Azərbaycanın beynəlxalq norma və qaydalara uyğun olaraq, aprelin 23-də Ermənistanla şərti sərhəddə, Laçın–Xankəndi yolunun başlanğıcında sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi yaratmasından sonra Qarabağ iqtisadi rayonunun Rusiya sülhməramlı kontingentinin müvəqqəti məsuliyyəti zonasında yaşayan erməni azlığı “blokada” deyib dad edir. Onların haray-həşiri haradasa başadüşüləndir. Çünki uzun onilliklər ərzində separatçıları Ermənistana bağlayan məhz dəhliz adlandırdıqları Laçın yolu olub.

Onlar bu yolda külli-ixtiyar sahibi olub­lar. Beynəlxalq hüquqla Azərbaycanın suveren əraziləri olan yerlərə istədikləri zaman girib-çıxıblar, istədikləri malı, məh­sulu gətirib-aparıblar. Həmçinin onların xaricdəki havadarları cənnət Qarabağa bu yoldan keçməklə daxil olublar. Laçın yolu işğal dövründə bizim üçün bir növ göz dağı olub. Vətən müharibəsindəki tarixi Qələbəmizdən sonra vəziyyət köklü şəkildə dəyişdi. Bu il aprelin 23-də yara­dılan sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi isə separatçılar üçün əsl soyuq duş effek­ti oldu. Buna baxmayaraq, Azərbaycan erməni əsilli vətəndaşların giriş-çıxışına normal şərait yaradıb. Məntəqənin fəa­liyyət göstərdiyi dövrdə hər iki istiqamətə yüzlərlə erməni sakinin tənzimlənən şə­kildə, sərbəst və təhlükəsiz hərəkəti tə­min edilib. İyunun 15-də məhz Ermənis­tan tərəfindən sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsinin atəşə tutulması nəticəsində sərhədçimiz yaralanıb. Hazırda sərhəd­dən keçid üzrə təhlükəsizlik və istintaq tədbirləri həyata keçirilir.

Separatçılar isə bununla heç cür barı­şa bilmirlər. Onların hay-küyü, “blokada” deyib dünyaya car çəkməsi məhz bunun nəticəsidir. Ancaq indi informasiya müha­ribəsi sahəsində də fərqli vəziyyət yara­nıb, daha əvvəlki dövr deyil. Müşahidələ­rimiz göstərir ki, Azərbaycanın istər dövlət qurumları (əsasən xarici işlər və müdafiə nazirlikləri), istərsə də ayrı-ayrı rəsmi şəxsləri qarşı tərəfin heç bir dezinforma­siyasını cavabsız buraxmır, ona anında­ca tutarlı cavab verir, əsl həqiqətin nədən ibarət olduğunu beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırırlar. Necə deyərlər, ya­lan ayaq tutsa da, yerimir. Son olaraq, Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi – Prezident Administrasiyasının Xarici si­yasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyevin Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanın yalan paylaşımını ifşa etməsi bunun bariz göstəricisidir. Qeyd edək ki, Mirzoyan “Twitter” hesabında Qa­rabağda “humanitar vəziyyətin pis olması” səbəbindən 3 və 6 yaşlı iki uşağın vəfat etdiyini yazıb. Hikmət Hacıyev isə bu pay­laşımda əksini tapan fikirlərin tamamilə yalan olduğunu faktlarla sübut edib: “Er­mənistan XİN rəsmi olaraq dezinformasi­ya yaydığı zaman faktların yoxlanması və miflərin aşkarlanması lazımdır. Birincisi, yerli polis valideyn tərəfindən nəzarətsiz qalan iki uşağın səhlənkarlıq və maşında­kı yüksək temperatur nəticəsində yuxuda olarkən vəfat etdiyini təsdiqləyib. Bu, ri­yakarlıqdan başqa bir şey deyil. İkincisi, Laçın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsi işləyir, lakin ümumilikdə onun bu hadisə ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Üçüncüsü, Er­mənistan xarici işlər naziri, yəqin ki, La­çın sərhəd nəzarət-buraxılış məntəqəsini qeyd etməklə, guya, Qarabağda ərzaq qıtlığı varmış kimi rəy yaratmağa çalışır. Amma Xankəndi restoranından olan vide­oda bunun əksi görünür”.

Beləliklə, Ermənistanın rəsmi şəxsinin daha bir yalan informasiyası faş edildi. Bu isə Azərbaycan tərəfinin informasiya savaşında da işi düzgün qurmasının, ha­disələrə çevik, operativ reaksiya verməsi­nin sayəsində baş verib.

***

Separatçı rejimin tör-töküntülərinin son çırpıntısı dünən Xankəndinin mərkə­zində yaşanıb. Onlar şəhərin mərkəzi meydanına toplaşaraq, guya, “ümumxalq mitinqi” keçiriblər. Bu sözü ona görə dır­naq işarəsi ilə yazırıq ki, burada yaşa­nanlar mitinqdən daha çox farsa – xarici komik fəndləri olan yüngül məzmunlu ko­mediyaya bənzəyir. İlk olaraq toplaşanla­rın sayının azlığı diqqəti çəkir. Separat­çılar hər yerdə Qarabağda “120 minlik xalq”ın yaşadığını iddia edirlər. Ancaq bir neçə gün əvvəldən aparılan güclü təbliğa­ta, edilən çağırışlara, hətta “dövlət naziri” Qurgen Nersisyanın iyulun 13-də “müd­dətsiz ümummilli hərəkat”a başlamaqla bağlı müraciətinə baxmayaraq, aksiyaya cəmi bir neçə min nəfər qatılıb. O qədər də böyük olmayan meydanın yarıdan çoxunun boş olması bunu deməyə əsas verir.

