Rəşad MƏCİD,
Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri

Müstəmləkəçiliyə qarşı Azərbaycan cəbhəsi

Ölkəmizdə keçirilən tədbirlər, o cümlədən onların sayının çoxluğu heyrət doğurur. Düzdür, bəzən tədbir xatirinə tədbirlərə rast gəlinir. Sosial şəbəkələrin sayəsində adi, sıradan yığıncaqlar da bəzən elə reklam edilir ki, sanki fövqəladə nə isə baş verib. Qaynar Azərbaycan mühiti, ard-arda eşitdiyimiz xəbərlər, informasiya axını bəzən ciddi, vacib və əhəmiyyətli toplantıların kölgədə qalma reallığını doğurur. 

Bugünlərdə paytaxtımızda Bakı Təşəbbüs Qrupunun təşkilatçılığı ilə keçirilən “Neoko­lonializm: İnsan hüquqlarının pozulması və ədalətsizlik” beynəlxalq konfransı televiziyala­rımızda, xüsusən AzTV-də yetərincə işıqlandı­rılsa da, düşünürəm ki, tədbirin Azərbaycanın indiki mövqeyi baxımından daha dərindən təh­lilinə və təbliğinə ehtiyac duyulur.

Əvvəla, Azərbaycan Prezidenti İlham Əli­yevin konfrans iştirakçılarına müraciəti si­yasətçilərimiz və diplomatlarımız tərəfindən diqqətdə saxlanılmalı, müraciətdə ifadə olun­muş tezislər diplomatiyamızın və xarici siyasə­timizin ana xəttinə çevrilməlidir. Hesab edirəm ki, dövlətimizin başçısının fikirləri müdrik, ağıl­lı və kifayət qədər mahir düşünülmüş hücum strategiyasıdır. Müraciətdə əksini tapanlar, eyni zamanda, Azərbaycanın hədəflərinin nü­mayişi baxımından da müstəsna əhəmiyyətə malikdir.

Həqiqətən, müxtəlif qitələri təmsil edən 14 ölkənin, habelə ədalət uğrunda mübarizə aparan ərazilərin təmsilçilərinin Bakıda belə bir mötəbər toplantıda bir araya gəlmələri adi məsələ sayıla bilməz. Əslində, konfransın mötəbərliyi və bu mötəbərlikdəki Azərbaycan böyüklüyünü düşünərkən yadıma Qoşulmama Hərəkatının Bakıda keçirilmiş mühüm tədbirlə­ri düşdü. Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi dövründə vaxtilə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın BMT tribunasından səsləndirdiyi “dünya beşdən böyükdür” fikrini əməli fəaliyyət müstəvisinə daşıdı. 

Prezident İlham Əliyev “Qoşulmama Hərə­katı: meydana çıxan çağırışlarla mübarizədə birgə və qətiyyətli” mövzusunda bu ilin iyulun­da Bakıda keçirilmiş nazirlər görüşünün iştirak­çılarını salamlayarkən bildirmişdi ki, hazırda beynəlxalq təşkilatlar, xüsusilə BMT bəşəriy­yətin gözləntilərinə cavab vermir. Qurumda ciddi islahatların aparılmasının qaçılmazlığını vurğulayan dövlətimizin başçısı BMT Təhlükə­sizlik Şurasını keçmişin qalığı adlandırmış və onun hazırkı reallıqları əks etdirmədiyini vur­ğulamışdı. “Biz Təhlükəsizlik Şurasında daha çox ölkənin təmsil olunması və coğrafi baxım­dan daha ədalətli olması üçün onun tərkibinin genişləndirilməsinin tərəfdarıyıq. Şadam ki, bu gün bu ideya ilə bağlı dünyada artan konsen­sus vardır. Əvvəllər qeyd etdiyim kimi, BMT Təhlükəsizlik Şurasında Qoşulmama Hərəka­tına bir daimi yer verilməlidir. Zənnimizcə, Qo­şulmama Hərəkatına, İslam Əməkdaşlıq Təş­kilatına və Afrika İttifaqına sədrlik edən ölkələr BMT Təhlükəsizlik Şurasında veto hüququ ilə rotasiya əsasında yer almalıdırlar”.

Qətiyyətlə demək olar ki, Azərbaycan BMT “beşliyinə” qarşı Qoşulmama Hərəkatını alter­nativ kimi meydana çıxarmağa müvəffəq oldu. Heç şübhəsiz, bu, ölkəmizin böyük uğurudur və əslində, “Neokolonializm: İnsan hüquqları­nın pozulması və ədalətsizlik” adlı beynəlxalq konfrans da əvvəlki uğurların davamı olaraq əlamətdardır və dünyaya ədalət çağırışımız­dır. Əlbəttə, bu missiyada prinsipiallıq ön plan­da idi. 

Mövcud anlamda Azərbaycan Prezidenti­nin toplantı iştirakçılarına müraciəti üzərində xüsusi dayanılmalı məqamdır: “Bugünkü kon­frans kolonializm, onun fəsadları və neokolo­nializmlə mübarizə ilə bağlı qlobal gündəlikdə dayanan çağırışlar və imkanların müzakirəsi üçün əlverişli fürsətdir. İnanıram ki, konfrans çərçivəsində aparılacaq müzakirələr kolonia­lizmə qarşı mübarizə sahəsində birgə səylə­rin səfərbər olunmasına, bəşəriyyətin rifahı və gələcək nəsillərə “kolonializmdən azad dünya” miras qoymaq məqsədilə yeni ideya və təşəb­büslərin irəli sürülməsinə töhfə verəcəkdir”.

Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatı müstəvisində qoyduğu liderlik təməli o qədər möhkəmdir ki, hərəkatı dünyada ədalətin bər­pası platforması kimi də dəyərləndirmək müm­kündür. Ədalət isə özlüyündə bəşəriyyətin müstəmləkəçilik siyasəti yürüdən dövlətlərinə, o cümlədən Fransaya qarşı açılmış cəbhədir. Ancaq bu cəbhənin daha böyük mahiyyəti var. İnsanlığa qarşı cinayətlər, soyqırımları törətmiş dövlətlər üzr istəməli, günahlarına görə məsuliyyət daşımalıdırlar. Ölkəmizin istər Qoşulmama Hərəkatı, istərsə də digər müstə­vilərdə sürətlə dəyişən dünyada öz mövqeyini və yerini müəyyənləşdirən cəsarətli addımlar atması mövcud istiqamətdəki etibarlı təminat­dır. Fikrimcə, dövlətimizin başçısının müraciə­tindəki “kolonializmdən azad dünya” məntiqi də elə budur. Elə həm də buna görə Azərbay­can Prezidenti bildirir: “Azərbaycan Qoşulma­ma Hərəkatının sədri kimi kolonializmə qarşı mübarizə aparan və azad olmağa çalışan xalqları dəstəkləyir. Sizin 2023-cü ilin 6 iyu­lunda Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi çərçivəsində Bakıda keçirilən nazirlər toplantısı zamanı, daha sonra 22 sentyabrda Nyu-Yorkda BMT Baş Assambleyasının qə­rargahında, bu gün isə yenidən Bakıda bəşə­riyyət üçün xüsusi aktuallıq kəsb edən kolo­nializm, onun fəsadları və neokolonializmlə mübarizəyə həsr olunmuş tədbirdə iştirakınız Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi bu məsələyə göstərdiyi dəstəyinin əyani göstəricisidir”. 

Əlbəttə, “Neokolonializm: İnsan hüquqları­nın pozulması və ədalətsizlik” adlı beynəlxalq konfrans barədə təəssüratlarım kifayət qədər zəngindir və onların hər birini diqqətə çatdırıb müxtəlif nəticələrə gələ bilərəm. Həm də o sə­bəbdən ki, Azərbaycan Prezidentinin köməkçi­si, Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyevin təbirincə desək, toplantıda müstəmləkəçiliklə mübarizə ilə bağlı çoxlu fikir eşidildi. Hikmət müəllim, eyni zamanda, vurğuladı ki, Azər­baycan siyasi azadlıq sahəsində səylərini, mübarizəsini və ambisiyalarını davam etdirə­cək, tədbirdə səslənmiş fikirləri BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar səviyyəsinə qaldıracaq­dır. Çünki ölkəmiz də uzun illər müstəqillikdən məhrum vəziyyətdə yaşayıb, işğalla üzləşib.

Deməli, Azərbaycan, Fransa başda ol­maqla, müasir dünyanın kolonialist sisteminə mübarizə ruhunu aşılayır. Bu, son dərəcə bö­yük hadisədir və bu hadisədə, heç şübhəsiz, başlıca motiv bir yandan dünyaya, belə demək mümkünsə, ədalət ixracıdır, digər yandan isə ölkəmizin müstəqilliyini, suverenliyini və ərazi bütövlüyünü əbədi görmək əzmi, qətiyyəti və iradəsi var. Düşünürəm ki, bu gün Prezident İlham Əliyev başda olmaqla, dövlətimizin hə­yata keçirdiyi çoxşaxəli, çoxxassəli siyasətin motivində dayanan başlıca vəzifə məhz budur. 

Ölkəmizin belə yanaşması, ümumiyyətlə, fundamental mövqeyi yüksək qiymətləndiri­lir. Bunu “Neokolonializm: İnsan hüquqlarının pozulması və ədalətsizlik” mövzusunda bey­nəlxalq konfransın iştirakçılarının Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə müraciətindən də görmək mümkündür. Onlar ədalət və azadlıq uğrunda apardıqları haqlı mübarizədə göstər­diyi ardıcıl dəstəyə görə dövlətimizin başçısı­na təşəkkürlərini bildirərək, ölkəmizin Qoşul­mama Hərəkatına sədrliyi dövründə gördüyü işləri, irəli sürdüyü təşəbbüsləri və təsisatın fəaliyyətinin genişləndirilməsi, beynəlxalq aləmdə nüfuzunun artması istiqamətində at­dığı addımları, xüsusilə kolonializmə qarşı mübarizədə qətiyyətli mövqeyini alqışlayıblar: “Biz əminik ki, birgə apardığımız haqlı müba­rizə və bu xüsusda dünya ictimaiyyətinin artan tələbləri dekolonializmlə bağlı zəruri addımla­rın atılmasına və təbii haqqımız olan hüquq və azadlıqlarımızın təmin olunmasına kömək edəcək”.

Bütün bunlara görə “Neokolonializm: İnsan hüquqlarının pozulması və ədalətsizlik” adlı konfransın, habelə bu kimi digər toplantıların cəmiyyətimizdə daha geniş təbliğinə son dərə­cə böyük ehtiyac var. İnsanlarımız, ümumən mütərəqqi beynəlxalq ictimaiyyət Azərbayca­nın həyata keçirdiyi işin nəinki böyüklüyünü görməli, eyni zamanda, o böyüklük anti-bəşəri meyillərə qarşı dirəniş, təbii immunitet forma­laşdırmalıdır. Bu isə həm yaşadığımız Cənubi Qafqaz regionunda, həm də bütövlükdə dün­yada əbədi sülhə mühüm töhfədir.