaradıl­mışdır – Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün. Qarabağ münaqişəsi həll olunub, tam və birdəfəlik. Ermənistanın rəsmi dairələri də öz bəyanatları ilə sanki bunu etiraf edirlər. Amma bununla paralel olaraq, bizim bütün təkidlərimizə rəğmən, Minsk qrupunu yenə də formal olaraq saxlamaq ancaq bir məqsə­di güdə bilər ki, yenidən bizə qarşı ərazi iddiaları baş qaldırsın. Ermənistanın arxa­sında dayanan ölkələr, onların fəaliyyəti, onların qəbul etdikləri qərarlar, qətnamələr, açıqlamalar - bütün bunlar onu göstərir ki, bizə qarşı bu çirkin oyun hələ bitməyib”. 

Prezident İlham Əliyev əlavə etdi ki, Qələbəmizi həzm edə bilməyən xarici da­irələr bizə qarşı yeni planlar hazırlayırlar. Media kampaniyasının, qarayaxma, iftira, böhtan kampaniyalarının da məqsədi məhz budur – bu mövzunu daim gündəlikdə sax­lamaq və ümidlə yaşamaq ki, nə vaxtsa Azərbaycan büdrəsə, zəifləsə, yenidən bizə qarşı bu çirkin hərəkətlər başlasın. Yəni, biz bunu bilməliyik. Azərbaycan iqtidarı bunu bilir, ictimaiyyət də bunu bilməlidir. Ona görə bizim arxayınlaşmağa heç cür haqqı­mız yoxdur.

***

İrəvanın yeni işğallar naminə güclən­məsini ağıllarından keçirənlər var qüvvələri ilə “fəaliyyətdədirlər”. Axı Prezident İlham Əliyevin də vurğuladığı kimi, 44 günlük müharibə və antiterror tədbirləri nəticəsin­də Azərbaycana təzyiq və təsir alətlərindən, konkret olaraq, “erməni kartı”nın “fayda­larından” məhrum duruma düşüblər. Ölkə­miz Cənubi Qafqazda unifikasiya yaratmaq cəhdlərini sıradan çıxarıb, öz reallığını dik­tə edən tərəfə çevrilib və kimlərsə mövcud status-kvonu aradan qaldırmağa girişiblər. Onlar Ermənistanı və erməni xalqını alətə çevirirlər. Bu yerdə dövlətimizin başçısının izahına nəzər salaq: “Bayaq dediyim amil­lərlə yanaşı, əgər biz bütün bu amilləri necə deyərlər, bir çərçivəyə salsaq, görərik ki, həm sürətli silahlanma, revanşizm meyillə­ri, həm də Ermənistanın himayədarlarının bizə qarşı yenidən Qarabağ mövzusunu or­taya atması, sülh müqaviləsinin gedişatında qeyri-adekvat və qeyri-səmimi münasibət, vaxt uzatma taktikası və digər məqamlar deməyə əsas verir ki, Ermənistan, əslində, sülh istəmir, vaxt uzatmaq, bu vaxtdan is­tifadə edərək, xarici himayədarların dəstəyi ilə hərbi potensial qurmaq istəyir. Artıq bəzi Avropa ölkələrinin və təkcə Avropa deyil, digər Qərb ölkələrinin nümayəndələri Er­mənistan ordusunda işə başlayıblar”.

***

Ortada özünü, obrazlı desək, sülh qa­ranquşları kimi aparan bayquşlar və quz­ğunlar var. Söhbət Qərb vasitəçiliyi xəttin­dən gedir. Buna vasitəçilik yox, tərəfkeşlik demək daha doğru olardı. Ötən müddətdə ölkəmizin prinsipial xətti nəticəsində bəzi maskalar yırtıldığı kimi, Avropa İttifaqının da “sülh qaranquşluğu” eyni aqibəti yaşadı. Vaxtilə Aİ Şurasının prezidenti Şarl Mişe­lin ortaya qoyduğu konstruktivlikdən əsər-əlamət yoxdur. Dövlətimizin başçısı çıxışın­da həmin konstruktivliyin tez bir zamanda heçə endiyini açıqlayıb. Ölkəmizin liderinin “Binokl diplomatiyası” ifadəsi Qərbin riya­karlığa söykənmiş dəst-xəttinin mükəmməl təsviri, onun vasitəçilik missiyasındakı ifla­sın təsdiqidir. Eyni zamanda, bu deyim bəzi beynəlxalq dairələrin erməni varlığını diri saxlamaq naminə həyata keçirdiyi tədbir­lərin qeyri-ciddilik təmayülünün vurğulan­masıdır. Deməli, cənab İlham Əliyevin rito­rik sualları tam yerinə düşür: “Gecə-gündüz xarici nümayəndələr gəlirdi, binoklla bizə baxırdı. Nə göstərmək istəyirdilər bizə?! Bu, nə demonstrasiyadır, nə ucuz şoudur?!” 

Prezident İlham Əliyev bildirib ki, bütün bunlar bizi ciddi düşündürməlidir. Ermənis­tana güclənmək üçün vaxt qazandırmağa hesablanmış “Binokl diplomatiyası” İrəvanı Cənubi Qafqazda sülh və birgəyaşam üçün təhdidə çevirirsə, onda arxayınlıq yaradırsa, deməli sülhdən danışmağa dəyməz. Çünki erməni iqtidarının təmsilçiləri yalnız avan­türalar naminə işləyən zehinlərini hərəkətə gətirirlər. Nəticə etibarilə, Ermənistan in­diyədək yaşadığı acınacaqlı durumu unu­dur, olanlardan nəticə çıxarmaq istəmir. Məhz bu səbəbdən dövlətimizin başçısı xəbərdarlıq edir: “Ona görə danışıqlarda da bizə heç bir vasitəçi lazım deyil. Ermənistan da buna bel bağlamasın. Ümumiyyətlə, heç kimə bel bağlamasın. Onlar əgər bu coğra­fiyada yaşamaq istəyirlərsə və təhlükəsizlik şəraitində yaşamaq istəyirlərsə, öz qonşu­larına qarşı siyasətlərində ciddi düzəlişlər etməlidirlər”. 