Aksiyada ilk olaraq özünü “ombuds­man” adlandıran Qeqam Stepanyan çıxış edib. Daha doğrusu, əvvəlcədən yazdığı mətni üzündən oxuyub. 31 yaşlı “ombuds-man”ın çıxışı sələfi Artak Beqlaryanın şüvənlik stilində olub. Onun çıxışında diqqəti daha çox çəkən beynəlxalq icti­maiyyətə və Rusiya sülhməramlılarına hiddətlənməsidir. Stepanyan beynəlxalq ictimaiyyətin subyektlərinə müraciətində deyib ki, siz insan haqlarından danışır­sınız, ancaq gözəl və dəbdəbəli zallarda insan haqlarından danışmaq başqa, bu hüquqların qorunmasını əməli addımlar­la sübut etmək başqa şeydir. O, Rusiya sülhməramlılarından narazılığını isə bu sözlərlə ifadə edib: “2020-ci ilin üçtərəfli bəyanatı ilə “Artsax xalqı”nın yaşamaq və fiziki varlıq hüququnun əsas təminatçısı rolu sizə həvalə edilib. Bizə sülh vəd edil­mişdi. Sülh gündəlik bülletenlərdə atəş­kəsin pozulması qeydi deyil. Sülh girov olmaq, vətənini itirmək demək deyil. Əsl sülhü təmin etmək, “xalqımıza” ən yüksək səviyyədə vəd etdiyiniz firavan həyatı tə­min etmək üçün mandatınıza əməl edin”.

Yeri gəlmişkən, separatçıların Rusiya sülhməramlılarından narazılığı aksiyada Rusiya Federasiyasının dövlət bayrağının mövcud olmaması ilə də özünü göstərib. Yada salaq ki, bundan öncəki oxşar təd­birlərdə Rusiyanın dövlət bayrağı başlar üzərində dalğalandırılırdı.

Sonra söz “dövlət naziri” Qurgen Ner­sisyana verilib. Şişman “dövlət naziri” də yazdığı vərəqləri iştirakçılar üçün oxuyub. O da “Artsax blokadadır” deyib beynəlxalq ictimaiyyətdən imdad diləyib.

Aksiyada baş separatçı Arayik Arut­yunyanın, habelə Qarabağ ermənilərinin Azərbaycana reinteqrasiya prosesində başlıca əngəlləyici fiqurlardan olan, Bakı­nın israrlı tələblərindən sonra bu ilin fev­ralında postundan uzaqlaşdırılan Ruben Vardanyanın iştirak etməsi də diqqətdən yayınmayıb.

Bundan sonra iştirakçılar aksiyaçıların tələbləri yazılmış “qətnamə”ni Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin Xankəndi ofi­sinə təqdim ediblər. Oradan isə Rusiya sülhməramlıları kontingentinin Xocalıda yerləşən komandanlığının qərargahına yollanıblar. Etirazçılar sülhməramlılardan Laçın yolu boyunca sərbəst hərəkəti tə­min etməyi və “humanitar fəlakəti” dayan­dırmağı tələb ediblər.

Yeri gəlmişkən, qeyd edək ki, iyu­lun 14-nə keçən gecə qondarma rejimin “təhlükəsizlik şurası”nın keçmiş katibi Vitali Balasanyan həbs edilib. “Armen-press”in məlumatına görə, bu barədə onun vəkili Rafael Martirosyan məlumat verib. “İctimaiyyətə bildirirəm ki, “Artsax qəhrəmanı” Vitali Balasanyanın hüquq və qanuni mənafelərinin müdafiəsini öz üzərimə götürmüşəm”, – deyə, o, sosial şəbəkə hesabında yazıb və əlavə edib ki, Balasanyanın bədənində çoxlu xəsarət yerləri var.

Digər məlumatda isə qeyd olunur ki, Balasanyan Əsgərandakı evində 40 dəqiqəlik axtarışdan sonra saxlanılıb. Onunla birlikdə oğlu və əmisi oğlu da həbs edilib. Saxlanmanın səbəbləri barə­də məlumat verilmir.

***

Xankəndidəki aksiyanın iyulun 15-də keçiriləcək Brüssel görüşündən bir gün əvvələ təsadüf etməsi də diqqətdən kə­narda qalmır. Görünür ki, bununla Azər­baycana hansısa formada təsir və ya təz­yiq göstərmək məqsədi güdülür. Ancaq unudulur ki, Azərbaycan daha əvvəlki ölkə deyil. Bu gün ölkəmiz hərbi-siyasi, diplo­matik sahədə güclü, sözünü deyən, sözü ilə əməli üst-üstə düşən ölkələrdəndir. Qarabağ erməniləri, necə deyərlər, daşı ətəklərindən tökməli, hələ işğal dövrün­də heç kimin, o cümlədən Ermənistanın belə tanımağa cürət etmədiyi “müstəqillik” nağılından birdəfəlik imtina etməlidirlər. Əks-təqdirdə onlar üçün yumşaq desək, daha çətin olacaq.

Səxavət HƏMİD, “Xalq qəzeti”