Bəli, Ermənistan rəhbərliyində təm­sil olunanlar 44 günlük müharibəni və lokal xarakterli antiterror tədbirlərini yad­dan çıxarır, özlərini uşaq kimi aparır, əldə edilmiş razılıqları pozmaq potensiallarını ortaya qoyurlar. Sərt reallıqları unudur, mü­haribə məğlubuna xas şəkildə davranmır­lar. Məsələn, baş nazir Nikol Paşinyan bir müddət əvvəl bildirmişdi ki, öz imzasının da yer aldığı 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanat Ermənistana məğlub kimi baxılması üçün əsas vermir. Görəsən, Nikol başqa nə istəyir? Deməli, Prezident İlham Əliyevin İkinci Dünya müharibəsindən son­ra yaşananları yada salmasında da məntiq var. 

***

“İkinci Dünya müharibəsindən sonra faşist Almaniyasına heç kim sülh müqavilə­si təklif etməmişdir”, – deyən dövlətimizin başçısı bildirib ki, indiki durumda Ermənis­tanın timsalında kapitulyasiyaya uğrayan faşist dövlət cəzalandırılmır, hətta, ona bü­tün preferensiyalar verilir. Prezident Əliyev həmin preferensiyaları da açıqlayır – ABŞ-dan 250 milyon dollar pul. O pul ki, İrəvan onunla silah alacaq. Yəni ki, ölkəmizə qarşı mümkün intervensiya cəhdində məsuliyyəti daşımalı olan tərəf həm də Birləşmiş Ştat­lardır. 

Ancaq nəzərə alaq ki, Ermənistanın hər­bi baxımdan “ruhlandıran” təkcə Vaşinq­ton deyil. Ölkə Fransadan pulsuz silah alır. Dövlətimizin başçısı özünün xəbərdarlıq məntiqini məhz bu səbəbdən aktiv saxlayır: “Ermənistanı silahlandıranlar bilməlidirlər ki, bütün gələcək hadisələrə birbaşa onlar cavabdehlik daşıyacaqlar və təbii olaraq, bizə qarşı rəsmi ərazi iddialarına son qoyul­malıdır. Onların konstitusiyasına dəyişiklik edilməlidir, Minsk qrupu da ləğv olunmalı­dır”.

***

Nəhayət, Prezident İlham Əliyev Mil­li Məclisdəki nitqində ölkəmizin Cənubi Qafqazda formalaşdırdığı reallıqlar fonun­da, Azərbaycana qarşı yönəlmiş beynəlxalq təzyiq hallarının, o cümlədən, Ermənistanın avantürist mahiyyətinin saxlanılması cəhd­lərinin heç bir fayda verməyəcəyinə dair qəti əminlik yaradır. Hesab edirik ki, ölkə­mizin liderinin çıxışındakı ən vacib məqam elə budur. Prezident Azərbaycanın özünü dünyada ləyaqətli dövlət kimi təsdiqlədiyi­ni vurğulayır və fikirləri ilə xarici aləmin bu statusa uyğun mövqe nümayişinin va­cibliyini önə çəkir: “Kim bizimlə ikitərəfli formatda, qarşılıqlı hörmət əsasında əmək­daşlıq etmək istəyirsə, biz ikiqat əməkdaş­lıq edəcəyik. Amma əgər kimsə hesab edir ki, bizə gəlib nəsə diktə edəcək, yaxud da ki, bizi əsassız olaraq ittiham edəcək, ya da ki, hansısa vasitələrlə bizi qaralayacaq və sanki heç nə olmamış kimi bu ölkələrlə biz dostluq edəcəyik, bu, səhv təsəvvürdür, bu, olmayacaq!”. 

Cənab İlham Əliyev beynəlxalq mövqelərimizin daha da möhkəmləndiyini, beynəlxalq ictimaiyyətin ölkəmizi dəstək­lədiyini də vurğulayıb. Yəni, bəzi Qərb ölkələri hesab etməsinlər ki, beynəlxalq ic­timaiyyət rolunda yalnız özləri çıxış edirlər. Dövlətimizin başçısı bu barədə söz açır və yada salır ki, respublikamızda COP29-un keçirilməsini 200-ə yaxın ölkə yekdilliklə bəyənib. Bu, çox ciddi rəqəmdir. Deməli, necə deyərlər, “dünya beşdən böyükdür”. 

***

Sonda bir daha vurğulayaq ki, Prezident İlham Əliyev parlament seçkilərindən son­ra yeni tərkibdə fəaliyyətə başlamış Milli Məclisin ilk iclasındakı çıxışı ilə ölkəmi­zin bu günü və gələcəyi baxımından vacib vəzifələri sadalamaqla, yəni əzmimizi, xa­rakterimizi və gücümüzü göstərməklə, həm Azərbaycanı gözü götürməyən qüvvələrə qarşı layiqli demarş etdi, həm də bu demar­şın fonunda Ermənistana bir daha düşün­mək şansı yaratdı. Ermənistan hakimiyyəti və ümumən ölkənin cəmiyyəti dövlətimizin başçısının bildirdiklərindən nəticə çıxarma­lı və ilk növbədə bunu anlamalıdır: “Dəmir yumruq” yerindədir. Onun qarşısını kəsəcək heç bir qüvvə əvvəllər də yox idi, indi də yoxdur.

Ə.CAHANGİROĞLU
XQ